Farmacotherapeutisch Kompas

U bevindt zich hier:

Farmacotherapeutisch Kompas Geneesmiddelen
Wis invoer

Uitbreiden…

Open/sluiten

Welke geneesmiddelen wilt u aan de vergelijking toevoegen?

alfacalcidol

vitamine d en analoga A11CC03

Sluiten

colecalciferol

vitamine d en analoga A11CC05

Sluiten

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

Alfacalcidol Diverse fabrikanten

Toedieningsvorm
Capsule
Sterkte
0,25 microg, 0,5 microg, 1 microg

Etalpha Leo Pharma bv

Toedieningsvorm
Capsule
Sterkte
0,25 microg, 0,5 microg, 1 microg
Toedieningsvorm
Druppelvloeistof
Sterkte
2 microg/ml
Verpakkingsvorm
20 ml

1 druppel bevat ca. 0,1 microg alfacalcidol.

Toedieningsvorm
Injectievloeistof
Sterkte
2 microg/ml
Verpakkingsvorm
ampul 0,5 ml

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

Cholecalciferol XGVS Diverse fabrikanten

Toedieningsvorm
Tablet, sommige filmomhuld
Sterkte
800 IE

Colecalciferol benferol XGVS Goodlife Pharma Nederland

Toedieningsvorm
Capsule
Sterkte
800 IE

Colecalciferol benferol Goodlife Pharma Nederland

Toedieningsvorm
Capsule
Sterkte
5600 IE, 25.000 IE, 50.000 IE, 100.000 IE

Colecalciferol drank FNA Formularium der Nederlandse Apothekers

Toedieningsvorm
Drank
Sterkte
50.000 IE/ml
Verpakkingsvorm
100 ml met doseerspuit, 0,5 ml, 1 ml met wegwerpdoseerspuit (50.000 IE = 1,25 mg), 2 ml met wegwerpdoseerspuit (100.000 IE = 2,5 mg), 10 ml

D-Cura Galephar Netherlands bv

Toedieningsvorm
Capsule
Sterkte
25.000 IE

25.000 IE = 625 microg.

Toedieningsvorm
Druppels
Sterkte
2400 IE/ml
Verpakkingsvorm
ampul 10 ml

1 ml = 60 microg.

Toedieningsvorm
Drank
Sterkte
25.000 IE/ml
Verpakkingsvorm
ampul 1 ml

1 ml = 625 microg.

Toedieningsvorm
Drank
Sterkte
100.000 IE/ml
Verpakkingsvorm
ampul 1 ml

1 ml = 2,5 mg.

Devaron XGVS OTC Valwater bv

Toedieningsvorm
Tablet
Sterkte
400 IE

400 IE = 10 microg.

Divisun XGVS Mylan bv

Toedieningsvorm
Tablet
Sterkte
800 IE

800 IE = 20 microg.

Divisun Mylan bv

Toedieningsvorm
Tablet
Sterkte
4000 IE

4000 IE = 100 microg.

Osferol-D3 Pharma Patent Kft

Toedieningsvorm
Tablet, filmomhuld
Sterkte
7.000IE, 30.000 IE

7.000 IE = 175 microg; 30.000 IE = 750 microg.

Thorens Mylan bv

Toedieningsvorm
Capsule
Sterkte
25.000 IE

25.000 IE = 625 microg.

Toedieningsvorm
Drank
Sterkte
10.000 IE/ml
Verpakkingsvorm
flacon 2,5 ml

1 ml = 250 microg.

Vitamine D Will Will-Pharma bv

Toedieningsvorm
Capsule
Sterkte
25.000 IE, 50.000 IE

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Advies

Geef voor de behandeling van een vitamine D-deficiëntie bij ouderen > 70 jaar met een calcidiolspiegel < 50 nmol/liter, colecalciferol (vitamine D3). Geef een oplaaddosering bij < 35 nmol/l. Voeg bij een ernstige nierinsufficiëntie (eGFR < 15 ml/min) alfacalcidol toe. Zie voor de preventie van een vitamine D-deficiëntie, de vitamine D-suppletieadviezen van de Gezondheidsraad via het Vitamine D Stroomschema op voedingscentrum.nl.

Behandel, indien mogelijk, de oorzaak van chronische nierschade. Start daarnaast behandeling om het grotere risico van (vnl. cardiovasculaire) morbiditeit te verminderen en progressie van nierschade te voorkomen of beperken. Behandel de complicaties van nierschade en start eventueel niervervangende therapie (dialyse).

Advies

Geef voor de behandeling van een vitamine D-deficiëntie bij ouderen > 70 jaar met een calcidiolspiegel < 50 nmol/liter, colecalciferol (vitamine D3). Geef een oplaaddosering bij < 35 nmol/l. Voeg bij een ernstige nierinsufficiëntie (eGFR < 15 ml/min) alfacalcidol toe.

Zie voor de preventie van een vitamine D-deficiëntie bij ouderen > 70 jaar en bij andere risicogroepen de vitamine D-suppletieadviezen van de Gezondheidsraad via het Vitamine D Stroomschema op voedingscentrum.nl.

Kies voor de behandeling van osteoporose in eerste instantie uit de bisfosfonaten alendroninezuur en risedroninezuur in combinatie met vitamine D3 en, afhankelijk van de dagelijkse inname van de patiënt, calcium. Bij het bestaan van een contra-indicatie of intolerantie zijn zoledroninezuur of denosumab alternatieven, en ibandroninezuur of raloxifeen wanneer hiermee niet wordt uitgekomen. Kies voor teriparatide bij het bestaan van een contra-indicatie of intolerantie voor bovengenoemde middelen, bij het optreden van een derde fractuur tijdens de behandeling, of als initiële therapie bij postmenopauzale vrouwen met ernstige osteoporose en een hoog risico op botbreuken.

Indicaties

  • Behandeling en preventie van renale osteodystrofie;
  • Behandeling van secundaire hyperparathyroïdie bij patiënten met chronische nierziekte stadium 3–5. De intraveneuze toediening is bedoeld voor stadium 5-patiënten;
  • Hyperparathyroïdie (primair of tertiair) bij patiënten die parathyroïdectomie ondergaan;
  • Hypoparathyroïdie;
  • Pseudovitamine D-deficiënte rachitis en osteomalacie;
  • Hypofosfatemische vitamine D-resistente rachitis en osteomalacie.

Gerelateerde informatie

  • chronische nierschade
  • vitamine d-deficiëntie bij ouderen

Indicaties

  • Profylaxe van vitamine D-deficiëntie vanwege een deficiënt dieet of onvoldoende blootstelling aan zonlicht.
  • Behandeling van een vastgestelde vitamine D-deficiëntie.
  • Als adjuvans bij osteoporosetherapie bij (kans op) vitamine D-deficiëntie, bij voorkeur in combinatie met calcium.
  • Profylaxe van rachitis bij prematuren, zuigelingen en kinderen.
  • Suppletie bij cystische fibrose.

Gerelateerde informatie

  • Osteoporose
  • vitamine d-deficiëntie bij ouderen

Dosering

Doseer op geleide van de serumwaarden van PTH, calcium, fosfaat, calcium×fosfaatproduct en alkalische fosfatase. Controleer plasmaconcentraties aanvankelijk wekelijks. De dagelijkse orale dosering mag in stappen van 0,25 - 0,5 microg worden verhoogd. Controleer wanneer de optimale dosering is vastgesteld, om de 2 tot 4 weken de plasmaconcentraties van calcium, fosfor en creatinine.

Bij het optreden van hypercalciëmie de behandeling staken voor ten minste één week, na bereiken van de normaalwaarden hervatten met een halve dosis.

Klap alles open Klap alles dicht

Osteodystrofie, secundaire hyperparathyroïdie bij chronische nierziekte stadium 3 en 4 (predialysepatiënten)

Volwassenen

Oraal : aanbevolen begindosering 0,25 microg/dag, de onderhoudsdosering is doorgaans 0,5 microg/dag. Max. 12 microg per week.

Kinderen 1 maand – 18 jaar:

Oraal: 0,2–39 nanog/kg lichaamsgewicht per dag (0,0002–0,039 microg/kg lichaamsgewicht per dag), gemiddeld 10–12 nanog/kg/dag (0,010–0,012 microg/kg lichaamsgewicht per dag). Een druppel van de druppelvloeistof bevat 100 nanog (0,1 microg) alfacalcidol, lagere doseringen dan 0,1 microg kunnen niet oraal worden toegediend.

Osteodystrofie, secundaire hyperparathyroïdie bij chronische nierziekte stadium 5 (dialysepatiënten)

Volwassenen

Oraal: aanbevolen begindosering 0,5 microg/dag. Aan de hand van laboratoriumparameters kan men de dosering met intervallen van ten minste één week verhogen met 0,25 of 0,5 microg/dag. De onderhoudsdosering is doorgaans 1 microg/dag. De maximale aanbevolen dosering is 6 microg per dialyse en ≤ 12 microg per week.

Intraveneus: 3×/week aan het einde van de hemodialyse: begindosering 1 microg per dialyse, toedienen via de teruglopende lijn. Na de begindosering kan men aan de hand van laboratoriumparameters de dosering met intervallen van ten minste één week verhogen. Max. 6 microg per dialyse en ≤ 12 microg/week.

Kinderen 1 maand –18 jaar

De in de literatuur (opgave fabrikant) beschreven orale doseringen bij kinderen die hemodialyse of continue ambulante peritoneale dialyse ondergaan zijn 10–20 nanog/kg/dag (0,010–0,020 microg/kg/dag). De fabrikant meldt geen literatuur over intraveneus gebruik van alfacalcidol bij kinderen.

Volgens het Kinderformularium van het NKFK: oraal: 0,01-0,02 microg/kg/dag in 1 dosis. Intraveneus: na de dialyse 0,58-3,47 microg/m²/week als bolus, max. 6,93 microg/m²/week.

Hyperparathyroïdie (primair of tertiair) bij patiënten die parathyroïdectomie ondergaan

Volwassenen en kinderen > 4 jaar

Oraal: begindosering 0,25–0,5 microg/dag gedurende 2-3 weken voorafgaand aan parathyroïdectomie. Ter vermindering van postoperatieve hypocalciëmie alfacalcidol continueren totdat het plasmagehalte van alkalische fosfatase weer normaal is of totdat er hypercalciëmie optreedt.

Hypoparathyroïdie

Volwassenen en kinderen > 4 jaar

Oraal: begindosering 0,25–0,5 microg/dag. Onderhoudsdosering doorgaans 0,25–1 microg/dag. Ernstige hypocalciëmie wordt sneller gecorrigeerd met hogere doses (bv. 3-5 microg) gecombineerd met calciumsupplementen.

Pseudovitamine D-deficiënte rachitis en osteomalacie

Volwassenen en kinderen > 4 jaar

Oraal: begindosering 0,25–0,5 microg/dag. Onderhoudsdosering 0,5–2 microg/dag. Alfacalcidol is onderdeel van een behandeling met vitamine D (analoga).

Hypofosfatemische vitamine D-resistente rachitis en osteomalacie

Volwassenen en kinderen > 4 jaar

Oraal: begindosering 0,25–0,5 microg/dag. Onderhoudsdosering 1–3 microg/dag. Behandeling geeft snel verlichting van myopathie, indien aanwezig, en versterkt de calcium- en fosfaatretentie. Voor sommige patiënten kunnen ook fosfaatsupplementen nodig zijn.

Ouderen: geen dosisaanpassing nodig

Verminderde leverfunctie: Bij een ernstige leverfunctiestoornis kan een hogere dosis nodig zijn (verminderde hydroxylering van alfacalcidol tot calcitriol, of door verslechterde enterohepatische circulatie).

Bij het vergeten van een dosis, de volgende dosis niet verdubbelen maar doorgaan volgens het normale doseerschema.

Toediening

  • Orale toediening:
    • Capsule niet breken en heel innemen (indien gewenst tijdens de maaltijd). NB: Indien het slikken van capsules bezwaarlijk is, kunnen de druppels worden gebruikt.
    • Druppelvloeistof niet mengen met vloeistof(fen) of andere geneemiddelen.
  • Intraveneuze toediening:
    • De ampullen met injectievloeistof ten minste 5 min schudden voor gebruik.
    • De i.v.–injectie als bolusinjectie in ca. 30 s. toedienen via een zo kort mogelijke infuuslijn (vanwege risico op absorptie van alfacalcidol door plastic).

Dosering

Klap alles open Klap alles dicht

Profylaxe vitamine D-deficiëntie

Volwassenen (incl. ouderen)

Volgens de fabrikant: 400–2000 IE/dag óf 5600–11.200 IE/week óf 25.000–50.000 IE/maand. Ook kan 25.000 IE 1× per 2 maanden worden gegeven.

Onderstaande leeftijdsgroepen

Doseren volgens het Kinderformularium van het NKFK: Profylaxe vitamine D-deficiëntie en behandeling vitamine D- insufficiëntie bij een 25(OH)D spiegel ≥ 30 nmol/l:

Kinderen 4–18 jaar

400–600 IE/dag in 1 dosis bij kinderen met een verhoogd risico op vitamine D deficiëntie. Bij kinderen met een donkere huidskleur 800 IE/dag.

Aterme neonaten en kinderen 0 maanden-4 jaar

400 IE/dag in 1 dosis. Bij donkere huidskleur 800 IE/dag.

Prematuren bij zwangerschapsduur < 37 weken en < 1250 gram

600 IE/dag in 1 dosis. De dosering vitamine D geldt als aanvulling op de hoeveelheid vitamine D die premature neonaten binnenkrijgen met de voeding, om zodoende te voldoen aan de totale dagelijkse behoefte.

Prematuren bij zwangerschapsduur < 37 weken en ≥ 1250 gram

400 IE/dag in 1 dosis. De dosering vitamine D geldt als aanvulling op de hoeveelheid vitamine D die premature neonaten binnenkrijgen met de voeding, om zodoende te voldoen aan de totale dagelijkse behoefte.

Behandeling vitamine D-deficiëntie

Ouderen > 70 jaar

Volgens Ephor ( Colecalciferol (vitamine D3) ): Bij calcidiolconcentratie 35–50 nmol/l: 800 IE/dag of equivalent daarvan per week (5600 IE) of maand (25.000 IE). Bij ernstige deficiëntie (calcidiol <35 nmol/l): oplaaddosering berekenen met de volgende formule: tekort aan IE colecalciferol = 40 × (75 – gemeten calcidiolspiegel) × lichaamsgewicht in kg. De oplaaddosis is vervolgens 25.000 IE 1×/week totdat dit berekende tekort is aangevuld.

Continueer daarna met een onderhoudsbehandeling (profylaxe): de onderhoudsdosis is 800 IE/dag óf 5600 IE/week óf 25.000 IE/maand. Controleer na 6 maanden de calcidiolspiegel: bij een calcidiolspiegel > 50 nmol/l de dosering handhaven, bij een calcidiolspiegel < 50 nmol/l de dosering verhogen en na zes maanden opnieuw controleren.

Als controle van de calcidiolspiegel niet mogelijk óf wenselijk is (bij sterke verdenking op vitamine D-deficiëntie) kan het volgende oplaadschema worden gevolgd: 1600–2400 IE/dag óf 11.200–16.800 IE/week gedurende 8 weken. Daarna continueren met een onderhoudsbehandeling (profylaxe): colecalciferol 800 IE/dag óf 5600 IE/week óf 25.000 IE/maand.

Bij een verminderde nierfunctie: Behandel conform een patiënt zonder nierfunctiestoornis zoals hierboven beschreven. Voeg bij een ernstige nierinsufficiëntie (eGFR < 15 ml/min) alfacalcidol toe aan colecalciferol. Controleer de serumcalcium- en fosfaatspiegel.

Volwassenen < 70 jaar

De dosering is individueel en op geleide van bloedspiegel en calciumspiegel. Voor de toepassing bij volwassenen komen verschillende doseringen voor in de literatuur. Er zijn preparaten voor dagelijks, wekelijks en maandelijks gebruik. Mogelijk kan de formule m.b.t. deficiëntie bij ouderen (zie het voorschrift hierboven) gebruikt worden voor alle volwassenen. De volgende genoemde doseringen zijn een handreiking: aanvankelijk 800–4000 IE/dag of een overeenkomende wekelijkse dosis: 5600–28.000 IE 1× per week of een overeenkomende maandelijkse dosis, max. cumulatieve dosis 120.000 IE/maand; overweeg bij een hogere begindosering na één maand een dosisverlaging. Fabrikanten Colecalciferol Benferol, D-cura (Drank) en Vitamine D Will: bij 25(OH)D spiegel < 25 nmol/l: oplaaddosering: óf eenmalig 100.000 IE óf 2× 50.000 of 4× 25.000 IE verdeeld over de eerste week; de vervolg(onderhouds)dosering na een maand is veelal lager, op geleide van serumconcentraties 25-hydroxycolecalciferol en calcium.

Kinderen > 12 jaar

Volgens de fabrikant: dagelijkse dosering: aanvankelijk 400–4000 IE /dag.

Volgens het Kinderformularium van het NKFK: vitamine D-deficiëntie bij een 25(OH)D spiegel < 30 nmol/l: Startdosering: 6.000 IE/dag in 1 dosis gedurende 3 maanden. Overweeg in individuele gevallen als alternatief: 300.000 IE/dosis als een éénmalige gift. Controleer na 3 maanden of de 25(OH)D spiegel genormaliseerd is en zo ja, continueer met de onderhoudsdosering. Onderhoudsdosering: 600 IE/dag in 1 dosis. Bij donkere huidskleur 800 IE/dag. Zorg voor voldoende calcium inname (min. 500 mg/dag) in de voeding of geef calcium suppletie.

Kinderen 1–11 jaar

Volgens de fabrikant van D-Cura druppels 2.400 IE/ml: dagelijkse dosering: aanvankelijk 800–2000 IE 1× per dag.

Volgens het Kinderformularium van het NKFK: vitamine D-deficiëntie bij een 25(OH)D spiegel < 30 nmol/l: Startdosering: 3.000–6.000 IE/dag in 1 dosis gedurende 3 maanden. Overweeg in individuele gevallen als alternatief: 150.000 IE/dosis als een éénmalige gift. Controleer na 3 maanden of de 25(OH)D spiegel genormaliseerd is en zo ja, continueer met de onderhoudsdosering. Onderhoudsdosering: 600 IE/dag in 1 dosis. Bij donkere huidskleur 800 IE/dag. Zorg voor voldoende calcium inname (min. 500 mg/dag) in de voeding of geef calcium suppletie.

Onderstaande leeftijdsgroepen

Doseren volgens het Kinderformularium van het NKFK: vitamine D-deficiëntie bij een 25(OH)D spiegel < 30 nmol/l:

Prematuren bij zwangerschapsduur < 37 weken en < 1250 gram

600 IE/dag in 1 dosis. De dosering vitamine D geldt als aanvulling op de hoeveelheid vitamine D die premature neonaten binnenkrijgen met de voeding om zodoende te voldoen aan de totale dagelijkse behoefte.

Prematuren bij zwangerschapsduur < 37 weken en ≥ 1250 gram

400 IE/dag in 1 dosis. De dosering vitamine D geldt als aanvulling op de hoeveelheid vitamine D die premature neonaten binnenkrijgen met de voeding, om zodoende te voldoen aan de totale dagelijkse behoefte.

Aterme neonaten en kinderen 0 maanden–1 jaar

Startdosering: 2.000 IE/dag in 1 dosis gedurende 3 maanden. Overweeg in individuele gevallen als alternatief bij kinderen 3 maanden-1 jaar: 50.000 IE/dosis als éénmalige gift. Controleer na 3 maanden of de 25(OH)D spiegel genormaliseerd is en zo ja, continueer met de onderhoudsdosering. Onderhoudsdosering: 400 IE/dag in 1 dosis. Bij donkere huidskleur 800 IE/dag. Zorg voor voldoende calcium inname (min. 500 mg/dag) in de voeding of geef calcium suppletie.

Adjuvans osteoporose

Volwassenen (incl. ouderen)

Volgens de fabrikant: 800–1000 IE/dag óf 5600–7000 IE/week óf 25.000 –30.000 IE/maand. Maximaal 2.000 IE/dag (bij fragiele ouderen met groot val- en fractuurrisico) of equivalente wekelijkse of maandelijkse dosis (14.000 IE/week respectievelijk 60.000 IE/maand).

Profylaxe van rachitis bij prematuren, zuigelingen en kinderen

Prematuren, zuigelingen en kinderen

Volgens de fabrikant van D-Cura druppels 2.400 IE/ml: prematuren met een geboortegewicht van 700–1500 g: 1000 IE 1× per dag, prematuren met een geboortegewicht van >1500 g: 500 IE 1× per dag. Kinderen < 1 jaar: 400 IE 1× per dag. Kinderen > 1 jaar: 400–600 IE 1× per dag.

Suppletie bij cystische fibrose

Onderstaande leeftijdsgroepen

Doseren volgens het Kinderformularium van het NKFK:

Kinderen 1 maand–2 jaar

400 IE/dag in 1 dosis, max. 1000 IE/dag. Verdere dosisaanpassing op geleide van spiegels.

Kinderen 2–4 jaar

400 IE/dag in 1 dosis, max. 2000 IE/dag. Verdere dosisaanpassing op geleide van spiegels.

Kinderen 4–10 jaar

600 IE/dag in 1 dosis, max. 2000 IE/dag. Verdere dosisaanpassing op geleide van spiegels.

Kinderen 10–18 jaar

600 IE/dag in 1 dosis, max. 4000 IE/dag. Verdere dosisaanpassing op geleide van spiegels.

Verminderde nierfunctie: geen dosisaanpassing nodig, wel is controle nodig van de volgende serumspiegels: 25-OH-vitamine D3, calcium en fosfaat. Bij een ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30 ml/min) wordt vitamine D in de vorm van colecalciferol niet normaal gemetaboliseerd; gebruik een andere vorm van vitamine D. Bij kinderen ≥ 3 maand is volgens het Kinderformularium van het NKFK dosisaanpassing bij een creatinineklaring ≥ 10 ml/min/1,73 m² niet nodig; bij een creatinineklaring < 10 ml/min/1,73 m² kan geen algemeen advies gegeven worden.

Verminderde leverfunctie: geen dosisaanpassing nodig.

Toediening

  • De Devaron® tablet zonder kauwen doorslikken of oplossen in melk, pap of andere vloeistof. De Divisun® tablet mag worden fijngemaakt.
  • De capsules zonder kauwen heel doorslikken met water en bij voorkeur innemen tijdens de maaltijd.
  • De Thorens® drank voor gebruik schudden en bij voorkeur innemen tijdens de maaltijd (bv. door te mengen met een kleine hoeveelheid koud of lauw voedsel).

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): buikpijn. Huiduitslag (erythemateus, maculopapuleus, pustuleus), jeuk. Hypercalciëmie, hypercalciurie, hyperfosfatemie.

Soms (0,1-1%): tachycardie, verhoogde bloeddruk. Hoofdpijn, dysesthesie, dysgeusie, verwardheid. Metastatische verkalkingen. Anorexie, misselijkheid, braken, obstipatie, diarree, dyspepsie. Calcinose, asthenie, vermoeidheid, malaise. Myalgie. Hoog calcium×fosfaat-product. Verminderde nierfunctie (incl. acuut nierfalen) en nefrolithiase/nefrocalcinose.

Zelden (0,01-0,1%): duizeligheid.

Verder zijn gemeld: overgevoeligheidsreacties met symptomen zoals koorts, rillingen, urticaria en tongoedeem. Exfoliatieve dermatitis. Hypermagnesiëmie. Bij de druppels: ulceratie van de tong en tandvlees.

  • Informatie van Lareb over dit middel
  • Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Soms (0,1-1%): hypercalciëmie, hypercalciurie.

Zeer zelden (< 0,01%): jeuk, huiduitslag, urticaria.

Verder zijn gemeld: overgevoeligheidsreacties zoals angio-oedeem of larynxoedeem. Misselijkheid, buikpijn, diarree, flatulentie, obstipatie.

  • Informatie van Lareb over dit middel
  • Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Combinatie met calciumbevattende preparaten, andere vitamine D–bevattende preparaten of met thiazide-diuretica vermeerdert de kans op hypercalciëmie. Gelijktijdige toediening van digoxine kan bij eventuele hypercalciëmie leiden tot hartaritmieën.

Gelijktijdig gebruik met magnesiumbevattende antacida of laxantia kan leiden tot hypermagnesiëmie.

Alfacalcidol kan de serumspiegel van aluminium verhogen. Combinatie met aluminiumbevattende preparaten (aluminiumhydroxide, sucralfaat) kan de serumconcentratie aluminium verder verhogen; controleer op aluminiumgerelateerde toxiciteit.

Bij gelijktijdige behandeling met enzyminductoren zoals fenobarbital, fenytoïne, primidon of rifampicine kan door een verhoogd metabolisme een hogere dosis alfacalcidol noodzakelijk zijn.

Colestyramine kan de intestinale absorptie van alfacalcidol beïnvloeden. Alfacalcidol capsules ten minste 1 uur voor of 4–6 uur na colestyramine innemen.

Interacties

Gelijktijdige behandeling met fenytoïne, fenobarbital, primidon, rifampicine en glucocorticosteroïden kan de werking van colecalciferol verminderen door verlaging van de plasmaconcentratie. Colestyramine, orlistat en paraffine(olie) kunnen de opname van colecalciferol verminderen. Volgens de fabrikant van D-cura kan isoniazide het effect van colecalciferol verminderen door inhibitie van de metabole activatie ervan, en kunnen imidazool-antimycotica de activiteit van colecalciferol beïnvloeden door de conversie van 25-hydroxycolecalciferol naar 1,25-dihydroxycolecalciferol (in de nier) te remmen.

De combinatie van vitamine D en calcium met digoxine kan leiden tot hartritmestoornissen; bij toepassing is controle op calciumspiegel (in serum en eventueel urine) en ECG nodig.

Thiaziden vermeerderen de kans op hypercalciëmie als gevolg van verminderde renale calciumexcretie; bij langdurige combinatie calcium in serum (en eventueel urine) regelmatig controleren.

De capsules vanaf 25.000 IE en drank (vanwege hoge dosering) niet combineren met calcium, bij patiënten met een ernstig gestoorde nierfunctie.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens onvoldoende gegevens. Bij dieren is reproductietoxiciteit aangetoond.

Farmacologisch effect: Een hoge dosering vitamine D bij de moeder kan leiden tot hypercalciëmie bij het kind, met als mogelijk gevolg lichamelijke en mentale retardatie, supravalvulaire aortastenose en retinopathie bij het kind.

Advies: Volgens de fabrikant: op strikte indicatie gebruiken. Volgens Lareb: kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

Overig: Wees voorzichtig met ethanol (in de druppelvloeistof).

  • Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Teratogenese: Er is veel onderzoek gedaan naar het gebruik van vitamine D tot 4000 IE/dag tijdens de zwangerschap; er zijn geen nadelige effecten gemeld. Er is onvoldoende bekend over de veiligheid van hogere dagdoses en hoge wekelijkse of maandelijkse doses.

Farmacologisch effect: Vitamine D-tekort bij de moeder kan schadelijk zijn voor het kind, evenals overdosering van vitamine D.

Advies: Bij een (vastgestelde) vitamine D-deficiëntie kan colecalciferol tot maximaal 4000 IE/ dag worden gebruikt. Gebruik van meer dan 4000 IE/dag, en wekelijkse of maandelijkse doses wordt vanwege de hoge dosering ontraden. De dagelijkse behoefte aan vitamine D van gezonde vrouwen tijdens de zwangerschap is 400 IE (10 microgram) per dag.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja.

Farmacologisch effect: Bij gebruik voor hypoparathyroïdie tijdens de borstvoeding ontwikkelden enkele moeders hypercalciëmie. Bij hoge dosering is er een risico van hypercalciëmie bij de zuigeling.

Advies: Het geven van borstvoeding ontraden.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja, in kleine hoeveelheden.

Farmacologisch effect: Suppletie bij de moeder leidt nauwelijks tot toename van vitamine D in de moedermelk, deze stijgt pas substantieel bij inname van > 4000 IE/ dag. De ervaring met hoge wekelijkse of maandelijkse doseringen is beperkt. Het ontstaan van hypercalciëmie bij de zuigeling is mogelijk.

Advies: Bij een (vastgestelde) vitamine D-deficiëntie kan colecalciferol tot maximaal 4000 IE/dag worden gebruikt. Gebruik van meer dan 4000 IE/dag, en hoge wekelijkse of maandelijkse doseringen wordt afgeraden. De dagelijkse behoefte aan vitamine D van gezonde vrouwen die borstvoeding geven is 400 IE (10 microgram) per dag.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

  • hypercalciëmie;
  • arachideolie in (alfacalcidol capsule generiek): pinda- of soja-allergie.

Contra-indicaties

  • hypercalciëmie, hypercalciurie;
  • nefrolithiase (tenzij de calciumexcretie geen bijdrage aan de steenvorming levert), nefrocalcinose;
  • ernstige nierfunctiestoornis;
  • pseudohypoparathyroïdie (omdat daarbij de behoefte aan vitamine D is afgenomen);
  • hypervitaminose D;
  • drank en capsules vanaf 25.000 IE bij kinderen tot 18 jaar.

Waarschuwingen en voorzorgen

Laboratoriummonitoring: Controleer regelmatig de serumspiegels van calcium, magnesium, fosfaat, calcium×fosfaat-product, parathyroïdhormoon, creatinine- en alkalische fosfatase.

Hypercalciëmie kan optreden bij gebruik van vitamine D-analoga zoals alfacalcidol. Licht de patiënt in over klinische symptomen van hypercalciëmie (zwakte, moeheid, asthenie, malaise, spierpijn, artralgie, botpijn, anorexie, misselijkheid, braken, diarree, obstipatie, droge mond, dysgeusie, metaalsmaak, hoofdpijn, duizeligheid). In geval van hypercalciëmie de behandeling staken voor ten minste één week, na bereiken van de normaalwaarden hervatten met een halve dosis.

Hypercalciëmie en comorbiditeit: Wees voorzichtig bij hypercalciurie en bij nierstenen, hartritmestoornissen, sclerose van de hartkleppen of arteriosclerose in de voorgeschiedenis, omdat (langdurige) hypercalciëmie deze aandoeningen kan verergeren. Wees ook voorzichtig bij patiënten met verkalkingen van het longweefsel aangezien dit kan leiden tot een hartaandoening. Voorbijgaande, maar ook langdurige verslechtering van de nierfunctie is vastgesteld.

Hyperfosfatemie: Eventueel fosfaatbinders gebruiken bij patiënten met renale osteodystrofie of ernstig verminderde nierfunctie om het serumfosfaat op een acceptabel niveau te handhaven en zo mogelijke calcificatie van weke delen te vermijden.

Wees voorzichtig bij sarcoïdose, tuberculose of andere granulomateuze aandoeningen in verband met verhoogde gevoeligheid voor vitamine D.

Hulpstoffen: Wees voorzichtig met ethanol (in de druppelvloeistof) bij alcoholisme, zwangerschap, lactatie en jonge kinderen. Ethanol kan een effect op andere medicatie hebben. Wees bij risicogroepen voorzichtig bij gelijktijdig gebruik van andere middelen die een substraat van alcoholdehydrogenase, zoals ethanol of propyleenglycol, bevatten.

Waarschuwingen en voorzorgen

Bepaal bij doseringen hoger dan 10.000 IE/dag de plasmawaarden van calcium, fosfaat, magnesium, creatinine en alkalische fosfatase. En daarnaast het calciumgehalte in de urine; dit dient niet hoger dan 7,5 mmol/etmaal (300 mg/etmaal) te zijn, is dit het geval dan de dosering verlagen of de behandeling (tijdelijk) staken. Wees voorzichtig bij nierstenen in de voorgeschiedenis.

Bij langdurige behandeling de calciumspiegel in serum (en eventueel in de urine) en het serumcreatinine volgen, dit is met name belangrijk bij ouderen die behandeld worden met hartglycosiden (digoxine) en diuretica en bij nierstenen in de voorgeschiedenis.

Bij licht tot matig gestoorde nierfunctie de calcium- en fosfaatserumspiegels controleren; calcificatie van weke weefsels kan optreden.

Bij sarcoïdose kan het metabolisme van vitamine D naar de actieve vorm verhoogd zijn, controleer het calciumgehalte in serum en urine.

Bij chronische darm- of pancreasaandoeningen kan de opname van oraal toegediend colecalciferol tekortschieten. Hier dan ook op geleide van de 25-OH-vitamine D3-serumspiegel het toedieningsbeleid van vitamine D nader bepalen.

Voor een optimale werkzaamheid van vitamine D is een calciuminname van 800–1000 mg/dag noodzakelijk.

Plotselinge verhoging van de calciuminname kan leiden tot hypercalciëmie.

Onderzoeksgegevens en ervaring: toediening eenmaal per week of maand heeft volgens sommige fabrikanten hetzelfde effect als dagelijkse toediening, vanwege de farmacokinetische parameters van vitamine D. De meeste ervaring uit gerandomiseerde gecontroleerde studies is echter afkomstig van dagelijkse doseringen.

Overdosering

Overmatige inname kan leiden tot hypercalciëmie.

Zie voor informatie over symptomen en behandeling de stofmonografie vitamine D3 op vergiftigingen.info.

Overdosering

Symptomen

Vroege symptomen van hypercalciëmie: gevoel van zwakte, duizeligheid, vermoeidheid, ataxie, spier- en botpijn, hoofdpijn, droge mond, dorst, polydipsie en polyurie, anorexie, misselijkheid, braken, diarree, obstipatie, jeuk, hartkloppingen/ritmestoornissen, psychische symptomen en bewustzijnsstoornissen; late symptomen: nierfunctiestoornis, gewichtsverlies, osteoporose bij volwassenen, groeiremming bij kinderen, neerslagen in nieren (nierstenen, nefrocalcinose), bloedvaten of andere weefsels en organen, convulsies. Extreme hypercalciëmie kan leiden tot coma en overlijden.

Zie voor informatie over symptomen en behandeling de stofmonografie vitamine D3 op vergiftigingen.info (zoek bv. op colecalciferol).

Eigenschappen

Synthetisch vitamine D-analoog. Alfacalcidol is de 1-hydroxymetaboliet van vitamine D3 (colecalciferol) en wordt in de lever omgezet naar calcitriol (1,25-dihydroxyvitamine D3), de actieve vorm van vitamine D. Calcitriol wordt bij gezonde personen in de nieren gevormd door 1α-hydroxylase. Door de aanwezigheid van de 1α-hydroxygroep, heeft alfacalcidol alleen een hydroxylering van de 25-positie nodig in de lever om in calcitriol omgezet te worden. Alfacalcidol is daardoor werkzaam onafhankelijk van de nierfunctie.

Bij chronische nierziekte neemt de 1α-hydroxylering door de nieren af, waardoor de endogene calcitriolproductie tekort schiet. Dit leidt tot stoornissen in het bot- en mineralenmetabolisme, zoals secundaire hyperparathyroïdie en renale osteodystrofie. Alfacalcidol verlaagt het PTH-gehalte bij predialyse patiënten, onderdrukt de secundaire hyperparathyroïdie bij chronische dialyse patiënten, verbetert de renale osteodystrofie en verhoogt de botdichtheid.

Kinetische gegevens

F 87% voor capsules, bij de druppelvloeistof hoger.
T max Na orale toediening bij gezonde vrijwilligers: alfacalcidol 6,4 uur (nuchter), ca. 5,5 uur (na toediening van voedsel). Voor calcitriol ca. 7,6 uur (nuchter), ca. 13,7 uur (niet-nuchter). Na intraveneuze toediening: alfacalcidol ca. 5 minuten, voor calcitriol ca. 6,5 uur.
Metabolisering in de lever snel door microsomaal CYP3A4 en mitochondriaal CYP27A1 tot calcitriol (1,25-dihydroxyvitamine D3).
Eliminatie relatief snel vnl. met de feces als calcitriol.
T 1/2el Na orale toediening bij gezonde vrijwilligers: alfacalcidol ca. 5 uur. Voor calcitriol ca. 8,7 (nuchter)–10,5 uur (niet-nuchter). Na intraveneuze toediening: alfacalcidol ca. 4,3 uur, voor calcitriol ca. 18,3 uur.
T 1/2el calcitriol ca. 19 uur bij hemodialysepatiënten.

Uitleg afkortingen

F biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T max tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V d verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T 1/2 plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T 1/2el plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Eigenschappen

Colecalciferol (vitamine D3) speelt een rol bij de skeletopbouw en -instandhouding, onder andere door handhaving van de calcium/fosfaatspiegel. Het bevordert de fosfaat- en calciumabsorptie uit het maag-darmkanaal en de terugresorptie van calcium door de nieren. Verder heeft het belangrijke functies bij de mineralisatie van het bot, de botvorming en de botresorptie. De actieve vorm van vitamine D is calcitriol.

Kinetische gegevens

Resorptie vrijwel volledig met voedsellipiden.
Metabolisering in de lever hydroxylering tot 25-hydroxycolecalciferol (= calcidiol). In deze vorm wordt het opgeslagen in vet- en spierweefsel, vervolgens naar behoefte voornamelijk in de nieren gehydroxyleerd tot het actieve 1,25-dihydroxycolecalciferol (= calcitriol) en bij een adequate calcitriolconcentratie tot 24,25-dihydroxycolecalciferol, dat minimale biologische activiteit heeft. Calcitriol wordt gemetaboliseerd tot 1,24,25-trihydroxycolecalciferol en calcitroïnezuur.
Eliminatie als metabolieten vnl. met de feces, klein deel met de urine.
T 1/2el schijnbare eliminatiehalfwaardetijd ca. 50 dagen.

Uitleg afkortingen

F biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T max tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V d verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T 1/2 plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T 1/2el plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Groepsinformatie

alfacalcidol hoort bij de groep vitamine d en analoga.

  • calcifediol (A11CC06) Vergelijk
  • calcipotriol (D05AX02) Vergelijk
  • calcitriol (in de dermatologie) (D05AX03) Vergelijk
  • calcitriol (systemisch) (A11CC04) Vergelijk
  • colecalciferol (A11CC05) Vergelijk
  • dihydrotachysterol (A11CC02) Vergelijk
  • paricalcitol (H05BX02) Vergelijk

Groepsinformatie

colecalciferol hoort bij de groep vitamine d en analoga.

  • alfacalcidol (A11CC03) Vergelijk
  • calcifediol (A11CC06) Vergelijk
  • calcipotriol (D05AX02) Vergelijk
  • calcitriol (in de dermatologie) (D05AX03) Vergelijk
  • calcitriol (systemisch) (A11CC04) Vergelijk
  • dihydrotachysterol (A11CC02) Vergelijk
  • paricalcitol (H05BX02) Vergelijk

Kosten

Kosten laden…

Kosten

Kosten laden…

Zie ook

Geneesmiddelgroep

  • vitamine d en analoga

Indicaties

  • chronische nierschade
  • vitamine d-deficiëntie bij ouderen

Externe links

  • Officiële productinformatie CBG/EMA
  • Medicijnkosten.nl
  • GIPdatabank
  • Geneesmiddelinformatie voor patiënten
  • Kinderformularium (NKFK)

Zie ook

Geneesmiddelgroep

  • vitamine d en analoga

Indicaties

  • Osteoporose
  • vitamine d-deficiëntie bij ouderen

Externe links

  • Officiële productinformatie CBG/EMA
  • Medicijnkosten.nl
  • GIPdatabank
  • Geneesmiddelinformatie voor patiënten
  • Kinderformularium (NKFK)
  • Geneesmiddelen bij ouderen
???naar.zoeken???
Zorginstituut Nederland
Onafhankelijke geneesmiddelinformatie
voor zorgprofessionals

Service

  • Contact
  • E-learning cursus FK
  • Mobiele apps
  • Help

Over

  • Over deze site
  • Verantwoording
  • Veelgestelde vragen
  • Proclaimer
  • Copyright
  • Cookies
Het Farmacotherapeutisch Kompas gebruikt analytische cookies om het gebruik van de website te analyseren en daarmee de website te kunnen verbeteren.
Lees meer over cookies en hoe u cookies kunt uitschakelen

Web-App

Installeer deze Web-App op je iPhone: Tap het deel-icoon en daarna "Zet op beginscherm".