Samenstelling
Cholecalciferol XGVS Will-Pharma bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, filmomhuld
- Sterkte
- 800 IE
Cholecalciferol Will-Pharma bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, filmomhuld
- Sterkte
- 7000 IE, 30.000 IE
Colecalciferol benferol XGVS Goodlife Fertility
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 800 IE
Colecalciferol benferol Goodlife Fertility
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 5600 IE, 25.000 IE, 50.000 IE, 100.000 IE
Colecalciferol drank FNA Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Drank
- Sterkte
- 50.000 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- 100 ml met doseerspuit , 0,5 ml, 1 ml met wegwerpdoseerspuit (50.000 IE = 1,25 mg), 2 ml met wegwerpdoseerspuit (100.000 IE = 2,5 mg), 10 ml
D-Cura Galephar Netherlands bv
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 25.000 IE
25.000 IE = 625 microg.
- Toedieningsvorm
- Druppels
- Sterkte
- 2400 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 10 ml
1 ml = 60 microg.
- Toedieningsvorm
- Drank
- Sterkte
- 25.000 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 1 ml
1 ml = 625 microg.
- Toedieningsvorm
- Drank
- Sterkte
- 100.000 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 1 ml
1 ml = 2,5 mg.
Devaron XGVSOTC Valwater bv
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 400 IE
400 IE = 10 microg.
Divisun XGVS Mylan bv
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 800 IE
800 IE = 20 microg.
Divisun Mylan bv
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 4000 IE
4000 IE = 100 microg.
Osferol-D3 Pharma Patent Kft
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 7.000IE , 30.000 IE
7.000 IE = 175 microg; 30.000 IE = 750 microg.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Calcipotriol Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Zalf (0,005%)
- Sterkte
- 50 microg/g
- Verpakkingsvorm
- 60 g
Bevat tevens: propyleenglycol.
- Toedieningsvorm
- Lotion (0,005%)
- Sterkte
- 50 microg/g
- Verpakkingsvorm
- 60 ml
Bevat tevens: propyleenglycol.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Vitamine D-deficiëntie: Pas bij ouderen > 70 jaar met een calcidiolspiegel < 75 nmol/liter (of een ernstige verdenking op vitamine D-deficiëntie) colecalciferol (vitamine D3) toe. Start hierbij met een hoge oplaaddosis, gevolgd door een veel lagere onderhoudsdosering.
Voor toepassing ter preventie van vitamine D-deficiëntie in het algemeen, en bij de behandeling van personen < 70 jaar met een (ernstige verdenking op) vitamine D-deficiëntie is nog geen advies vastgesteld.
Advies
Behandel psoriasis in eerste instantie lokaal met indifferente middelen, zo nodig gecombineerd met een klasse 3-corticosteroïd. Voeg bij onvoldoende effect een lokaal vitamine D-analoog (calcipotriol, calcitriol) toe. Stap bij onvoldoende effect hiervan over op een klasse 4-corticosteroïd. Bouw na max. 4 weken het dagelijks gebruik van corticosteroïden en vitamine D-analoga af tot een intermitterende behandeling. Continueer de indifferente middelen dagelijks. Om een schilferlaag te verwijderen kan een ontschilferingsmiddel worden toegepast. Bij kinderen en bij toepassing in het gezicht of in huidplooien heeft een klasse 2-corticosteroïd de voorkeur. De keuze voor een applicatievorm is afhankelijk van de locatie van de huidafwijkingen (o.a. wel of niet behaarde hoofdhuid) en in belangrijke mate ook van de voorkeur van de patiënt. Bij onvoldoende resultaat van een lokale therapie, worden in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen toegepast. Zie voor meer informatie de NVDV-richtlijn Psoriasis (pdf 5 MB).
Indicaties
- Vitamine D-deficiëntie:
- Behandeling van een vastgestelde vitamine D-deficiëntie;
- Profylaxe van vitamine D-deficiëntie vanwege een deficiënt dieet of onvoldoende blootstelling aan zonlicht.
- Als adjuvans bij osteoporosetherapie bij (kans op) vitamine D-deficiëntie, bij voorkeur in combinatie met calcium;
- Bij kinderen:
- als profylaxe van vitamine D-deficiëntie;
- toegepast bij cystische fibrose;
- als behandeling van vitamine D-deficiëntie (bv. rachitis).
Gerelateerde informatie
Indicaties
- Licht tot matig ernstige psoriasis vulgaris op de hoofdhuid (lotion) en elders op het lichaam (zalf), als lokale behandeling.
Gerelateerde informatie
Dosering
Vitamine D-deficiëntie:
Ouderen (> 70 jaar)
Volgens de Werkgroep Klinische Gerontofarmacologie (WKGF) van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie: controleer vooraf de calciumspiegel (voor albumine gecorrigeerd); bij hypercalciëmie ná de vitamine D-suppletie opnieuw controleren. Bij een hypercalciëmie > 2,8 mmol/l en de afwezigheid van hyperparathyreoïdie; eerst de calciumwaarde normaliseren alvorens de suppletie te beginnen. Bepaal de calcidiolspiegel en bereken het vitamine D3-tekort in IE (deze formule is opgesteld op basis van onderzoek bij proefpersonen zonder malabsorptie en met een GFR > 60 ml/min): tekort aan IE colecalciferol = 40 × (75 – gemeten calcidiolspiegel) × lichaamsgewicht in kg. De oplaaddosis is vervolgens 25.000 IE 1×/week totdat dit berekende tekort is aangevuld.
De onderhoudsdosis is 800 IE/dag (òf 5600-7000 IE/week òf 25.000 IE/maand). Controleer na 6 maanden de calcidiolspiegel: bij een calcidiolspiegel > 75 nmol/l de dosering handhaven, bij een calcidiolspiegel < 75 nmol/l de dosering verhogen en na zes maanden opnieuw controleren.
Als controle van de calcidiolspiegel niet mogelijk òf wenselijk is, kan het volgende doseerschema worden gevolgd: oplaaddosis colecalciferol 25.000 IE 1×/week, gedurende 6 weken. Onderhoudsbehandeling: colecalciferol 1600 IE/dag (òf 2× 5600 IE/week òf 25.000 IE per 2 weken).
Bij nierfunctiestoornis, standpunt WKGF: opladen en onderhoudsbehandeling zoals hierboven beschreven. Controleer na 4 weken de serumcalcium- en fosfaatspiegel; verhoog de dosering bij hypocalciëmie en/of stijging van de PTH-spiegel tot > 2× de normaalwaarde. Controleer na 3 maanden de PTH-waarde: indien boven de streefwaarde; colecalciferol handhaven en alfacalcidol (vit. D) of calcitriol toevoegen. Zie ook het WKGF-standpunt vitamine D-suppletie bij ouderen (via docplayer).
Volwassenen (tot 70 jaar):
De dosering is individueel en op geleide van bloedspiegel en calciumspiegel. Voor de toepassing bij volwassenen komen verschillende doseringen voor in de literatuur. Er zijn preparaten voor dagelijks, wekelijks en maandelijks gebruik. Voorts is er verschil tussen de behandeling van een vastgestelde deficiëntie (hoge dosering) en profylaxe van deficiëntie (lagere dosering). Mogelijk kan de formule m.b.t. deficiëntie bij ouderen (zie het voorschrift hierboven) gebruikt worden voor alle volwassenen. De verderop genoemde doseringen zijn een handreiking. Behandeling volwassenen: dagelijkse dosering: aanvankelijk 800–4000 IE (20–100 microg)/dag; overweeg bij een hogere begindosering na één maand een dosisverlaging. In de literatuur wordt voorts vermeld: 10.000 IE (0,25 mg) 1×/dag gedurende 8–12 weken. Fabrikanten Colecalciferol Benferol en D-cura: aanbevolen begindosering: òf eenmalig 100.000 IE òf 2× 50.000 of 4× 25.000 IE verdeeld over de eerste week; de vervolgdosering is veelal lager, op geleide van serumconcentraties 25-hydroxycalciferol en calcium.
Osteoporose:
Volwassenen:
Volgens de fabrikant: 800–1000 IE/dag (óf 5600-7000 IE/week óf 25.000 IE/maand). Maximaal 2.000 IE/dag (bij fragiele ouderen met groot val- en fractuurrisico) of equivalente wekelijkse of maandelijkse dosis (14.000 IE/week respectievelijk 60.000 IE/maand).
Kinderen:
Kinderen 0–4 jaar als profylaxe van rachitis:
Volgens het Kinderformularium van het NKFK (colecalciferol): 400 IE/dag; bij neonaten < 37 weken met een lichaamsgewicht< 1250 gram: 600 IE/dag. Houd bij jonge kinderen rekening met de hoeveelheid vitamine D in zuigelingenmelk of opvolgmelk.
Kinderen 4–12 jaar:
400 IE/dag.
Adolescenten (12–18 jaar):
400–800 IE/dag. Afhankelijk van de ernst van de aandoening en de respons op de behandeling. Alleen toedienen onder medisch toezicht.
Kinderen van 1 mnd.–18 jaar met cystische fibrose:
Volgens het Kinderformularium van het NKFK (colecalciferol): 800 IE/dag, de dosis aanpassen op geleide van bloedspiegels.
Kinderen van 1 mnd.–18 jaar met vitamine D-deficiëntie (bv. rachitis):
Volgens het Kinderformularium van het NKFK (colecalciferol): begindosering: 1000–2000 IE (25–50 microg)/dag in 1 dosis gedurende 2–4 weken. Onderhoudsdosering: 400 IE/dag.
Kinderen ≥ 3 mnd. met nierfunctiestoornissen:
Volgens het Kinderformularium van het NKFK (colecalciferol): is dosisaanpassing bij een creatinineklaring ≥ 10 ml/min/1,73 m² niet nodig; bij een creatinineklaring < 10 ml/min/1,73 m² kan geen algemeen advies gegeven worden.
Verminderde nierfunctie: geen dosisaanpassing nodig, wel is controle van calcium- en fosfaatspiegels noodzakelijk. Bij een ernstige nierinsufficiëntie wordt vitamine D in de vorm van colecalciferol niet normaal gemetaboliseerd; gebruik een andere vorm van vitamine D.
Leverinsufficiëntie: geen dosisaanpassing nodig.
Toedieningsinformatie: de Devaron® tablet zonder kauwen doorslikken of oplossen in melk, pap of andere vloeistof. De Divisun® tablet mag worden fijngemaakt. De capsules zonder kauwen heel doorslikken met water.
Dosering
Psoriasis vulgaris:
Volwassenen:
Volgens de fabrikant:
Lotion: bij monotherapie: 2×/dag ('s morgens en 's avonds) op de hoofdhuid aanbrengen, max. 60 ml/week. Bij gelijktijdig gebruik met een zalf of gel die calcipotriol bevat elders op het lichaam: totale dosis calcipotriol max. 5 mg/week (bv. 40 ml lotion 0,005% en 60 g zalf of gel 0,005%). Maximale behandelduur 22 weken.
Zalf: bij monotherapie: 2×/dag ('s morgens en 's avonds) als een dunne laag aanbrengen op de aangedane huid van de ledematen of romp en zachtjes inwrijven. Als onderhoudsbehandeling kan de dosering afhankelijk van het effect worden verminderd tot 1×/dag. Max. 100 g zalf per week aanbrengen. Bij gelijktijdig gebruik met een lotion of gel die calcipotriol bevat op de hoofdhuid: totale dosis calcipotriol max. 5 mg/week (bv. 60 g zalf 0,005% en 40 ml gel of lotion 0,005%). Behandelduur: afhankelijk van het klinisch beeld (effect treedt op na uiterlijk 4–8 weken). De behandeling kan herhaald worden.
Combinatietherapie: calcipotriolzalf of -lotion 1×/dag ‘s morgens en het lokale corticosteroïd 1×/dag 's avonds aanbrengen.
De NVDV-richtlijn Psoriasis (pdf 5 MB, 2017) haalt op p. 37 dezelfde doseerfrequentie en max. hoeveelheden (100 g/week, 15 g/dag) aan, alsmede dat de langetermijnbehandeling met inachtneming hiervan effectief en veilig is (zie evt. ook p. 39/40).
Volwassenen en kinderen > 2 jaar
Volgens de NHG-Standaard Psoriasis (2014) als combinatietherapie: lotion (hoofdhuid) of zalf (lichaam) 1×/dag ’s ochtends aanbrengen in combinatie met een lokaal corticosteroïd 1×/dag ’s avonds gedurende 4 weken. Maximale totale hoeveelheid van een vitamine D3-analoog (calcipotriol, calcitriol) per week: kinderen 2–6 jaar, max. 30 g/week; kinderen 6–10 jaar, max. 50 g/week en volwassenen en kinderen >10 jaar, max. 100 g/week gebruiken.
Na gebruik de handen wassen om onbewuste overbrenging naar het gezicht, de mond en de ogen te voorkomen.
Bijwerkingen
Soms (0,1-1%): hypercalciëmie, hypercalciurie.
Zeer zelden (< 0,01%): jeuk, huiduitslag, urticaria.
Verder zijn gemeld: overgevoeligheidsreacties zoals angio-oedeem of larynxoedeem. Misselijkheid, buikpijn, diarree, flatulentie, obstipatie.
Bijwerkingen
Lokaal: Zeer vaak (> 10%): huidirritatie.
Vaak (1-10%): jeuk, brandend of stekend gevoel, droge huid, erytheem, huiduitslag (incl. erythemateuze, maculopapuleuze, pustuleuze en bulleuze reacties).
Soms (0,1-1%): verergering van de psoriasis. (Contact)eczeem.
Zeer zelden (< 0,01%): voorbijgaande veranderingen in huidpigmentatie, voorbijgaande fotosensibilisatie, faciale of periorale dermatitis.
Systemisch: Zeer zelden (< 0,01%): overgevoeligheidsreacties (waaronder urticaria, oedeem rondom de laesie, faciaal of angio-oedeem). Hypercalciëmie, hypercalciurie.
Interacties
Gelijktijdige behandeling met fenytoïne, fenobarbital, primidon, rifampicine en glucocorticosteroïden kan de werking van colecalciferol verminderen door verlaging van de plasmaconcentratie. Colestyramine, orlistat en paraffine(olie) kunnen de opname van colecalciferol verminderen. Volgens de fabrikant van D-cura kan isoniazide het effect van colecalciferol verminderen door inhibitie van de metabole activatie ervan, en kunnen imidazool-antimycotica de activiteit van colecalciferol beïnvloeden door de conversie van 25-hydroxycolecalciferol naar 1,25-dihydroxycolecalciferol (in de nier) te remmen.
De combinatie van vitamine D en calcium met digoxine kan leiden tot hartritmestoornissen; bij toepassing is controle op calciumspiegel (in serum en eventueel urine) en ECG nodig.
Thiaziden vermeerderen de kans op hypercalciëmie als gevolg van verminderde renale calciumexcretie; bij langdurige combinatie calcium in serum (en eventueel urine) regelmatig controleren.
De capsules vanaf 25.000 IE en drank (vanwege hoge dosering) niet combineren met calcium, bij patiënten met een ernstig gestoorde nierfunctie.
Interacties
Niet gelijktijdig aanbrengen met salicylzuur vanwege de kans op inactivatie van calcipotriol.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij dieren in zeer hoge doseringen reproductietoxiciteit. Bij de mens (uit beperkte hoeveelheid gegevens) geen aanwijzingen voor teratogeniteit in therapeutische doses. Er is onvoldoende bekend over de veiligheid van hoge (twee)wekelijkse of maandelijkse doses.
Farmacologisch effect: Vitamine D-tekort bij de moeder gedurende het 3e trimester kan leiden tot vitamine D-deficiëntie bij het ongeboren kind. Na de geboorte kan dit leiden tot hypocalciëmie en convulsies, rachitis en mogelijk tot spierzwakte, groeivertraging, vertraagde botrijping, fracturen en afwijkende aanleg van tandglazuur. Dit is vooral gemeld bij neonaten van donker gepigmenteerde en gesluierde vrouwen. Hoge dosering vitamine D bij de moeder kan leiden tot hypercalciëmie bij het kind, met als mogelijk gevolg lichamelijke en mentale retardatie, supravalvulaire aortastenose en retinopathie bij het kind.
Advies: Alleen toepassen bij een vastgestelde vitamine D-deficiëntie. De aanbevolen dagelijkse inname bij zwangeren is 400 IE. Hogere dagelijkse doses kunnen nodig zijn, echter maximaal 4000 IE/dag. Gebruik van (twee)wekelijkse of maandelijkse doses (de capsules en tabletten vanaf 5.600 IE en drank) wordt (vanwege de hoge dosering) ontraden.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren na orale toediening schadelijk gebleken.
Farmacologisch effect: Hoewel bij lokaal gebruik resorptie via de huid gering is zijn nadelige effecten bij de foetus niet uit te sluiten.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, in kleine hoeveelheden.
Farmacologisch effect: Suppletie bij de moeder leidt nauwelijks tot toename van vitamine D in de moedermelk, deze stijgt pas substantieel bij inname van > 4000 IE dag. De ervaring met zeer hoge (twee)wekelijkse of maandelijkse doseringen is beperkt. Het ontstaan van hypercalciëmie bij de zuigeling is mogelijk.
Advies: Kan veilig volgens het voorschrift voor de dagelijkse toediening gebruikt worden. Gebruik van de hoge wekelijkse of maandelijkse doseringen wordt afgeraden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend bij mens en dier.
Farmacologisch effect: Gezien de geringe resorptie via de huid is het bij beperkt gebruik (klein oppervlak, kortdurend) niet waarschijnlijk dat nadelige effecten bij de zuigeling zullen optreden. Bij uitgebreid gebruik (langdurig gebruik, grote hoeveelheden, op grote huidoppervlakten of op beschadigde huid) neemt de geresorbeerde hoeveelheid toe.
Advies: Kan bij beperkt (klein oppervlak, kortdurend) gebruik waarschijnlijk veilig gebruikt worden.
Contra-indicaties
- hypercalciëmie, hypercalciurie;
- nefrolithiase (tenzij de calciumexcretie geen bijdrage aan de steenvorming levert), nefrocalcinose;
- ernstige nierfunctiestoornis;
- hyperparathyreoïdie.
- pseudohypoparathyreoïdie (omdat daarbij de behoefte aan vitamine D is afgenomen);
- hypervitaminose D.
De capsules vanaf 25.000 IE en de drank zijn gecontra-indiceerd bij kinderen tot 18 jaar.
Contra-indicaties
- stoornissen van het calciummetabolisme;
- hypercalciëmie;
- ernstig gestoorde nier- of leverfunctie.
Waarschuwingen en voorzorgen
Bepaal bij doseringen hoger dan 10.000 IE/dag de plasmawaarden van calcium, fosfaat, magnesium, creatinine en alkalische fosfatase. En daarnaast het calciumgehalte in de urine; dit dient niet hoger dan 7,5 mmol/etmaal (300 mg/etmaal) te zijn, is dit het geval dan de dosering verlagen of de behandeling (tijdelijk) stopzetten. Wees voorzichtig bij nierstenen in de voorgeschiedenis.
Bij langdurige behandeling de calciumspiegel in serum (en eventueel in de urine) en het serumcreatinine volgen, dit is met name belangrijk bij ouderen die behandeld worden met hartglycosiden (digoxine) en diuretica en bij nierstenen in de voorgeschiedenis.
Bij licht tot matig gestoorde nierfunctie de calcium-, fosfaat- en 25-OH-vitamine D3-serumspiegels controleren (zie voor meer informatie over deze controle op p. 4 van het standpunt vitamine D-suppletie (pdf 0,1 MB) van de Werkgroep Klinische Gerontofarmacologie); calcificatie van weke weefsels kan optreden.
Bij sarcoïdose kan het metabolisme van vitamine D in de actieve vorm verhoogd zijn, controleer het calciumgehalte in serum en urine.
Bij chronische darm- of pancreasaandoeningen kan de opname van oraal toegediend colecalciferol tekortschieten. Hier dan ook op geleide van de 25-OH-vitamine D3-serumspiegel het toedieningsbeleid van vitamine D nader bepalen.
Voor een optimale werkzaamheid van vitamine D is een calciuminname van 800–1000 mg/dag noodzakelijk.
Plotselinge verhoging van de calciuminname kan leiden tot hypercalciëmie.
Onderzoeksgegevens: toediening eenmaal per week/maand heeft volgens sommige fabrikanten hetzelfde effect als dagelijkse toediening, vanwege de farmacokinetische parameters van vitamine D. De meeste ervaring uit gerandomiseerde gecontroleerde studies is echter afkomstig van dagelijkse doseringen.
Waarschuwingen en voorzorgen
Hypercalciëmie kan optreden wanneer de maximale wekelijkse dosering (100 g) wordt overschreden. De maximale dosering niet overschrijden, niet gebruiken onder occlusie of in combinatie met penetratiebevorderende stoffen vanwege de kans op hypercalciëmie (anorexie, misselijkheid, braken, obstipatie, hypotonie, cognitieve disfunctie, depressie, lethargie, coma en nierdisfunctie). Het serumcalcium normaliseert echter snel wanneer de behandeling wordt gestaakt. Persisterende hypercalciëmie kan resulteren in ectopische afzettingen van calcium in de bloedvatwanden, gewrichtskapsels, het maagslijmvlies, de cornea en renaal parenchym.
Beperk of vermijd overvloedige blootstelling aan natuurlijk of artificieel zonlicht.
Onderzoeksgegevens: De veiligheid en werkzaamheid zijn niet vastgesteld bij:
- een ernstige nier- of leverfunctiestoornis;
- kinderen.
Overdosering
Chronisch gebruik (1–2 maanden) van 40.000–100.000 IE per dag bij volwassenen en 1000 IE per dag bij kinderen leidt veelal tot intoxicatie. De bovenlimiet wordt ook wel gesteld op 4000 IE per dag voor volwassenen. Bij overdosering ontstaat hypercalciëmie. Bij chronische overdosering kan de hypercalciëmie tot 2 maanden na het staken aanhouden.
Symptomen
vroege symptomen van hypercalciëmie: gevoel van zwakte, duizeligheid, vermoeidheid, ataxie, spier- en botpijn, hoofdpijn, droge mond, dorst, polydipsie en polyurie, anorexie, misselijkheid, braken, diarree, obstipatie, jeuk, hartkloppingen/ritmestoornissen, psychische symptomen en bewustzijnsstoornissen; late symptomen: nierfunctiestoornis, gewichtsverlies, osteoporose bij volwassenen, groeiremming bij kinderen, neerslagen in nieren (nierstenen, nefrocalcinose), bloedvaten of andere weefsels en organen, convulsies. Extreme hypercalciëmie kan leiden tot coma en overlijden.
Therapie
acute ernstige hypercalciëmie is levensbedreigend. Vochttekort corrigeren. Geforceerde diurese met een natriumchloride-oplossing en een lisdiureticum (furosemide) kan de calciumspiegel snel verlagen (de calciumexcretie neemt hierdoor toe). Daarnaast kunnen calcitonine en dialyse (met een calciumvrij dialysaat) worden toegepast. Ook bisfosfonaten en corticosteroïden kunnen worden gebruikt om de calciumspiegel te verlagen. Het eventuele gebruik van thiazide-diuretica, lithium, vitamine A en digoxine dient te worden stopgezet.
Zie voor meer informatie over symptomen en behandeling de stofmonografie vitamine D3 op vergiftigingen.info (zoek bv. op colecalciferol).
Overdosering
Het aanbrengen van grotere hoeveelheden dan aanbevolen kan leiden tot verhoogde serumcalciumspiegels, zie verder de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
Neem voor informatie over een vergiftiging met calcipotriol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Colecalciferol (vitamine D) speelt een rol bij de skeletopbouw en -instandhouding, onder andere door handhaving van de calcium/fosfaatspiegel. Het bevordert de fosfaat- en calciumabsorptie uit het maag-darmkanaal en de terugresorptie van calcium door de nieren. Verder heeft het belangrijke functies bij de mineralisatie van het bot, de botvorming en de botresorptie. De actieve vorm is calcitriol.
Kinetische gegevens
| Resorptie | vrijwel volledig met voedsellipiden. |
| Metabolisering | in de lever hydroxylering tot 25-hydroxycolecalciferol (= calcidiol). In deze vorm wordt het opgeslagen in vet- en spierweefsel, vervolgens naar behoefte voornamelijk in de nieren gehydroxyleerd tot het actieve 1,25-dihydroxycolecalciferol (= calcitriol) en bij een adequate calcitriolconcentratie tot 24,25-dihydroxycolecalciferol, dat minimale biologische activiteit heeft. Calcitriol wordt gemetaboliseerd tot 1,24,25-trihydroxycolecalciferol en calcitroïnezuur. |
| Eliminatie | als metabolieten vnl. met de feces, klein deel met de urine. |
| T 1/2el | schijnbare eliminatiehalfwaardetijd ca. 50 dagen. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Calcipotriol is een synthetisch vitamine D3-derivaat. Het remt de proliferatie en stimuleert de differentiatie van epidermale keratinocyten.
Werking: na 2–4 weken (afname huidschilfering, later ook afname erytheem), maximaal na 6–8 weken.
Kinetische gegevens
| Resorptie | < 1% indien aangebracht op de huid met psoriasislaesies (zalf). |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
colecalciferol hoort bij de groep vitamine d en analoga.
Groepsinformatie
calcipotriol hoort bij de groep vitamine d en analoga.