fusidinezuur (systemisch)

antibacteriële middelen, overige J01XC01

Samenstelling

Raadpleeg voor hulpstoffen een apotheker.

Fucidin Leo Pharma bv

Toedieningsvorm
Tablet
Sterkte
250 mg

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

fusidinezuur (systemisch) vergelijken met een ander geneesmiddel.

Advies

De Commissie wijst op het zeer beperkte indicatiegebied van systemisch fusidinezuur. De toepassing zal hierdoor meestal tot de kliniek beperkt blijven.

De systemische toediening van fusidinezuur komt pas voor behandeling van een community-acquired pneumonie (CAP) in aanmerking op basis van onderzoek naar de aard en de gevoeligheid van de verwekker; dit onderzoek is noodzakelijk bij onvoldoende effect van de middelen die geadviseerd worden voor de initiële empirische behandeling. Zie hiervoor Pneumonie.

Probeer met hygiënische maatregelen uitbreiding van bacteriële huidinfecties of besmetting van anderen tegen te gaan. Behandel oppervlakkige bacteriële huidinfecties met een lokaal antimicrobieel middel. Bij impetigo en impetiginisatie heeft de lokale toepassing van fusidinezuur de voorkeur. Bij diepe huidinfecties zijn meestal orale antibiotica geïndiceerd of is operatief ingrijpen noodzakelijk. Bij orale antimicrobiële behandeling heeft een smalspectrum-penicilline de voorkeur. Macroliden zijn een alternatief wanneer bijvoorbeeld penicillinen niet worden verdragen. Bij bijtwonden heeft een breedspectrum-penicilline de voorkeur. Zie voor meer informatie over (andere) bacteriële huidinfecties ook de link in deze alinea.

Indicaties

  • Stafylokokkeninfecties zoals pneumonie, sepsis, osteomyelitis en huidinfecties, met name wanneer er resistentie tegen en/of overgevoeligheid voor andere antibacteriële middelen bestaat.

Gerelateerde informatie

Doseringen

Klap alles open Klap alles dicht

Stafylokokkeninfecties

Volwassenen en kinderen ≥ 12 jaar

500 mg 3×/dag, bij acute infecties gedurende minstens 6 dagen. Bij chronische infecties, zoals bv. osteomyelitis, de behandelduur afstemmen op het klinische en bacteriologische resultaat.

Kinderen < 12 jaar

Afhankelijk van de ernst van de infectie 25–50 mg/kg lichaamsgewicht per dag verdeeld over 3 doses, bij acute infecties gedurende minstens 6 dagen. Bij chronische infecties, zoals bv. osteomyelitis, de behandelduur afstemmen op het klinische en bacteriologische resultaat.

Verminderde leverfunctie: er kunnen uitzonderlijk hoge plasmaspiegels van fusidinezuur ontstaan; pas de dosering aan op geleide van de leverfunctiewaarden en eventueel creatinekinase en het bloedbeeld.

Toediening: De tabletten heel innemen met een glas water.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): dyspepsie, misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, andere buikklachten. Slaperigheid, duizeligheid. Lethargie, vermoeidheid, asthenie.

Soms (0,1-1%): anafylactische reactie/shock. Cholestase, (cholestatische of cytolytische) hepatitis, icterus, leverfalen. Rabdomyolyse (soms fataal). (Acuut) nierfalen (vooral bij geelzucht en in combinatie met andere risicofactoren). Hoofdpijn. Huiduitslag (erythemateus, maculopapuleus, pustuleus, geneesmiddeleruptie, acute gegeneraliseerde exanthemateuze pustulose (AGEP), urticaria), jeuk. Leukopenie (incl. neutropenie, granulocytopenie en agranulocytose), trombocytopenie, anemie; pancytopenie (vooral na behandeling van > 15 dagen). Hyperbilirubinemie, stijging van leverenzymwaarden (ALAT, ASAT, AF, γGT).

Zelden (0,01-0,1%): angio-oedeem, (andere) overgevoeligheidsreactie. Andere leverfunctieafwijkingen. Anorexie.

Zeer zelden (< 0,01%): hepatorenaal syndroom.

Verder is gemeld: 'Drug Reaction with Eosinophilia and Systemic Symptoms' (DRESS)-syndroom.

Interacties

Het is mogelijk dat fusidinezuur wordt gemetaboliseerd door CYP3A4 en dat het zelf CYP3A4 remt.

Combinatie met statinen is gecontra–indiceerd, vanwege meldingen van rabdomyolyse, soms met fatale afloop. De aard van het interactiemechanisme is niet precies bekend (farmacokinetisch via CYP3A4 en/of de transporteiwitten OATP/BCRP of een farmacodynamische interactie). Statinetherapie kan 7 dagen na de laatste dosis fusidinezuur hervat worden. In uitzonderlijke gevallen kan bij langdurige systemische behandeling met fusidinezuur bij ernstige infecties de statinetherapie worden voortgezet onder strikt medisch toezicht; wees alert op spierzwakte en pijn.

Wees voorzichtig bij geneesmiddelen die voornamelijk door CYP3A4 worden gemetaboliseerd en een relatief smalle therapeutische breedte hebben zoals ciclosporine, tacrolimus en sommige HIV-proteaseremmers zoals ritonavir en saquinavir.

Sterke CYP3A4–remmers zoals itraconazol, ketoconazol, claritromycine, cobicistat en sommige HIV-proteaseremmers (lopinavir, ritonavir, saquinavir) kunnen mogelijk de plasmaspiegel van fusidinezuur verhogen.

Gelijktijdig gebruik van de HIV-proteaseremmers ritonavir en saquinavir wordt afgeraden (kans op hepatotoxiciteit door hun verhoogde plasmaspiegels). Wees voorzichtig en controleer de leverfuncties bij gebruik van hepatotoxische geneesmiddelen of bij combinatie met andere geneesmiddelen die eenzelfde eliminatieroute volgen (bv. rifampicine).

Het anticoagulerende effect van vitamine K–antagonisten kan veranderen; een aanpassing van de dosering van deze orale anticoagulantia of soortgelijke middelen kan nodig zijn. Dit hoeft niet te berusten op een direct effect op het VKA door een farmacokinetische (of farmacodynamische) interactie, het kan ook het gevolg zijn van de (koortsende) infectie - wellicht door een verhoogde afbraak van stollingsfactoren - waardoor de VKA-behoefte tijdelijk verminderd kan zijn.

Zwangerschap

Fusidinezuur passeert de placenta.

Teratogenese: Bij de mens onbekend, bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Farmacologisch effect: Fusidinezuur verdringt competitief bilirubine van zijn bindingsplaats aan albumine. Op theoretische gronden zou dit bij systemisch gebruik in de laatste weken vóór de partus kunnen leiden tot een hemolytische anemie, hyperbilirubinemie en kernicterus bij de neonaat. Vooral voor een prematuur geboren kind, of een neonaat die icterisch, acidotisch en/of ernstig ziek is, kan dit een risico zijn.

Advies: Gebruik ontraden.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja. Een risico voor de zuigeling kan niet worden uitgesloten.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding ontraden.

Contra-indicaties

Zie voor contra-indicaties de rubriek Interacties.

Waarschuwingen en voorzorgen

Bij langdurige behandeling combineren met een ander antibioticum in verband met mogelijke resistentie-ontwikkeling.

Levensbedreigende huidreacties zoals DRESS-syndroom zijn gemeld bij systemische toepassing van fusidinezuur, meestal in de eerste weken van de behandeling. Staak bij vermoeden van een dergelijke reactie de behandeling en hervat niet.

De leverfuncties regelmatig controleren bij toepassing bij bestaande gestoorde leverfunctie, bij galwegziekten of -obstructie, bij noodzakelijk langdurig gebruik en/of hoge doses, en indien de patiënt hepatotoxische geneesmiddelen ontvangt of middelen gebruikt die langs dezelfde eliminatieroute worden uitgescheiden (zie rubriek Interacties). De behandeling staken bij hyperbilirubinemie (met of zonder icterus) en verhoogde leverenzymwaarden; deze waarden (en de icterus) herstellen zich in de meeste gevallen snel na het staken. In vitro verdringt fusidinezuur bilirubine van zijn bindingsplaats aan albumine; vooral bij prematuren en bij neonaten die icterisch, acidotisch of ernstig ziek zijn hiermee rekening houden.

Laat de patiënt zich direct melden bij eerste tekenen van rabdomyolyse (spierzwakte, spierpijn, donkere urine, myoglobinurie, verhoogd serum creatinekinase) en staak de therapie om acuut nierfalen en hartritmestoornissen te voorkomen.

Overdosering

Symptomen

Acute symptomen van overdosering zijn maag-darmstoornissen.

Neem voor meer informatie over een vergiftiging met systemisch toegepast fusidinezuur contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Fusidinezuur remt de synthese van de bacteriële celwand door inhibitie van de verlengingsfactor G. Deze factor kan vervolgens niet meer binden aan de ribosomen en GTP, waardoor geen energie meer geleverd kan worden die noodzakelijk is voor de synthese van de bacteriële celwand.

Fusidinezuur is vooral werkzaam tegen Gram-positieve bacteriën, zoals stafylokokken, inclusief meticilline-resistente en β-lactamase producerende stammen.

Doorgaans gevoelig zijn:

  • Gram-positief: Staphylococcus aureus (resistentie 1–10%) (incl. meticilline-resistente en β-lactamase producerende stammen); Clostridium spp., Corynebacterium minutissimum, Peptococcus spp. en Peptostreptococcus spp.
  • Gram-negatief: Bacteroides fragilis en Neisseria spp.

Resistentie kan een probleem zijn bij:

  • Gram-positief: Staphylococcus epidermidis (resistentie 10–20%) (incl. meticilline-resistente en β-lactamase producerende stammen); Streptococcus pneumoniae en Streptococcus pyogenes (resistentie bij beide 10–20%).
  • Gram-negatief: Haemophilus influenza (resistentie 10–20%).

Ongevoelig zijn:

  • Gram-positief: Streptococcus viridans.
  • Gram-negatief: de meeste Gram-negatieve bacillen inclusief Enterobacteriaceae, Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae en Pseudomonas spp.

Kruisresistentie tussen fusidinezuur en andere antibiotica is tot op heden niet beschreven.

Kinetische gegevens

Resorptie gelijktijdige inname van voedsel vertraagt de absorptie van fusidinezuur, de geabsorbeerde hoeveelheid verandert niet.
F ca. 90%.
T max na ca. 2–3 uur.
V d ca. 0,3 l/kg.
Overig fusidinezuur diffundeert goed in diverse weefsels, incl. botten en gewrichten, maar niet in het cerebrospinale vocht.
Eiwitbinding ca. 95%.
Metabolisering bijna volledig, in de lever, waarschijnlijk via CYP3A4, tot diverse metabolieten.
Eliminatie vnl. via de gal met de feces als onwerkzame metabolieten en ca. 2% van de dosis als onveranderd fusidinezuur; slechts kleine hoeveelheden worden met de urine uitgescheiden. Wordt niet geëlimineerd uit de circulatie via dialyse.
T 1/2el ca. 9 uur, langer met hogere dosis.

Uitleg afkortingen

F biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T max tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V d verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T 1/2 plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T 1/2el plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Groepsinformatie

fusidinezuur (systemisch) hoort bij de groep antibacteriële middelen, overige.

Kosten

Kosten laden…

Zie ook

Geneesmiddelgroep

Indicaties

Externe links