Farmacotherapeutisch Kompas

U bevindt zich hier:

Farmacotherapeutisch Kompas Geneesmiddelen
Wis invoer

Uitbreiden…

Open/sluiten

Welke geneesmiddelen wilt u aan de vergelijking toevoegen?

paricalcitol

vitamine d en analoga H05BX02

Sluiten

dihydrotachysterol

vitamine d en analoga A11CC02

Sluiten

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

Paricalcitol XGVS Diverse fabrikanten

Toedieningsvorm
Injectievloeistof
Sterkte
5 microg/ml
Verpakkingsvorm
flacon 1 ml

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Samenstelling

Raadpleeg voor hulpstoffen een apotheker.

Dihydral BModesto

Toedieningsvorm
Tablet
Sterkte
0,2 mg

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Advies

Behandel, indien mogelijk, de oorzaak van chronische nierschade. Start daarnaast behandeling om het grotere risico van (vnl. cardiovasculaire) morbiditeit te verminderen en progressie van nierschade te voorkomen of beperken. Behandel de complicaties van nierschade en start eventueel niervervangende therapie (dialyse).

Advies

Bij hypoparathyreoïdie is door de afwezigheid van PTH de omzetting van vitamine D gestoord, zodat de voorkeur uitgaat naar calcitriol, α-calcidol of dihydrotachysterol.

Bij renale osteodystrofie en renale rachitis is dihydrotachysterol een goede keus.

Indicaties

  • Preventie en behandeling van secundaire hyperparathyroïdie bij volwassen patiënten met chronische nierinsufficiëntie (stadium 5) die hemo- of peritoneaaldialyse ondergaan.

Gerelateerde informatie

  • chronische nierschade

Indicaties

  • Postoperatieve of idiopathische hypoparathyreoïdie;

  • Primaire resistente rachitis;

  • Renale osteodystrofie.

Dosering

Klap alles open Klap alles dicht

Secundaire hyperparathyroïdie bij dialysepatiënten

Volwassenen

Intraveneus: Toedienen tijdens de dialyse (niet vaker dan elke twee dagen). Begindosis (in microg) = uitgangswaarde iPTH-spiegel in pg/ml (of pmol/l) gedeeld door 80 (of 8). Maximum begindosis in klinisch onderzoek was 40 microg.

Titratiedosis: dosisaanpassing elke 2–4 weken. Aanbevolen doseringsrichtlijn: indien de iPTH-spiegel t.o.v. de uitgangswaarde gelijk blijft of toeneemt óf afneemt met < 30%: de dosering met 2–4 microg verhogen; indien de spiegel afneemt met ≥ 30%, ≤ 60%: geen dosisaanpassing; indien de spiegel afneemt met > 60% óf iPTH-spiegel < 15,9 pmol/l (150 pg/ml): dosering met 2–4 microg verlagen. Bij hypercalciëmie of verhoogd Ca × P de dosering van op calcium gebaseerde fosfaatbinders, indien in gebruik, verlagen of stoppen. Bij hypercalciëmie of indien Ca × P langdurig > 5,2 mmol²/l² (65 mg²/dl²), de dosering paricalcitol verlagen of stoppen totdat normalisatie van deze parameters is opgetreden. Vervolgens de behandeling met een lagere dosis hervatten.

Aanvaard streefbereik voor iPTH-spiegels bij dialysepatiënten: < 1½–3× de niet-uremische bovengrens van normaal (15,9–31,8 pmol/l [150–300 pg/ml]). Terwijl de iPTH het beoogde bereik nadert, kunnen kleine, individuele dosesaanpassingen nodig zijn om een stabiele iPTH te verkrijgen.

Ouderen: beperkte ervaring bij ouderen ≥ 65 jaar laat geen verschillen in werkzaamheid en veiligheid zien t.o.v. niet-ouderen.

Verminderde leverfunctie: bij lichte tot matige leverinsufficiëntie zijn de ongebonden concentraties paricalcitol vergelijkbaar bij gezonde proefpersonen; in dergelijke gevallen van leverinsufficiëntie is geen dosisaanpassing nodig. Er is geen ervaring bij patiënten met een ernstige leverinsufficiëntie; zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Toediening: De injectievloeistof toedienen via een hemodialysetoegang als i.v.-bolus.

Dosering

Klap alles open Klap alles dicht

Beschreven indicaties:

Begindosering 0,2 mg per dag; de onderhoudsdosering wordt ingesteld onder nauwlettende controle van het serumcalciumgehalte: gewoonlijk 0,2 mg per dag. Bij kinderen (> 2 jaar) zeer voorzichtig titreren.

De tabletten bevatten een breukstreep om het inslikken te vereenvoudigen, niet om de tablet in gelijk doses te verdelen.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): hoofdpijn. Smaakstoornis. Jeuk. Hypoparathyroïdie, hypercalciëmie, hyperfosfatemie.

Soms (0,1-1%): hypo- of hypertensie, aritmie, atriumflutter, hartstilstand. Overgevoeligheid. Infectie, sepsis. Keelontsteking, griep. Neusbloeding, hoesten, dyspneu, astma, pneumonie, longoedeem. Coma, CVA, voorbijgaand ischemisch infarct, syncope, myoclonus, hypo-esthesie, paresthesie, duizeligheid, ataxie. Verwardheid, delirium, depersonalisatie, agitatie, slapeloosheid, nervositeit. Glaucoom, conjunctivitis. Ooraandoening. Droge mond, dysfagie, misselijkheid, braken, dyspepsie, buikpijn, obstipatie, gastritis, colitis, diarree, rectale bloeding. Urticaria, vesiculobulleuze dermatitis, alopecia, hirsutisme, hyperhidrose. Lymfadenopathie. Gewrichtspijn, gewrichtsstijfheid, rugpijn, spiertrekkingen, spierpijn. (Perifeer) oedeem, pijn op de injectieplaats, pijn op de borst, koorts, krachteloosheid, malaise, dorst. Borstkanker. Impotentie. Vaginale infectie. Gewichtsafname, verminderde eetlust. Anemie, leukopenie. Verlengde bloedingstijd, abnormale leverenzymwaarden. Hyperparathyroïdie, hyperkaliëmie, hypocalciëmie.

Verder zijn gemeld: larynxoedeem, angio-oedeem. Maag-darmbloeding.

  • Informatie van Lareb over dit middel
  • Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Gemeld zijn: anorexie, misselijkheid, braken, polyurie, dorst en buikkrampen. Hypercalciëmie als gevolg van overdosering of interactie met thiazide-diuretica.

  • Informatie van Lareb over dit middel
  • Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Niet combineren met fosfaat of vitamine D-gerelateerde geneesmiddelen, vanwege toenemende kans op hypercalciëmie en verhoging van het (Ca × P)-product. Hoge doses calciumbevattende preparaten of thiazide-diuretica vermeerderen de kans op hypercalciëmie eveneens.

Bij gelijktijdig gebruik van magnesiumbevattende preparaten (bv. antacida) kan hypermagnesiëmie optreden.

Bij gelijktijdig gebruik van aluminiumbevattende preparaten (bv. antacida, fosfaatbinders) kan de concentratie van aluminium stijgen.

Bij combinatie met de sterke CYP3A4-remmer ketoconazol treedt bijna een verdubbeling op van de gemiddelde halfwaardetijd van paricalcitol; controleer het serumcalcium en -fosfaat extra.

Een eventuele hypercalciëmie kan predisponeren voor een digoxinevergiftiging.

Interacties

Bij gelijktijdige toediening van thiazide-diuretica aan patiënten met hypoparathyreoïdie kan hypercalciemie ontstaan.

Sommige anti-epileptica zoals bv. fenytoïne en fenobarbital kunnen de vitamine behoefte doen toenemen.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren verhoogt het in hoge doseringen de peri- en postnatale sterfte.

Advies: Gebruik ontraden.

Overig: De fabrikant raadt paricalcitol injecties af bij vruchtbare vrouwen die geen anticonceptie gebruiken.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Teratogenese: Over het gebruik van deze stof tijdens zwangerschap bij de mens bestaan onvoldoende gegevens om de mogelijke schadelijkheid te beoordelen.

Farmacologisch effect: Vitamine D-tekort bij de moeder gedurende het 3e trimester kan leiden tot vitamine D-deficiëntie bij het ongeboren kind. Na de geboorte kan dit leiden tot hypocalciëmie en convulsies, rachitis en mogelijk tot spierzwakte, groeivertraging, vertraagde botrijping, fracturen en afwijkende aanleg van tandglazuur. Dit is vooral gemeld bij neonaten van donker gepigmenteerde en gesluierde vrouwen. Hoge dosering vitamine D bij de moeder kan leiden tot hypercalciëmie bij het kind, met als mogelijk gevolg lichamelijke en mentale retardatie, supravalvulaire aortastenose, suppressie van de parathyreoïdfunctie en retinopathie bij het kind. Hypervitaminose D op basis van hypercalciëmie kan leiden tot foetale afwijkingen en suppressie van de parathyreoïdfunctie bij de pasgeborene.

Advies: Alleen toepassen bij vastgestelde vitamine D-deficiëntie. Bepaal regelmatig de serumcalciumspiegel.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend bij de mens. Ja, bij dieren. Een nadelig effect bij de zuigeling kan niet worden uitgesloten.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden vanwege de kans op hypercalciëmie. Indien dit geneesmiddel toch gebruikt wordt de serumcalciumspiegels bij moeder en kind controleren.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

  • vitamine D-toxiciteit;
  • hypercalciëmie.

Contra-indicaties

Hypercalciëmie.

Waarschuwingen en voorzorgen

Oversuppressie van parathyroïdhormoon kan resulteren in een verhoogde calciumconcentratie wat kan leiden tot metabole botziekte. Chronische hypercalciëmie kan ook in verband worden gebracht met gegeneraliseerde vasculaire verkalking en andere weke delen verkalking. Indien de dosering is vastgesteld, het serumcalcium en –fosfaat elke maand meten, de intacte PTH (iPTH) in het serum elke drie maanden. Bij dosisaanpassingen kan het nodig zijn vaker laboratoriumonderzoek uit te voeren.

In pre-dialysepatiënten kan paricalcitol het serumcreatinine verhogen (en daardoor de geschatte GFR verminderen) zonder de echte glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) te veranderen.

De veiligheid en werkzaamheid bij kinderen (< 18 j.) zijn niet vastgesteld.

Hulpstoffen:

  • Wees voorzichtig met ethanol (in de injectievloeistof) bij alcoholisme, leverziekte, epilepsie, zwangerschap en lactatie. Ethanol kan een effect op andere medicatie hebben. Wees bij risicogroepen voorzichtig met gelijktijdig gebruik van andere middelen die ethanol of propyleenglycol bevatten.
  • Propyleenglycol (in de injectievloeistof) bij een nier- of leverfunctiestoornis alleen gebruiken bij extra controle op achteruitgang.

Waarschuwingen en voorzorgen

Bij overdosering kan hypercalciëmie optreden, bepaal daarom regelmatig het calciumgehalte in het bloed.

Met name bij de behandeling van renale osteodystrofie eerst het fosfaatgehalte binnen de normale grenzen brengen. Wees voorzichtig bij de aanwezigheid van nierstenen.

De veiligheid en effectiviteit bij kinderen < 2 jaar en bij kinderen die hemodialyse ondergaan zijn onvoldoende vastgesteld.

Overdosering

Symptomen

Hypercalciëmie, hypercalciurie, hyperfosfatemie, oversuppressie van parathyroïdhormoon.

Therapie

Bij significante hypercalciëmie onmiddellijke dosisverlaging of staken, calciumarm dieet, staken van calciumsupplementen, aandacht voor en behandeling van afwijkingen in vocht- en elektrolytbalans, ECG-afwijkingen (cruciaal bij digoxine-gebruik). Hemodialyse of peritonale dialyse tegen een calciumvrij dialysaat.

Neem voor informatie over een vergiftiging met paricalcitol contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Symptomen

Overdosering veroorzaakt hypercalciëmie. De voornaamste vroeg klinische verschijnselen hiervan zijn: anorexie, misselijkheid, braken, buikpijn, polyurie en polydipsie; in geval van renale osteodystrofie bestaat het gevaar van versnelde achteruitgang van de nierfunctie. Later kunnen er kalkneerslagen in de weefsels en in verschillende organen ontstaan (o.a. nefrocalcinose) bij demineralisatie van het skelet.

Therapie

Hydratie, toediening van citraten, sulfaten, fosfaten, corticosteroïden, EDTA en dialyse kunnen zinvol zijn.

Voor meer informatie over een vergiftiging met dihydrotachysterol neem contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Synthetisch vitamine D-analoog van calcitriol met modificaties aan de zijketen (D2) en de A-(19-nor-)ring die selectieve vitamine D-receptor (VDR)-activatie mogelijk maakt. Het verhoogt selectief de VDR-expressie in de bijschildklier zonder de VDR-expressie in de darmen te verhogen en is minder actief op botresorptie. Het verhoogt ook de calcium-sensing receptor (CaSR) in de bijschildklier. Door remming van de proliferatie van de bijschildklier reduceert het de parathyroïdhormoon (PTH)-concentratie, met minimaal effect op de calcium- en fosfaatconcentratie. Daarnaast acteert het direct op botcellen, waardoor de botdichtheid behouden blijft en mineralisatie-oppervlakten verbeteren.

Kinetische gegevens

V d ca. 0,5 l/kg.
Eiwitbinding > 99,9%.
Metabolisering hepatisch en extrahepatisch: o.a. via mitochondriaal CYP24, alsook CYP3A4 en UGT1A4.
Eliminatie vnl. als metabolieten; ca. 70–74% via de gal met de feces, 16–18% met de urine. Paricalcitol wordt nauwelijks verwijderd door dialyse.
T 1/2el ca. 5–7 uur bij gezonde personen, ca. 15 uur bij hemodialysepatiënten.

Uitleg afkortingen

F biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T max tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V d verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T 1/2 plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T 1/2el plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Eigenschappen

Dihydrotachysterol is een vitamine D analogon dat beschouwd kan worden als een reductieproduct van vitamine D2. Verhoogt het serumcalciumgehalte door mobilisatie uit het skelet en absorptie uit de darm en verhoogt de uitscheiding van fosfaat door vermindering van de tubulaire terugresorptie.

Kinetische gegevens

Metabolisering 25-hydroxylering in de lever tot de actieve vorm 25-hydroxy-dihydrotachysterol.

Uitleg afkortingen

F biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T max tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V d verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T 1/2 plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T 1/2el plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Groepsinformatie

paricalcitol hoort bij de groep vitamine d en analoga.

  • alfacalcidol (A11CC03) Vergelijk
  • calcifediol (A11CC06) Vergelijk
  • calcipotriol (D05AX02) Vergelijk
  • calcitriol (in de dermatologie) (D05AX03) Vergelijk
  • calcitriol (systemisch) (A11CC04) Vergelijk
  • colecalciferol (A11CC05) Vergelijk
  • dihydrotachysterol (A11CC02) Vergelijk

Groepsinformatie

dihydrotachysterol hoort bij de groep vitamine d en analoga.

  • alfacalcidol (A11CC03) Vergelijk
  • calcifediol (A11CC06) Vergelijk
  • calcipotriol (D05AX02) Vergelijk
  • calcitriol (in de dermatologie) (D05AX03) Vergelijk
  • calcitriol (systemisch) (A11CC04) Vergelijk
  • colecalciferol (A11CC05) Vergelijk
  • paricalcitol (H05BX02) Vergelijk

Kosten

Kosten laden…

Kosten

Kosten laden…

Zie ook

Geneesmiddelgroep

  • vitamine d en analoga

Indicaties

  • chronische nierschade

Externe links

  • Officiële productinformatie CBG/EMA
  • Medicijnkosten.nl
  • Kinderformularium (NKFK)

Zie ook

Geneesmiddelgroep

  • vitamine d en analoga

Externe links

  • Medicijnkosten.nl
  • GIPdatabank
???naar.zoeken???
Zorginstituut Nederland
Onafhankelijke geneesmiddelinformatie
voor zorgprofessionals

Service

  • Contact
  • E-learning cursus FK
  • Mobiele apps
  • Help

Over

  • Over deze site
  • Verantwoording
  • Veelgestelde vragen
  • Proclaimer
  • Copyright
  • Cookies
Het Farmacotherapeutisch Kompas gebruikt analytische cookies om het gebruik van de website te analyseren en daarmee de website te kunnen verbeteren.
Lees meer over cookies en hoe u cookies kunt uitschakelen

Web-App

Installeer deze Web-App op je iPhone: Tap het deel-icoon en daarna "Zet op beginscherm".