Samenstelling
Raadpleeg voor hulpstoffen een apotheker.
Salicylzuur gel FNA XGVS OTC Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Gel (6%)
- Sterkte
- 60 mg/g
Bevat per ml: salicylzuur 60 mg. Conserveermiddel: propyleenglycol. Bevat tevens: geketoneerde alcohol 95%.
Salicylzuur zalf FNA OTC Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Zalf (5% en 10%)
- Sterkte
- 50 mg/g, 100 mg/g
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Ditranol-Salicylzuur Collodium FNA XGVS Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Applicatievloeistof
Bevat per g: ditranol 30 mg en salicylzuur 250 mg. Bevat tevens: alcohol, ether en aceton.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Salicylzuurgel FNA kan worden toegepast bij hyperkeratotische afwijkingen zoals die onder andere voorkomen bij ichtyose. Rekening dient te worden gehouden met transdermale absorptie, zeker bij regelmatig gebruik.
Behandel psoriasis in eerste instantie lokaal met indifferente middelen, zo nodig gecombineerd met een klasse 3-corticosteroïd. Voeg bij onvoldoende effect een lokaal vitamine D-analoog toe. Stap bij onvoldoende effect hiervan over op een klasse 4-corticosteroïd. Bouw na max. 4 weken het dagelijks gebruik van corticosteroïden en vitamine D-analoga af tot een intermitterende behandeling. Continueer de indifferente middelen dagelijks. Om een schilferlaag te verwijderen kan een ontschilferingsmiddel worden toegepast. Bij kinderen en bij toepassing in het gezicht of in huidplooien heeft een klasse 2-corticosteroïd de voorkeur. De keuze voor een applicatievorm is afhankelijk van de locatie van de huidafwijkingen (o.a. wel of niet behaarde hoofdhuid) en in belangrijke mate ook van de voorkeur van de patiënt. Bij onvoldoende resultaat van een lokale therapie, worden in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen toegepast. Zie voor meer informatie de NVDV-richtlijn Psoriasis.
Als basisbehandeling van psoriasis kan bij een dikke schilferlaag op de behaarde hoofdhuid salicylzuur 10% in lanettesmeersel FNA worden gebruikt. Bij een schilferlaag elders op het lichaam kan als basisbehandeling salicylzuur 10% in vaselinelanettecrème FNA worden gebruikt.
Advies
Bij hand- en voetwratten kan in eerste instantie worden volstaan met een afwachtend beleid. Ongeveer de helft van de wratten verdwijnt spontaan binnen een jaar. Overweeg bij aanzienlijke hinder (pijn, irritatie of cosmetische klachten) tot behandeling over te gaan. Kies in samenspraak met (ouders van) de patiënt uit behandeling met salicylzuurzalf 40%, cryotherapie of een combinatiebehandeling van beide. Er is geen verschil in effectiviteit tussen de verschillende behandelingen voor zowel hand- als voetwratten.
Het is niet aangetoond dat toevoeging van ditranol de effectiviteit van salicylzuur verbetert. Het sterk irriterende effect van ditranol is een nadeel.
Indicaties
- Hyperkeratose (zalf).
- Hyperkeratotisch eczeem van handpalmen en/of voetzolen (gel).
- Dikke schilferlaag bij psoriasis:
- op de behaarde hoofdhuid (in Lanettesmeersel FNA);
- op het lichaam (in Vaselinelanettecrème FNA).
Voor de behandeling van hyperkeratotische nagels is een sterker preparaat beschikbaar, zie salicylzuur (bij wratten).
Gerelateerde informatie
Indicaties
- Wratten.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Gel bevat alcohol en is ontvlambaar; vermijd contact met open vuur.
Hyperkeratose
Volwassenen
Zalf 5% en 10%: 1–2×/dag dun aanbrengen. Eventueel afdekken met een verband of gaasje. Eventueel de eerste paar dagen aanbrengen onder occlusie.
Kinderen > 2 jaar
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: Zalf 5% en 10%: alleen op kleine oppervlakken: 1–2×/dag dun aanbrengen (bij grote oppervlakken maximaal 3%); zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
Hyperkeratotisch eczeem van handpalmen en/of voetzolen
Volwassenen
Gel 6%: 1×/dag voor de nacht aanbrengen onder occlusie; 's Morgens de huid afwassen. Vóór het aanbrengen de handen en/of voeten eerst 15 min in water weken en dunne huidgedeeltes, zoals pols en enkel, beschermen met zinkolie.
Dikke schilferlaag bij psoriasis
Volwassenen
Op de behaarde hoofdhuid: salicylzuur 10% in Lanettesmeersel FNA: 1× per dag 's avonds aanbrengen; 's morgens de schilfers door kammen verwijderen (dit moet voorzichtig gebeuren om beschadiging van de huid, en daarmee een vergroot risico op verergering van de psoriasis, te voorkomen). Vervolgens het haar uitwassen met gewone shampoo en ten slotte wassen met koolteershampoo; behandelen totdat de schilferlaag is verdwenen, dit is meestal binnen 2–3 dagen. Controleer na 2 weken; bij onvoldoende ontschilfering de toepassing max. een week voortzetten.
Op het lichaam: salicylzuur 10% in vaselinelanettecrème FNA:1×/dag dun aanbrengen op de dikke schilferlaag. Controleer na twee weken; bij onvoldoende ontschilfering de toepassing max. een week voortzetten.
Toediening: contact met ogen, neus, mond, slijmvliezen en wondjes vermijden; zie voor meer informatie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen. Na aanbrengen de handen wassen.
Doseringen
Oplossing is ontvlambaar; vermijd contact met open vuur.
Wratten:
Volwassenen en kinderen ≥ 2 jaar:
Vóór het aanbrengen van de applicatievloeistof de wrat zo mogelijk 5 min in warm water weken en zorgvuldig afdrogen. De omringende huid beschermen met wat vaseline of een ringpleister. Hierna 1×/dag enkele druppels applicatievloeistof op de wrat aanbrengen en de vloeistof laten opdrogen. Dek eventueel de wrat af met een pleister. Na een week behandeling de huid in warm water weken en verweekte huid verwijderen, met een vijl, rasp of puimsteen. De behandeling voortzetten tot de wrat helemaal weg is, meestal een aantal weken tot drie maanden.
Bij te veel irritatie: indien de wrat erg pijnlijk wordt het aanbrengen van de aanstipvloeistof 1 of 2 dagen overslaan.
Toedieningsinformatie: niet toepassen op het gezicht, de genitaliën, in huidplooien, op slijmvliezen of nabij wondjes. Vermijd contact met de ogen en de mond (bv. via de handen); bij contact direct spoelen met water. Applicatie op de gezonde huid kan leiden tot huidulceratie en necrose; indien de applicatievloeistof of zalf op de gezonde huid komt, dit meteen afvegen en wassen met water en zeep.
Flesje voor gebruik omschudden.
Bijwerkingen
Jeuk, prikkeling of branderigheid enkele minuten na aanbrengen; dit verdwijnt doorgaans binnen enkele uren. Soms overgevoeligheidsreacties (huiduitslag, urticaria).
Systemische bijwerkingen (salicylaatintoxicatie) na toepassing op grote huidoppervlakken, op beschadigde huid en/of onder occlusie is mogelijk, zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, zweten, snellere ademhaling, oorsuizen, verwardheid. Kinderen zijn hier extra gevoelig voor.
Bijwerkingen
Branderig gevoel, jeuk, irritatie en roodheid van de behandelde plekken en de omringende huid. Pijnlijke wrat, m.n. bij stoten of aanraken.
Zelden overgevoeligheid.
Interacties
Niet gebruiken vlak voor een UVB-behandeling.
Salicylzuur bevordert de penetratie van corticosteroïden.
Zwangerschap
Teratogenese: Ervaring met het systemische gebruik van lage doses salicylaten (≤ 80 mg/dag) wijst niet op schadelijke effecten. Bij lokale toepassing treedt 9-25 % absorptie op; deze neemt toe bij gebruik onder occlusie.
Advies: Kan kortdurend (max. 2 w.) worden gebruikt op kleine huidoppervlakken (bv. één tot twee plekken ter grootte van een handpalm).
Zwangerschap
Teratogenese: Salicylzuur: ervaring met het systemische gebruik van lage doses salicylaten (≤ 80 mg/dag) wijst niet op schadelijke effecten. Ditranol: zowel bij de mens als bij dieren, onvoldoende gegevens.
Farmacologisch effect: Bij lokale toepassing van de applicatievloeistof is tot 25% absorptie van salicylzuur mogelijk. De systemische blootstelling na lokaal gebruik van ditranol is laag.
Advies: Gebruik desondanks ontraden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja. Bij lokale toepassing treedt 9-25 % absorptie bij de moeder op; deze neemt toe bij gebruik onder occlusie.
Advies: Kan kortdurend worden gebruikt op kleine huidoppervlakken.
Overig: Niet op de borsten toepassen.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja (salicylzuur). Onbekend (ditranol).
Farmacologisch effect: De systemische blootstelling na lokale toepassing (op enkele kleine plaatselijke stukjes huidoppervlak) bij de moeder is laag waardoor nadelige effecten bij de zuigeling niet zijn te verwachten.
Advies: Kan kortdurend worden gebruikt.
Contra-indicaties
- kinderen jonger dan 2 jaar (zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen);
- overgevoeligheid voor salicylaten.
Contra-indicaties
- wratten in het gezicht;
- wratten op slijmvliezen;
- genitale wratten;
- wratten met afwijkend aspect (donker gekleurd, behaard);
- moedervlekken, wijnvlekken;
- rode, geïrriteerde of geïnfecteerde huid;
- overgevoeligheid voor salicylaten.
Waarschuwingen en voorzorgen
Toediening: contact met ogen (ook via de vingers), neus, mond, slijmvliezen en wondjes vermijden; indien contact optreedt direct uitspoelen met water. Niet toepassen gedurende lange periode of op grote gedeelten van het lichaam in verband met het risico van salicylaatintoxicatie. Wees voorzichtig bij gebruik op de extremiteiten bij een verminderde perifere doorbloeding vanwege een risico op huidulceratie.
Bij kinderen vanwege het risico op salicylaatintoxicatie alleen toepassen op kleine huidoppervlakken. Niet gebruiken bij kinderen < 2 jaar; wees voorzichtig bij kinderen 2–4 jaar. Wees voorzichtig bij kinderen met waterpokken, influenza of andere virale infecties vanwege een kans op het syndroom van Reye.
Comorbiditeit: wees voorzichtig bij gebruik bij diabetes mellitus, nier- en/of leverinsufficiëntie.
Waarschuwingen en voorzorgen
Niet toepassen op het gezicht, de genitaliën, in huidplooien, op slijmvliezen of nabij wondjes. Vermijd contact met de ogen en de mond (bv. via de handen); bij contact direct spoelen met water. Applicatie op de gezonde huid kan leiden tot huidulceratie en necrose; indien de applicatievloeistof of zalf op de gezonde huid komt, dit meteen afvegen en wassen met water en zeep.
Paarse vlekken: ditranol kan irreversibele paarse vlekken geven op kleding, handdoeken en beddengoed. Ook kunnen huid, nagels en haren paarsbruin verkleuren; dit verdwijnt na stoppen van de behandeling binnen 1-2 weken vanzelf. Vlekken op sanitair en tegels (bij morsen) zijn te verwijderen door direct na het afwassen schoon te maken met een zacht schuurmiddel.
Bij aanwijzingen voor een overgevoeligheidsreactie de behandeling staken.
Kinderen: wees voorzichtig bij kinderen 2–4 jaar. De veiligheid en werkzaamheid zijn niet vastgesteld bij kinderen jonger dan 2 jaar; gebruik bij hen wordt ontraden.
Overdosering
Bij toepassing gedurende lange perioden, op grote gedeelten van het lichaam, onder occlusie, op ontstoken of beschadigde huid of bij (jonge) kinderen kan een salicylaatintoxicatie optreden (zie ook onder Bijwerkingen). Voor verdere informatie over een salicylaatintoxicatie zie toxicologie.org/salicylaten en vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Salicylzuur heeft een keratolytische werking; ook heeft het enig antimycotisch en antibacterieel effect. Het vermindert de dichte structuur van de hoornlaag en maakt deze zacht. Bij hyperkeratose en psoriasisplekken met een dikke schilferlaag zorgt de keratolytische werking voor het ontschilferen van dikke plaques en neemt het doordringend vermogen van (vaseline)crème/-zalf en andere werkzame stoffen in de huid toe. Effect treedt op binnen enkele dagen. De gel is bedoeld voor hyperkeratotisch eczeem van handpalmen en/of voetzolen. Voor andere toepassingen lijkt een gel te veel uitdrogend op een toch vaak al droge huid en is behandeling met een crème of zalf meer op zijn plaats.
Kinetische gegevens
| Resorptie | transdermaal 9-25%, gebruik onder occlusie verhoogt de absorptie. |
| T max | 5–12 uur. |
| V d | 0,15 l/kg. |
| Metabolisering | glucuronidering en vorming van salicylurinezuur. |
| Eliminatie | vnl. met de urine in de vorm van metabolieten. |
| T 1/2el | 2–3 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Ditranol heeft reducerende eigenschappen, zich uitend in het tegengaan van celgroei en celproliferatie; het remt de groei van wratten. Salicylzuur heeft een keratolytische werking en in hoge concentraties tevens een caustisch effect. Toediening bij wratten zorgt voor aantasting en geleidelijke loslating van het hyperkeratotische weefsel, door een directe invloed op de intercellulaire desmosomen van de wrat.
Groepsinformatie
salicylzuur (bij hyperkeratose) hoort bij de groep keratolytica.
Groepsinformatie
ditranol/salicylzuur hoort bij de groep keratolytica.