inhalatie-anesthetica
Werking
Werkingsmechanisme
- Het werkingsmechanisme van gehalogeneerde anesthetica is niet precies bekend;
- gehalogeneerde anesthetica geven hyperpolarisatie van neuronen. De prikkelbaarheid in postsynaptische neuronen neemt af en de signaaloverdracht tussen neuronen wordt geremd;
- de GABAA-receptoren en de "two-pore"-K+-kanalen spelen een rol 1.
Effect
- dosisafhankelijke bewustzijnsdaling, amnesie, bewusteloosheid;
- verlies van pijnsensatie;
- onderdrukking van willekeurige motorische activiteit, immobiliteit in reactie op prikkels;
- afname van autonome reflexen.
Typerende bijwerkingen
Relatief frequent
- vaatverwijding en bloeddrukdaling;
- bij desfluraan en isofluraan: voorbijgaande tachycardie, die het afgenomen slagvolume compenseert zodat het hartminuutvolume gelijk blijft;
- bij sevofluraan: afname van hartminuutvolume, doordat geen tachycardie optreedt;
- stijging van de intracraniële druk, door verlaging van de weerstand van de vaten in de hersenen;
- ademhalingsdepressie (afname teugvolume);
- bronchodilatatie (met name bij sevofluraan);
- irritatie van de luchtwegen (sterk bij desfluraan, enigszins bij isofluraan).
Minder frequent
- maligne hyperthermie, met mogelijk in een later stadium nierfunctiestoornissen;
- hyperkaliëmie, bij kinderen mogelijk met fatale hartritmestoornissen;
- leverfunctiestoornissen, hepatitis, geelzucht en fatale levercelnecrose. Bij herhaalde toediening, met name binnen 3 maanden, neemt de kans op leverschade toe.
Meer informatie
- Isofluraan en sevofluraan worden gebruikt voor inductie en onderhoud van anesthesie;
- Desfluraan wordt alleen toegepast voor onderhoud van de anesthesie en niet voor inductie, vanwege de frequentie van optreden van hoesten, apneu, laryngospasmen en verhoogde speekselafscheiding;
- Hypotensie komt meer voor bij bestaande volumedepletie of myocarddysfunctie 1;
- Isofluraan en desfluraan verlagen de perifere vaatweerstand, waarbij voorbijgaande tachycardie optreedt en het hartminuutvolume gelijk blijft 1;
- De ademhaling en de reflexen die de luchtwegen vrijhouden nemen af. Postoperatief kan slaapapneu verergeren.
Toepasbaarheid
Milieu-aspecten
- Inhalatie-anesthetica worden nauwelijks gemetaboliseerd en komen in de atmosfeer terecht. Sevofluraan heeft de laagste Global Warming Potential (GWP), gevolgd door isofluraan. Desfluraan is van de inhalatie-anesthetica het meest schadelijk wat betreft het broeikaseffect 2. Voor meer informatie over de impact van geneesmiddelen op het milieu, zie FK broeikasgasemissie.
Zwangerschap
- Gehalogeneerde anesthetica geven ontspanning van het spierweefsel van de uterus en worden daarom niet aanbevolen tijdens de bevalling. Voor isofluraan en sevofluraan vermelden de fabrikanten dat toepassing tijdens een keizersnede wel mogelijk is.
Kosten
Kosten laden…Vergelijken
inhalatie-anesthetica vergelijken met een andere geneesmiddelgroep.
Zie ook
Bronnen
- 1 Brunton LL, et al. (eds). Goodman and Gilman’s The pharmacological basis of therapeutics. 12th ed. New York: McGraw-Hill, 2011.
- 2 NVA. Handreiking: vergroening van het operatiecomplex, 2021. Via degroeneok.nl.