Samenstelling
Alleen de belangrijkste hulpstoffen worden genoemd. Raadpleeg altijd de productinformatie van CBG/EMA voor een compleet overzicht van hulpstoffen.
Carmustine XGVS Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Poeder voor concentraat voor infusievloeistof
- Sterkte
- 100 mg
- Verpakkingsvorm
- met solvens 3 ml
Het solvens bestaat uit 3 ml watervrij ethanol (= 2,37 g). Na reconstitutie en verdunning is de concentratie 3,3 mg/ml.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Alleen de belangrijkste hulpstoffen worden genoemd. Raadpleeg altijd de productinformatie van CBG/EMA voor een compleet overzicht van hulpstoffen.
Belustine XGVS Kyowa Kirin Pharma bv
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 40 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Voor de behandeling van gliomen staat op oncoline.nl de geldende behandelrichtlijn.
Voor de behandeling van Hodgkinlymfoom staat op hovon.nl de geldende behandelrichtlijn.
Voor de behandeling van non-Hodgkinlymfoom staat op vademecumhematologie.nl de geldende behandelrichtlijn met de plaats van carmustine daarbij.
Advies
Voor de behandeling van hersentumoren (gliomen) staat op oncoline de geldende behandelrichtlijn met de plaats van lomustine hierbij.
Voor de behandeling van niet-kleincellig longcarcinoom en kleincellig longcarcinoom staan op oncoline de geldende behandelrichtlijnen.
Voor de behandeling van melanoom staat op oncoline de geldende behandelrichtlijn.
Voor de behandeling van Hodgkin lymfoom staat op hovon.nl de geldende behandelrichtlijn.
Voor de behandeling van non-Hodgkinlymfoom staat op hematologienederland.nl de geldende behandelrichtlijn.
Voor de behandeling van mulipel myeloom staat op hematologienederland.nl de geldende behandelrichtlijn.
Indicaties
Maligniteiten in het CZS
- glioblastoom
- hersenstamglioom
- medulloblastoom
- astrocytoom
- ependymoon
- hersenmetastasen
Hematologische maligniteiten (secundaire behandeling)
- Hodgkinlymfoom
- non-Hodgkinlymfoom
Hematopoëtische stamceltransplantatie (HPCT)
- Conditionerende behandeling voorafgaand aan een autologe HPCT bij de behandeling van maligne hematologische aandoeningen (Hodgkin- en non-Hodgkinlymfoom).
Indicaties
Solide tumoren
- Primaire en gemetastaseerde hersentumoren.
- Epidermale bronchopulmonaire carcinoom, kleincellig longcarcinoom (SCLC).
- Melanoom.
Hematologische maligniteiten
- Hodgkin-lymfoom.
- non-Hodgkinlymfoom.
- Myeloom
Dosering
Profylaxe voor misselijkheid en braken wordt aanbevolen.
Maligniteiten in het CZS, hematologische maligniteiten:
Volwassenen:
Algemene richtlijn monotherapie: bij nog niet eerder behandelde patiënten: i.v. 150–200 mg/m² lichaamsoppervlak elke 6 weken óf 75–100 mg/m² op twee opeenvolgende dagen, elke 6 weken. De behandeling staken indien de werkzaamheid onvoldoende is of de therapie niet wordt verdragen. In combinatietherapie gelden andere doseringen afhankelijk van de soort kuur.
Conditionerende behandeling voorafgaand aan HPCT
Volwassenen
In combinatie met andere chemotherapie: i.v. 300-600 mg/m² lichaamsoppervlak.
Ouderen (> 65 j): start in verband met mogelijke comorbiditeit met een dosis aan de lage kant van het dosisbereik.
Verminderde nierfunctie: pas zonodig de dosis aan op basis van toxiciteit. Gebruik bij een ernstige (terminale) nierfunctiestoornis is gecontra-indiceerd.
Ernstige bijwerkingen: bij zowel monotherapie als combinatietherapie: bij een aantal leukocyten 2–3 × 109/l en/of aantal trombocyten 25–75 × 109/l na de voorafgaande dosis, de dosis carmustine verlagen tot 70% van de voorafgaande dosis; bij een aantal leukocyten < 2 × 109/l en/of aantal trombocyten < 25 × 109/l na de voorafgaande dosis, de dosis carmustine verlagen tot 50% van de voorafgaande dosis.
Toedieningsinformatie: na reconstitutie onmiddellijk verdunnen met 500 ml van een NaCl-oplossing 0,9% of een glucose-oplossing 5% en daarna gedurende 1–2 uur i.v. toedienen via een pvc-vrije infuusset van polytheen (PE). Infusie binnen één uur kan intense pijn geven en een branderig gevoel op de infusieplaats. Wees alert op extravasatie.
Dosering
Aanbevolen wordt om profylactisch anti-emetica toe te dienen in verband met misselijkheid en braken (optredend doorgaans 4–6 uur na de toediening van lomustine).
Alle indicaties:
Volwassenen en kinderen:
oraal: 130 mg/m² lichaamsoppervlak 1× per 6 weken.
Toediening aan kinderen beperken tot uitzonderlijke omstandigheden, vanwege weinig gegevens over veiligheid en werkzaamheid.
Verminderde nier- of leverfunctie: er kan geen doseeradvies worden gegeven vanwege onvoldoende gegevens.
Dosisaanpassing bij verminderd aantal leuko- of trombocyten:
indien het aantal trombocyten ≤ 100 × 10 9/l en/of het aantal leukocyten ≤ 4 × 10 9/l is, de toediening uitstellen tot herstel boven deze waarden. Indien de nadir van het aantal trombocyten 25 à 75 × 10 9/l en/of van het aantal leukocyten 2 à 3 × 10 9/l na de voorafgaande dosis is geweest, de eerstvolgende dosis met 30% verlagen. Indien de nadir van het aantal trombocyten < 25 × 10 9/l en/of van het aantal leukocyten < 2 × 10 9/l na de voorafgaande dosis is geweest, de eerstvolgende dosis met 50% verlagen. Vanwege de vertraagde hematologische toxiciteit en de cumulatieve aard ervan moet het interval tussen twee toedieningen altijd ten minste 6 weken zijn.
Toedieningsinformatie: de capsules bij voorkeur 's avonds innemen voor het slapengaan of 3 uur na de maaltijd.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): hypotensie (bij hoge doses, door oplosmiddel ethanol). Pneumonitis, interstitiële fibrose (vooral bij langdurige behandeling en cumulatieve dosis). Ernstige misselijkheid en braken. Hoofdpijn, duizeligheid, ataxie. Rode conjunctiva, wazig zien door retinale bloeding. Dermatitis, hyperpigmentatie (bij huidcontact). Flebitis. Beenmergsuppressie.
Vaak (1–10%): stomatitis, diarree, obstipatie. Anorexie. Flushing, alopecia, reactie op de infusieplaats. Encefalopathie (bij hoge doses). (Secundaire) acute leukemie. Stijging ASAT, AF en serumbilirubine. Anemie, beenmergdysplasie (na langdurige behandeling).
Zelden (0,01–0,1%): veneuze occlusie (hoge doses). Niertoxiciteit. Gynaecomastie.
Verder zijn gemeld: myalgie, insulten, status epileticus. Neutropene enterocolitis. Onvruchtbaarheid. Hypokaliëmie, hypomagnesiëmie, hypofosfatemie.
Bij toediening in de halsslagader (experimenteel): oculaire toxiciteit.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): leukopenie (met kans op infecties).
Vaak (1-10%):stomatitis, misselijkheid, braken, anorexie. Koorts. Afwijkende leverfunctiewaarden (verhoogde waarden transaminasen, bilirubine, AF). Beenmergfalen, pancytopenie, agranulocytose, lymfopenie, neutropenie, trombocytopenie, anemie (met kans op infecties en bloedingen).
Soms (0,1-1%): coördinatiestoornis, desoriëntatie, dysartrie, apathie.
Zelden (0,01-0,1%): longtoxiciteit (o.a. longfibrose en interstitiële pneumonie). Levertoxiciteit (o.a. cholestatische icterus). Nierfalen. Alopecia. Blindheid.
Zeer zelden ( < 0,01%): myelodysplastisch syndroom.
Verder zijn gemeld: acute leukemie (secundair). Longinfiltraat. Lethargie. Nieratrofie, azotemie. Amenorroe, azoöspermie.
Interacties
Anti-epileptica zoals fenytoïne kunnen minder werkzaam worden.
Combinatie met cimetidine vergroot de toxiciteit van carmustine.
Wees voorzichtig met de immunisatie met levende vaccins, vanwege de toegenomen kans op infectie bij verlaagde immuuncompetentie.
Een dosis bevat maximaal 7,62 g alcohol, overeenkomend met 11,2 ml bier of 4,65 ml wijn. Vanwege toxische reacties op de alcohol niet combineren met disulfiram of metronidazol.
De digoxinespiegel kan mogelijk verlagen.
Combinatie met melfalan vergroot de kans op pulmonale toxiciteit.
Interacties
Gelijktijdig gebruik met levende verzwakte vaccins (zoals tegen gele koorts) is gecontra-indiceerd, vanwege het risico van systemische, mogelijk dodelijke gegeneraliseerde vaccinatieziekte. De respons op een geïnactiveerd vaccin kan verminderd zijn.
De plasmaspiegel van fenytoïne (en mogelijk andere anti-epileptica) kan dalen door gebruik van lomustine.
De therapie met antistollingsmiddelen moet mogelijk worden aangepast.
Zwangerschap
Teratogenese: Onbekend. Bij dieren in therapeutische doseringen schadelijk gebleken. Op grond van het werkingsmechanisme kan schadelijkheid worden verwacht.
Advies: Gebruik ontraden.
Vruchtbaarheid: Carmustine kan de mannelijke vruchtbaarheid verminderen. Raad een man voorafgaand aan de behandeling aan om advies in te winnen over cryopreservatie van sperma. Genetisch advies wordt aanbevolen voor patiënten die een kinderwens hebben.
Overig: Een vruchtbare vrouw of man dient anticonceptieve maatregelen te nemen tijdens en gedurende ten minste 6 maanden na de therapie.
Zwangerschap
Teratogenese: Onbekend. Bij dieren in therapeutische doseringen schadelijk gebleken.
Advies: Gebruik ontraden.
Vruchtbaarheid: Raad een vruchtbare man voorafgaand aan de behandeling aan om advies in te winnen over cryopreservatie van sperma, omdat lomustine tot infertiliteit kan leiden.
Overig: Een vruchtbare vrouw afraden om zwanger te worden tijdens de behandeling, vanwege het mutagene effect van lomustine. Een vruchtbare man dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende én tot ten minste zes maanden na de therapie.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Gezien het lipofiele karakter van carmustine en het werkingsmechanisme is een nadelig effect bij de zuigeling niet uit te sluiten.
Advies: Gebruik is gecontra-indiceerd.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja. Lomustine wordt oraal opgenomen.
Advies: Het geven van borstvoeding ontraden.
Contra-indicaties
- ernstige beenmergsuppressie (aantal leukocyten ≤ 4 × 109/l en/of aantal trombocyten ≤ 100 × 109/l);
- ernstige (terminale) nierfunctiestoornis;
- kinderen (< 18 jaar) in verband met longtoxiciteit (zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen).
Zie voor meer contra-indicaties de rubriek Lactatie.
Contra-indicaties
- Overgevoeligheid voor nitrosureumderivaten.
Waarschuwingen en voorzorgen
Beenmergtoxiciteit: voorafgaand aan en regelmatig gedurende ten minste 6 weken na een dosis het volledig bloedbeeld controleren. De daling van de bloedcellen begint doorgaans 7–14 dagen na toediening, het herstel 42–56 dagen na toediening. Bij een verlaagd aantal bloedcellen (meetpunt de nadir) zonodig de dosis uitstellen en/of aanpassen, zie ook de rubriek Doseringen. De beenmergtoxiciteit is cumulatief. Herhaaldoses mogen niet vaker dan om de 6 weken worden gegeven.
Voorafgaand aan en regelmatig tijdens de behandeling de lever- en nierfunctie controleren. Renale toxiciteit is zeldzaam, maar kan optreden bij cumulatieve doses < 1000 mg/m² lichaamsoppervlak.
Longtoxiciteit: voorafgaand aan en regelmatig tijdens de behandeling longfunctieonderzoek verrichten en röntgenonderzoek van de borstkas uitvoeren. De toxiciteit bestaat o.a. uit longinfiltraten en/of longfibrose (incidentie tot 30%) en kan binnen 3 jaar ná behandeling optreden. Risicofactoren voor het optreden van longtoxiciteit zijn cumulatieve doses van 1200–1500 mg/m² lichaamsoppervlak, roken, reeds bestaande radiologische afwijkingen/luchtwegaandoeningen, sequentiële of gelijktijdige bestraling van de borstkas en contact met andere agentia die een longbeschadiging kunnen veroorzaken. Voorbeelden zijn een aanvangswaarde < 70% van de voorspelde geforceerde vitale capaciteit (FVC) of koolmonoxide-diffusiecapaciteit (DLCO). Bij patiënten die carmustine in de kinderjaren/adolescentie hebben gekregen, kan zeer vertraagd longtoxiciteit optreden, tot 17 jaar na toediening met een groot risico van overlijden. Gebruik bij kinderen (< 18 j.) is daarom gecontra-indiceerd. Andere manifestaties van longtoxiciteit zijn pneumonitis (cumulatieve dosis > 450 mg/m² lichaamsoppervlak) en interstitiële longziekte (cumulatieve dosis > 1400 mg/m²). Bij een conditionerende behandeling voorafgaand aan HPCT bestaat er bij vrouwen een verhoogd risico op longtoxiciteit, vooral bij een dosis van 600 mg/m². Het is niet bekend of dit verhoogde risico kan worden toegeschreven aan carmustine. Weeg bij patienten met risicofactoren voor longtoxiciteit het gebruik af tegen de risico's.
Misselijkheid en braken zijn ernstig en de kans hierop is groot bij doses > 250 mg/m² lichaamsoppervlak en matig bij ≤ 250 mg/m². Misselijkheid en braken beginnen doorgaans binnen 2–4 uur na toediening en duren ongeveer 4–6 uur. Anti-emetische profylaxe wordt aanbevolen.
Alcohol: een dosis bevat maximaal 7,62 g alcohol, overeenkomend met 11,2 ml bier of 4,65 ml wijn. Dit kan schadelijk zijn bij o.a. alcoholisme. Langzaam toedienen, bv. gedurende een periode van 6 uur, kan de bijwerkingen van alcohol verminderen.
Waarschuwingen en voorzorgen
Vertraagde beenmergsuppressie is de meest frequente, meest ernstige dosisgerelateerde toxiciteit die meestal 4–6 weken na toediening optreedt en samen kan gaan met bloedingen en uitgebreide infecties. Leukopenie ontstaat meestal 5–6 weken na toediening, trombocytopenie meestal na 4 weken; beide houden meestal 1–2 weken aan. Controleer wekelijks het volledige bloedbeeld gedurende ten minste 6 weken na een dosis. De beenmergtoxiciteit van lomustine is cumulatief.
Longtoxiciteit zoals interstitiële pneumonie is gemeld na 6 maanden of langer na aanvang van een behandeling met cumulatieve doses; longfibrose is gemeld tot 17 jaar na behandeling. Controleer vóór en regelmatig tijdens de behandeling de longfunctie. De kans op longtoxiciteit neemt toe bij een uitgangswaarde van < 70% van de voorspelde vitale capaciteit (FVC) of diffusiecapaciteit voor CO (DLCO).
Controleer in verband met mogelijke levertoxiciteit regelmatig de leverfunctie. De veiligheid en werkzaamheid bij een verminderde leverfunctie zijn niet vastgesteld.
Nierfunctie: lomustine en metabolieten worden voornamelijk renaal geklaard. Controleer regelmatig de nierfunctie. De veiligheid en werkzaamheid bij een verminderde nierfunctie zijn niet vastgesteld.
Kinderen: er zijn weinig gegevens over veiligheid en werkzaamheid bij de behandeling van kinderen < 18 jaar.
Voor behandeling van vruchtbare mannen en vrouwen, zie Zwangerschap.
Overdosering
Symptomen
Beenmergsuppressie, levernecrose, encefalomyelitis, interstitiële pneumonie.
Neem voor meer informatie over een vergiftiging met carmustine contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Alkylerend middel. Carmustine is een nitroso-ureumverbinding die DNA en RNA alkyleert en zo verstorend werkt op de DNA- en RNA-synthese en op het DNA-herstel. Het werkt onafhankelijk van de celcyclusfase. Daarnaast reageert carmustine met lysineresten van enzymen (carbamoylering) zoals glutathionreductase; dit werkt mogelijk eveneens verstorend op het DNA-herstel. Carmustine is evenals andere nitroso-ureumverbindingen niet stabiel in waterige oplossingen en valt spontaan uiteen in reactieve tussenproducten die eveneens alkylerende en carbamoylerende eigenschappen bezitten. Het is waarschijnlijk dat deze tussenproducten bijdragen aan het antitumoreffect.
Kinetische gegevens
| Overig | bij fysiologische pH is carmustine zeer lipofiel. Passeert gemakkelijk de bloed-hersenbarrière. |
| Metabolisering | in waterige oplossingen (ook bij fysiologische pH) valt carmustine spontaan snel uiteen in reactieve tussenproducten. |
| Eliminatie | vnl. met de urine als metabolieten: na toediening 60–70% in 96 uur. Ca. 10% als CO2 via de ademhaling. |
| T 1/2el | ca. 18–69 min. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Alkylerend oncolyticum, behorend tot de nitrosureumderivaten. Lomustine (Chlorethyl-Cyclohexyl-Nitroso-Urea, CCNU) is in vet oplosbaar en zwak geïoniseerd bij een fysiologische pH. De werking komt voornamelijk tot stand via de actieve metabolieten. Waarschijnlijk treedt remming op van zowel de DNA- als de RNA-synthese. Er is geen kruisresistentie waargenomen met andere alkylerende oncolytica, met uitzondering van andere nitrosureumderivaten.
Kinetische gegevens
| F | ca. 70%. |
| T max | 1–4 uur (metabolieten). |
| Overig | Sterk lipofiel. Passeert de bloed-hersenbarrière. Penetreert goed in hersenweefsel (ca. 30 min na resorptie). |
| Overig | Sommige metabolieten doorlopen een enterohepatische kringloop. |
| Metabolisering | uitgebreid, snel tot o.a. actieve metabolieten. |
| Eliminatie | met de urine, ca. 60% na 48 uur (metabolieten). |
| T 1/2el | 24–48 uur (metabolieten). |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
carmustine hoort bij de groep alkylerende middelen.
- bendamustine (L01AA09) Vergelijk
- busulfan (L01AB01) Vergelijk
- chloorambucil (L01AA02) Vergelijk
- chloormethine (L01AA05) Vergelijk
- cyclofosfamide (L01AA01) Vergelijk
- dacarbazine (L01AX04) Vergelijk
- ifosfamide (L01AA06) Vergelijk
- lomustine (L01AD02) Vergelijk
- melfalan (L01AA03) Vergelijk
- procarbazine (L01XB01) Vergelijk
- temozolomide (L01AX03) Vergelijk
- thiotepa (L01AC01) Vergelijk
- treosulfan (L01AB02) Vergelijk
Groepsinformatie
lomustine hoort bij de groep alkylerende middelen.
- bendamustine (L01AA09) Vergelijk
- busulfan (L01AB01) Vergelijk
- carmustine (L01AD01) Vergelijk
- chloorambucil (L01AA02) Vergelijk
- chloormethine (L01AA05) Vergelijk
- cyclofosfamide (L01AA01) Vergelijk
- dacarbazine (L01AX04) Vergelijk
- ifosfamide (L01AA06) Vergelijk
- melfalan (L01AA03) Vergelijk
- procarbazine (L01XB01) Vergelijk
- temozolomide (L01AX03) Vergelijk
- thiotepa (L01AC01) Vergelijk
- treosulfan (L01AB02) Vergelijk