Samenstelling
Alleen de belangrijkste hulpstoffen worden genoemd. Raadpleeg altijd de productinformatie van CBG/EMA voor een compleet overzicht van hulpstoffen.
Anidulafungine XGVS Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Poeder voor concentraat voor infusievloeistof
- Sterkte
- 100 mg
Ecalta XGVS Pfizer bv
- Toedieningsvorm
- Poeder voor concentraat voor infusievloeistof
- Sterkte
- 100 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Alleen de belangrijkste hulpstoffen worden genoemd. Raadpleeg altijd de productinformatie van CBG/EMA voor een compleet overzicht van hulpstoffen.
Cancidas (als acetaat) XGVS Merck Sharp & Dohme bv
- Toedieningsvorm
- Poeder voor concentraat voor infusievloeistof
- Sterkte
- 50 mg, 70 mg
Bevat tevens: mannitol.
Caspofungine (als acetaat) XGVS Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Poeder voor concentraat voor infusievloeistof
- Sterkte
- 50 mg, 70 mg
Bevat tevens: mannitol.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Voor informatie over de behandeling van invasieve candidiasis zie de SWAB-richtlijn 'Invasive Fungal Infections' (pdf 1,3 MB, chapter 3, 2017).
Advies
Zie voor de behandeling van een invasieve schimmelinfectie de SWAB-richtlijn invasieve schimmelinfecties (2017, op p. 33 en 34). Voor invasieve aspergillose kijk in hoofdstuk 2, voor candidiasis in hoofdstuk 3.
Indicaties
- Behandeling van invasieve candidiasis bij volwassenen en kinderen vanaf de leeftijd van 1 maand.
Indicaties
- Behandeling van:
- invasieve aspergillose als andere middelen (amfotericine B, itraconazol) onvoldoende effectief zijn óf niet worden verdragen;
- invasieve candidiasis.
- Als empirische therapie voor vermoede schimmelinfecties (zoals Candida of Aspergillus) met koorts en neutropenie.
Dosering
Invasieve candidiasis:
Volwassenen (incl. ouderen):
I.v. infusie: 200 mg op dag 1, gevolgd door 100 mg/dag. Behandelduur baseren op de klinische respons. In het algemeen: de antimycotische behandeling tot ten minste 14 dagen na de laatste positieve kweek voortzetten. Er zijn onvoldoende gegevens over het gebruik langer dan 35 dagen.
Leverinsufficiëntie: geen dosisaanpassing nodig.
Nierinsufficiëntie: geen dosisaanpassing nodig, ook niet in geval van dialyse. Anidulafungine kan gegeven worden ongeacht wanneer dialyse plaatsvindt.
Kinderen vanaf 1 maand tot < 18 jaar:
I.v. infusie: 3,0 mg/kg lichaamsgewicht (max. 200 mg) op dag 1, gevolgd door 1,5 mg/kg (max. 100 mg) per dag. Behandelduur baseren op de klinische respons. In het algemeen: de antimycotische behandeling tot ten minste 14 dagen na de laatste positieve kweek voortzetten. Er zijn onvoldoende gegevens over het gebruik langer dan 35 dagen.
Toedieningsinformatie:
- Vóór gebruik oplossen met water voor injectie en verder verdunnen (in NaCl 0,9% of glucose 5%) tot een uiteindelijke concentratie van 0,77 mg/ml.
- In verband met het risico van infusie-gerelateerde bijwerkingen de infusiesnelheid niet hoger instellen dan 1,1 mg/min (= 1,4 ml/min).
- Niet toedienen als bolusinjectie.
Dosering
Invasieve aspergillose of candidiasis
Volwassenen:
Lichaamsgewicht ≤ 80 kg: eerste dag 70 mg, gevolgd door 50 mg 1×/dag. Lichaamsgewicht > 80 kg: eerste dag 70 mg, gevolgd door 70 mg 1×/dag.
Bij een matig-ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 7–9): eerste dag 70 mg, gevolgd door 35 mg 1×/dag. Er is geen klinische ervaring bij volwassen patiënten met ernstige leverinsufficiëntie (Child-Pughscore ≥ 10).
Bij comedicatie met enzyminductoren (efavirenz, nevirapine, rifampicine, fenytoïne, carbamazepine of dexamethason): overweeg: eerste dag 70 mg, gevolgd door 70 mg 1×/dag.
Kinderen 12 mnd–17 jaar:
Eerste dag 70 mg/m² lichaamsoppervlak (max. 70 mg), gevolgd door 50 mg/m² 1×/dag (max. 70 mg). Als de dosis van 50 mg/m² per dag goed wordt verdragen maar geen adequate klinische respons geeft, de dagelijkse dosis verhogen naar 70 mg/m² 1×/dag (max. 70 mg). Er is géén ervaring bij leverinsufficiëntie.
Bij comedicatie met enzyminductoren (efavirenz, nevirapine, rifampicine, fenytoïne, carbamazepine of dexamethason): overweeg: eerste dag 70 mg/m² (max. 70 mg), gevolgd door 70 mg/m²/dag (max. 70 mg).
Kinderen < 12 mnd:
De effectiviteit en veiligheid van caspofungine zijn niet voldoende onderzocht in klinisch onderzoek bij deze leeftijdsgroep. Bij behandeling is voorzichtigheid geboden. Er zijn beperkt gegevens die suggereren dat caspofungine 25 mg/m² 1×/dag bij pasgeborenen en zuigelingen (< 3 mnd. oud) en 50 mg/m² 1×/dag bij jonge kinderen (3–11 mnd.) overwogen kan worden.
Behandelduur:
- Invasieve aspergillose: op geleide van de ernst van infectie, herstel van immuunsuppressie en klinische respons. Over het algemeen geldt: de behandeling voortzetten tot ten minste 7 dagen nadat de symptomen zijn verdwenen.
- Invasieve candidiasis: op geleide van klinische en microbiologische respons; bij negatieve kweken overstap naar orale antifungale therapie overwegen. Over het algemeen geldt: de antifungale therapie voortzetten tot minstens 14 dagen na de laatste positieve kweek.
- Empirische therapie: op geleide van de klinische respons; de therapie voortzetten tot 72 uur nadat de neutropenie is verdwenen (=absoluut aantal neutrofielen ≥ 0,5 × 109). Bij een gediagnosticeerde schimmelinfectie minimaal 14 dagen behandelen; waarbij de behandeling minstens 7 dagen wordt voortgezet nadat zowel de neutropenie als de klinische verschijnselen zijn verdwenen.
- Er zijn weinig gegevens over de veiligheid van het gebruik langer dan 4 weken, maar langere behandelingen (tot 162 dagen bij volwassenen en 87 dagen bij kinderen) zijn goed verdragen.
Toedieningsinformatie:
- Vóór gebruik oplossen en verder verdunnen. Niet oplossen in oplosmiddelen die glucose bevatten.
- Separaat van andere geneesmiddelen toedienen via langzame intraveneuze infusie gedurende ca. 1 uur.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): misselijkheid, diarree. Hypokaliëmie.
Vaak (1-10%); hypotensie, hypertensie. Bronchospasme, dyspneu. Convulsies, hoofdpijn. Braken. Huiduitslag, jeuk. Hyperglykemie. Verhoogd ALAT, ASAT, AF, bilirubine, cholestase. Verhoogde creatininewaarde.
Soms: (0,1-1%): voorbijgaande roodheid van gezicht en hals, opvliegers. Pijn in de bovenbuik. Urticaria. Coagulopathie. Pijn op de infusieplaats. Verhoogd γ–GT.
Verder zijn gemeld: anafylactische reacties, incl. shock. Significante leverfunctiestoornis, hepatitis, leverfalen.
Bij kinderen van 1 maand - 18 jaar is een hogere incidentie van bepaalde lever- en galbijwerkingen, waaronder verhoogde ASAT- en ALAT-waarden, waargenomen dan bij volwassenen. Het is niet uitgesloten dat dit aan de behandeling met anidulafungine kan liggen.
Bijwerkingen
Volwassenen:
Vaak (1-10%): koorts, rillingen. Hoofdpijn. Flebitis. Dyspneu. Misselijkheid, braken, diarree. Verlaagd hemoglobine, verlaagd hematocriet, verminderd aantal leukocyten. Stijging van leverenzymwaarden (ASAT, ALAT, alkalische fosfatase) en van de bilirubineconcentratie. Verlaagd bloedalbumine. Hypokaliëmie. Gewrichtspijn. Huiduitslag, jeuk, erytheem, hyperhidrose. Jeuk op infusieplaats.
Soms (0,1–1%): hypertensie, hypotensie. Angst, desoriëntatie, slapeloosheid. Duizeligheid, dysgeusie, paresthesie, hypo-esthesie, tremoren, slaperigheid. Rugpijn, pijn in extremiteiten, botpijn, spierzwakte, spierpijn. Palpitaties, tachycardie, aritmieën, atriumfibrilleren, congestief hartfalen, pijn/ongemakkelijk gevoel op de borst. Tromboflebitis, overmatig blozen, opvliegers. Verstopte neus, keelpijn, tachypneu, bronchospasmen, hoest, paroxysmale dyspneu 's nachts, ademnood, hypoxie, ratelgeluiden, piepende ademhaling, andere afwijkende ademgeluiden. Afwijkende laboratoriumuitslagen in verband met verminderde nierfunctie (verhoogd serumcreatinine en/of ureum), (acuut) nierfalen. Oculaire icterus, wazig zien, oedeem van het ooglid, toegenomen traanvorming. Droge mond, dysfagie, maagklachten zoals dyspepsie, (boven)buikpijn; een opgezwollen buik, ascites, obstipatie, flatulentie. Anorexie. Cholestase, hepatomegalie, hyperbilirubinemie, geelzucht, gestoorde leverfunctie, hepatotoxiciteit, andere leveraandoening. Erythema multiforme, maculeuze of maculopapuleuze uitslag, urticaria, allergische dermatitis, gegeneraliseerde jeuk, erythemateuze uitslag, gegeneraliseerde uitslag, morbilliforme uitslag, huidlaesie. Anemie, leukopenie, verhoogd aantal leukocyten en/of eosinofielen, verminderd aantal lymfocyten en/of neutrofielen, trombocytopenie, verhoogd aantal trombocyten. Coagulopathie. Veranderde protrombinetijd, verlengde aPTT, verhoogde INR. Hyperglykemie. Verstoorde elektrolytenbalans; hypocalciëmie, hypomagnesiëmie. Metabole acidose, verlaagd kooldioxidegehalte. Verlaagd totaal eiwit, verlaagde én verhoogde waarden natrium/calcium/chloride en fosfor in bloed, verhoogde waarde van kalium. Waarden van glucose verhoogd, γ-GT verhoogd, bicarbonaat verlaagd, urinezuur in bloed verlaagd. In de urine: het voorkomen van eiwit, bloed of rode bloedcellen, witte bloedcellen, een verhoogde pH, cilinders in het sediment. Bij gebruik van immunosuppresiva: verhoogde concentratie van immunosuppressivum. Vermoeidheid, koud of warm gevoel, (perifeer) oedeem, aangezichtsoedeem, malaise. Andere reacties op infusieplaats zoals: oedeem, irritatie, flebitis, erytheem, pijn, verharding, uitslag, urticaria.
Verder zijn gemeld: toxische epidermale necrolyse (TEN), Stevens Johnson-syndroom (SJS).
Kinderen:
Zeer vaak (> 10%): koorts.
Vaak (1–10%): hoofdpijn. Tachycardie, hypotensie, voorbijgaande roodheid van gezicht en hals, rillingen. Verhoogd aantal eosinofielen. Stijging van leverenzymwaarden (ASAT, ALAT). Huiduitslag, jeuk. Verlaagde kaliumwaarde, hypomagnesiëmie, verhoogde glucosewaarde, verlaagde en verhoogde fosforwaarde. Pijn op de infusieplaats.
Interacties
Anidulafungine is géén klinisch relevant substraat, inductor of remmer van cytochroom P-450 iso-enzymen (bv. 1A2, 2B6, 2C8, 2C9, 2C19, 2D6, 3A).
Combinatie met anesthetica kan mogelijk infusiegerelateerde reacties verergeren.
Interacties
Ciclosporine vergroot de AUC met circa 35%. Bij gelijktijdige toediening met ciclosporine is een voorbijgaande stijging van ALAT en ASAT van ≤ 3× ULN waargenomen; controleer bij combinatie de leverfunctie.
Caspofungine verlaagt de dalconcentratie van tacrolimus met circa 26%; controleer bij combinatie de plasmaconcentratie van tacrolimus en pas zo nodig de dosering tacrolimus aan.
Bij gelijktijdig gebruik met rifampicine is op de eerste dag een verhoging van de dalconcentratie van caspofungine met 170% waargenomen; na herhaalde toediening nam de dalconcentratie af en na twee weken was deze waarde 30% verlaagd ten opzichte van normaal; bij gelijktijdig gebruik van andere enzyminductoren (zoals efavirenz, nevirapine, fenytoïne, carbamazepine en dexamethason) kan eveneens herhaalde toediening leiden tot een verlaging van de AUC en kan een dosisaanpassing nodig zijn (zie ook de rubriek Dosering).
Zwangerschap
Door de hoge eiwitbinding van anidulafungine is slechts een kleine fractie beschikbaar voor passage door de placenta.
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren alleen aanwijzingen voor schadelijkheid bij doses toxisch voor het moederdier (lager gewicht foetussen).
Advies: Alleen op strikte indicatie toepassen.
Zwangerschap
Caspofungine passeert bij dieren de placenta.
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren bij supratherapeutische doseringen aanwijzingen voor schadelijkheid (onvolledige ossificatie van de wervels, sternebrae en het schedelbot).
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Ja, bij dieren. Een nadelig effect bij de zuigeling kan niet worden uitgesloten.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding ontraden.
Lactatie
Overgang in moedermelk: Onbekend. Ja, bij dieren.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
- overgevoeligheid voor echinocandinen zoals caspofungine.
Contra-indicaties
- overgevoeligheid voor echinocandinen zoals anidulafungine.
Waarschuwingen en voorzorgen
Levertoxiciteit: bij stijging van leverenzymwaarden tijdens behandeling controleren op tekenen van een verslechterende leverfunctie; bij verslechtering beoordelen of voortzetting van de behandeling geïndiceerd is.
Bij behandeling pasgeborenen < 1 maand oud (=offlabel) aandacht besteden aan het verspreidingsgebied van gedissemineerde candidiasis, met inbegrip van het centraal zenuwstelsel (CZS). Niet-klinische infectiemodellen (diermodellen) wijzen erop dat hogere doses nodig zijn om voldoende penetratie in het CZS te verkrijgen. Dit zou echter leiden tot hogere doses van de hulpstof polysorbaat 80 (aanwezig in het poeder voor concentraat), welke in de literatuur in verband zijn gebracht met potentieel levensbedreigende toxiciteit. Het offlabel behandelen van pasgeborenen < 1 maand met anidulafungine wordt daarom niet aanbevolen.
Onderzoeksgegevens en ervaring: anidulafungine is niet onderzocht bij Candida-endocarditis, osteomyelitis of meningitis, evenmin bij infecties met C. krusei; de werkzaamheid is niet vastgesteld. Anidulafungine is alleen bij een beperkt aantal patiënten in een neutropene fase onderzocht en bij een beperkt aantal patiënten met diep-gelegen candida-infecties of een intra-abdominaal abces. Er zijn geen gegevens die de werkzaamheid en veiligheid ondersteunen van doses hoger dan die genoemd in rubriek Dosering. Er zijn onvoldoende gegevens over de werkzaamheid en veiligheid bij een leeftijd < 1 maand. Wel zijn er veiligheidsbezwaren voor wat betreft de (offlabel) toepassing bij deze populatie (zie paragraaf behandeling pasgeborenen).
Waarschuwingen en voorzorgen
Leverfunctie Wees voorzichtig bij ernstige leverfunctiestoornissen. Wanneer waarden van leverfunctietesten afwijken tijdens de behandeling controleren op aanwijzingen van een verslechterde leverfunctie en evalueren of voortzetting van de behandeling geïndiceerd is.
Wees tevens voorzichtig bij een voorgeschiedenis van allergische huidreacties vanwege meldingen van SJS en TEN.
Onderzoeksgegevens en ervaring: De werkzaamheid en veiligheid bij kinderen jonger dan 12 maanden zijn onvoldoende onderzocht. Er is geen klinische ervaring van het gebruik bij volwassenen met een ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore ≥ 10) en bij kinderen met elke mate van leverfunctiestoornis.
Overdosering
Neem voor informatie over een overdosering van anidulafungine contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Semi-synthetisch lipopeptide (echinocandine) dat gesynthetiseerd wordt uit een fermentatieproduct van Aspergillus nidulans. Anidulafungine remt selectief de 1,3–β–D–glucaansynthetase, waardoor de aanmaak van het voor de schimmelcelwand essentiële 1,3–β–D–glucaan wordt geremd.
Anidulafungine heeft een fungicide werking tegen Candida spp. (waaronder C. albicans, C. glabrata, C. krusei en C. tropicalis en in mindere mate C. parapsilosis) en tegen gebieden van actieve hyfe-celgroei bij Aspergillus fumigatus.
Kinetische gegevens
| V d | 0,4–0,7 l/kg. |
| Eiwitbinding | > 99%. |
| Overig | passage bloed-hersenbarrière: onbekend. |
| Metabolisering | wordt niet in de lever gemetaboliseerd; anidulafungine ondergaat langzame chemische degradatie bij fysiologische temperatuur en pH. |
| Eliminatie | vnl. met de feces via biliaire secretie, vnl. in de vorm van peptide-afbraakproducten. Anidulafungine is niet dialyseerbaar. |
| T 1/2el | 40–50 uur. De steady-state-concentratie wordt echter al na de aanvangsdosis bereikt. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Caspofungine is een semisynthetisch lipopeptide (echinocandine) dat gesynthetiseerd wordt uit een fermentatieproduct van Glarea lozoyensis. Het remt selectief de β-(1,3)–D–glucaansynthetase, waardoor de aanmaak van het voor de schimmelcelwand essentiële β–(1,3)-D–glucaan wordt geremd.
Caspofungine heeft een fungicide werking voor Candida spp. en Aspergillus spp. Resistentie bij Candida kan voorkomen, maar verschilt per soort of per regio, resistentie van Aspergillus is zeldzaam.
In vitro is caspofungine actief tegen de volgende soorten:
- Aspergillus-soorten: A. fumigatus, A. flavus, A. niger, A. nidulans, A. terreus en A. candidus.
- Candida-soorten: C. albicans, C. dubliniensis, C. glabrata, C. guilliermondii, C. kefyr, C. krusei, C. lipolytica, C. lusitaniae, C. parapsilosis, C. rugosa en C. tropicalis, waaronder isolaten met meervoudig resistente transportmutaties en met verworven of intrinsieke resistentie tegen fluconazol, amfotericine B en 5-flucytosine. Candida-isolaten die gevoelig zijn voor zowel anidulafungine als micafungine, mogen als gevoelig voor caspofungine worden beschouwd. C. parapsilosis-isolaten die intermediair gevoelig zijn voor anidulafungine en micafungine kunnen als intermediair gevoelig voor caspofungine worden beschouwd.
Kinetische gegevens
| Eiwitbinding | ca. 97%; de ongebonden fractie in het plasma varieert van 3,5% bij gezonde vrijwilligers tot 7,6% bij invasieve candidiasis. |
| Overig | distributie naar de weefsels verloopt relatief langzaam; na 1½–2 dagen is ca. 92% van de dosis naar de weefsels gedistribueerd. |
| Metabolisering | door hydrolyse en N-acetylering. |
| Eliminatie | langzaam, ca. 75% van een radioactieve dosis komt terug gedurende 27 dagen; met de urine (41%) en met de feces (34%), vnl. als afbraakproduct. Wordt niet verwijderd door hemodialyse. |
| T 1/2el | ca. 45 uur, echter het meest beïnvloed door de distributie naar de weefsels. De T½el van de radioactiviteit van gelabeld caspofungine (met de urine en feces) is 12–15 dagen. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
anidulafungine hoort bij de groep echinocandinen.
Groepsinformatie
caspofungine hoort bij de groep echinocandinen.