Geneesmiddelenoverzicht nucleoside en nucleotide analoga

Deze hoofdrubriek bevat 2 rubrieken:

famciclovir

oraal

  • Famciclovir

Toon indicaties

Toon geneesmiddelen

ganciclovir

parenteraal (i.v. inf)

  • Cymevene
  • Ganciclovir

Toon geneesmiddelen

nucleoside en nucleotide analoga

Werking

Werkingsmechanisme

Aciclovir, famciclovir, ganciclovir, valaciclovir en valganciclovir:

  • remmen – na intracellulaire omzetting in een trifosfaat – competitief het virale DNA-polymerase door incorporatie in viraal DNA;
  • voorkomen verdere vermenigvuldiging van het virus door remming van virale DNA-synthese.

Effect

Antivirale werking van aciclovir, famciclovir, ganciclovir, valaclovir en valganciclovir bij lokale herpes-virusinfectie (incl. cytomegalovirus-infectie):

  • afname van de duur en ernst van de infectieverschijnselen (incorporatie in viraal DNA);
  • beperking van de duur van de uitscheiding van het virus.

Typerende bijwerkingen

Relatief frequent:

  • beenmergsuppressie (ganciclovir, valganciclovir) zich uitend in neutropenie (bij ganciclovir in 15-40%, meestal reversibel binnen 1 week na het staken van de behandeling) en trombocytopenie (ganciclovir in 5-20%) [1].
  • effecten op het CZS (ganciclovir, valganciclovir) variërend van hoofdpijn en gedragsveranderingen tot convulsies en coma.

Minder frequent:

  • contactdermatitis of overgevoeligheidsreacties zoals angio-oedeem;
  • neuropsychiatrische bijwerkingen (aciclovir, valaciclovir, famciclovir);
  • (reversibele) nefrotoxiciteit (aciclovir, valaciclovir) [1], bij aciclovir zijn risicofactoren (te) snelle infusie, dehydratie [1,2], ook bij ganciclovir is bv. uremie gemeld [1].

Meer informatie

Neuropsychiatrische bijwerkingen komen met name bij ouderen en bij patiënten met een verminderde nierfunctie voor [2,3]. Bij valaciclovir zijn hoge doses geassocieerd met verwardheid en hallucinaties, deze bevindingen komen bij famciclovir ook voor, met name bij ouderen [1]. Bij aciclovir betreft het tremoren, myoklonieën, hallucinaties, delier, lethargie, agitatie, dysartrie, asterixis, ataxie, hemi-paresthesie en convulsies [2].

Literatuur

  1. Brunton LL, et al. (eds). Goodman & Gilman’s The pharmacological basis of therapeutics. 13th ed. New York: McGraw-Hill, 2018.
  2. Aronson JK, et al. (eds). Meyler's side effects of drugs. 16th ed. Amsterdam: Elsevier, 2016.
  3. NHG-behandelrichtlijn Koortslip (herpes labialis) 2017.

Kosten

Kosten laden…

Zie ook

Indicaties

Vergelijken

nucleoside en nucleotide analoga vergelijken met een andere geneesmiddelgroep.