Farmacotherapeutisch Kompas

U bevindt zich hier:

Farmacotherapeutisch Kompas Geneesmiddelen
Wis invoer

Uitbreiden…

Open/sluiten

Welke geneesmiddelen wilt u aan de vergelijking toevoegen?

salicylzuur (bij hyperkeratose)

keratolytica D02AF

Sluiten

resorcinol

keratolytica D10AX02

Sluiten

Samenstelling

Raadpleeg voor hulpstoffen een apotheker.

Salicylzuur gel FNA XGVS OTC Formularium der Nederlandse Apothekers

Toedieningsvorm
Gel (6%)
Sterkte
60 mg/g

Bevat per ml: salicylzuur 60 mg.

Salicylzuur zalf FNA OTC Formularium der Nederlandse Apothekers

Toedieningsvorm
Zalf (5% en 10%)
Sterkte
50 mg/g, 100 mg/g

Basis: vaseline.

Salicylzuur in lanettezalf + cetiol V DMB Doorgeleverde bereiding

Toedieningsvorm
Zalf (10%)
Sterkte
100 mg/g

Basis: lanettezalf met 25% cetiol V.

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Samenstelling

Raadpleeg voor hulpstoffen een apotheker.

Resorcinol FNA OTC Formularium der Nederlandse Apothekers

Toedieningsvorm
Crème (15%)
Sterkte
150 mg/g
Verpakkingsvorm
30 g

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Advies

Salicylzuurgel FNA kan worden toegepast bij hyperkeratotische afwijkingen zoals die onder andere voorkomen bij ichtyose. Rekening dient te worden gehouden met transdermale absorptie, zeker bij regelmatig gebruik.

Geef bij psoriasis altijd een indifferent middel als basisbehandeling. Overweeg een dikke schilferlaag te behandelen met een ontschilferingsmiddel vóór start van de lokale medicamenteuze behandeling. Start bij volwassenen bij laesies op de romp of extremiteiten met een klasse-3-corticosteroïd en bij laesies in lichaamsplooien of gelaat met een klasse-2-corticosteroïd. Combineer dit bij onvoldoende effect met een lokaal vitamine-D-analoog. Als een remissie of het maximaal haalbare behandeldoel is bereikt, blijft minder frequente of minder intensieve onderhoudsbehandeling vaak nodig. Bij onvoldoende resultaat van een lokale therapie, worden in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen toegepast. Zie voor meer informatie de NVDV-richtlijn Psoriasis.

Als basisbehandeling van psoriasis kan bij een dikke schilferlaag op de behaarde hoofdhuid salicylzuur 10% in lanettezalf + cetiol V of salicylzuur 10% in vaselinelanettecrème FNA worden gebruikt. Bij een schilferlaag elders op het lichaam kan daarnaast ook salicylzuurzalf 10% FNA worden gebruikt.

Advies

Volgens de NVDV-Richtlijn Hidradenitis suppurativa (2019) kan resorcinolcrème 15% worden gebruikt als ondersteunende behandeling van milde tot matig ernstige hidradenitis suppurativa. Gezien de bijwerkingen (verkleuring huid) en mogelijk risico op neurotoxiciteit wordt geadviseerd gebruik te beperken tot de tweedelijnszorg.

Indicaties

  • Hyperkeratose (zalf FNA).
  • Hyperkeratotisch eczeem van handpalmen en/of voetzolen (gel).
  • Dikke schilferlaag bij psoriasis:
    • op de behaarde hoofdhuid (lanettezalf + cetiol V (DMB), in Vaselinelanettecrème FNA);
    • op het lichaam (zalf FNA, lanettezalf + cetiol V (DMB), in Vaselinelanettecrème FNA).

Voor de behandeling van hyperkeratotische nagels is een sterker preparaat beschikbaar, zie salicylzuur (bij wratten).

Gerelateerde informatie

  • psoriasis

Indicaties

  • Hidradenitis suppurativa.

Gerelateerde informatie

  • bacteriële huidinfecties

Doseringen

Klap alles open Klap alles dicht

Hyperkeratose

Volwassenen

Zalf 5% en 10% FNA: 1–2×/dag dun aanbrengen. Eventueel afdekken met een verband of gaasje. Eventueel de eerste paar dagen aanbrengen onder occlusie.

Kinderen > 2 jaar

Volgens het Kinderformularium van het NKFK: Zalf 5% en 10% FNA: alleen op kleine oppervlakken: 1–2×/dag dun aanbrengen (bij grote oppervlakken maximaal 3%); zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

Hyperkeratotisch eczeem van handpalmen en/of voetzolen

Volwassenen

Gel 6%: 1×/dag voor de nacht aanbrengen onder occlusie; 's morgens de huid afwassen. Vóór het aanbrengen de handen en/of voeten eerst 15 min in water weken en dunne huidgedeeltes, zoals pols en enkel, beschermen met zinkolie.

Dikke schilferlaag bij psoriasis

Volwassenen

Op de behaarde hoofdhuid: lanettezalf + cetiol V (DMB), salicylzuur 10% in vaselinelanettecrème FNA (bereiding in apotheek): 1× per dag 's avonds aanbrengen; 's morgens de schilfers door kammen verwijderen (dit moet voorzichtig gebeuren om beschadiging van de huid, en daarmee een vergroot risico op verergering van de psoriasis, te voorkomen). Vervolgens het haar uitwassen met gewone shampoo en ten slotte wassen met koolteershampoo; behandelen totdat de schilferlaag is verdwenen, dit is meestal binnen 2–3 dagen. Controleer na 2 weken; bij onvoldoende ontschilfering de toepassing max. een week voortzetten.

Op het lichaam: zalf 10% FNA, lanettezalf + cetiol V (DMB), salicylzuur 10% in vaselinelanettecrème FNA (bereiding in apotheek):1×/dag dun aanbrengen op de dikke schilferlaag. Controleer na twee weken; bij onvoldoende ontschilfering de toepassing max. een week voortzetten.

Toediening

  • Contact met ogen (ook via vingers), gezicht, slijmvliezen, genitaliën en wondjes vermijden; zie voor meer informatie met betrekking tot de toepassing de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
  • Na aanbrengen de handen wassen.

Doseringen

Klap alles open Klap alles dicht

Hidradenitis suppurativa

1×/dag 's avonds dun aanbrengen op de aangedane plekken, bijvoorbeeld in de liezen of in de oksels. Bij exacerbatie 2×/dag aanbrengen. Niet toepassen op grote gedeelten van het lichaam, gedurende lange perioden (> enkele weken) in verband met risico op systemische toxiciteit.

Toediening: Vermijd contact met de ogen, slijmvliezen (via de vingers) en wondjes vanwege de irriterende eigenschappen; indien contact optreedt direct uitspoelen met water.

Bijwerkingen

Jeuk, prikkeling of branderigheid enkele minuten na aanbrengen; dit verdwijnt doorgaans binnen enkele uren. Soms overgevoeligheidsreacties (huiduitslag, urticaria).

Systemische bijwerkingen (salicylaatintoxicatie) na toepassing op grote huidoppervlakken, op beschadigde huid en/of onder occlusie is mogelijk, zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, zweten, snellere ademhaling, oorsuizen, verwardheid. Kinderen zijn hier extra gevoelig voor.

  • Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Lokaal: irritatie zoals roodheid en schilfering, sensibilisatie. Reversibele bruinverkleuring van de huid/kleding.

Systemische bijwerkingen zijn zeldzaam. Bij langdurig gebruik van hoge concentraties (> 20%) op grote huidoppervlakken kunnen systemische bijwerkingen optreden, waaronder zweten, duizeligheid, collaps, convulsies, schildklierfunctiestoornissen, methemoglobinemie en urineverkleuring (paars-zwart); zie verder de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.

  • Informatie van Lareb over dit middel
  • Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Niet gebruiken vlak voor een UVB-behandeling.

Salicylzuur bevordert de penetratie van corticosteroïden.

Interacties

Er zijn van dit middel geen interacties bekend.

Zwangerschap

Salicylaten passeren de placenta.

Teratogenese: Bij de mens, bij systemisch gebruik van lagere doseringen salicylaten (acetylsalicylzuur tot 160 mg/dag) geen aanwijzingen voor schadelijkheid; bij gebruik van hoge doses aanwijzingen tot schadelijkheid. Bij lokale toepassing treedt 9-25% absorptie op. De systemische blootstelling van salicylzuur is afhankelijk van de gebruikte concentratie, de gebruikte hoeveelheid, gebruik onder occlusie, de behandelduur en het behandelde huidoppervlak.

Advies: Kan kortdurend (max. 2 w.) worden gebruikt op kleine huidoppervlakken (bv. één tot twee plekken ter grootte van een handpalm).

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens (lokaal 15 % resorcinol). Beperkte ervaring met lokaal 5% resorcinol (bij acne vulgaris) tijdens de zwangerschap laat geen nadelige effecten zien.

Farmacologisch effect: Resorcinol wordt opgenomen door de intacte huid waardoor nadelige effecten bij de foetus niet zijn uit te sluiten.

Advies: Gebruik ontraden. Indien toch wordt gekozen voor toepassing tijdens de zwangerschap, dan alleen toedienen op kleine oppervlakken en zo kort mogelijk.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja. Bij lokale toepassing treedt 9-25 % absorptie bij de moeder op, echter bij beperkt gebruik is het onwaarschijnlijk dat salicylzuur in een hoge concentratie in de moedermelk komt.

Advies: Kan kortdurend worden gebruikt op kleine huidoppervlakken.

Overig: Bij toepassing op de borst, het gebied rond de tepel vóór het voeden goed schoon maken. Vermijd contact tussen de huid van het kind en de behandelde huid van de moeder.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend bij mens en dier.

Farmacologisch effect: Resorcinol wordt opgenomen door de intacte huid bij de moeder waardoor nadelige effecten bij de zuigeling niet zijn uit te sluiten.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden. Indien toch wordt gekozen voor toepassing tijdens de borstvoeding, dan alleen toedienen op kleine oppervlakken en zo kort mogelijk.

Overig: niet in de buurt van de tepel opbrengen.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

  • kinderen jonger dan 2 jaar (zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen);
  • overgevoeligheid voor salicylaten.

Contra-indicaties

  • Er zijn van dit middel geen klinische relevante contra-indicaties bekend.

Waarschuwingen en voorzorgen

Niet toepassen gedurende lange periode, op grote gedeelten van het lichaam , of op ontstoken of beschadigde huid in verband met het risico van salicylaatintoxicatie. Vermijd contact met ogen, slijmvliezen, gezicht, genitaliën en wondjes; indien contact optreedt direct uitspoelen met water. Wees voorzichtig bij gebruik op de extremiteiten bij een verminderde perifere doorbloeding vanwege een risico op huidulceratie.

Niet gebruiken bij kinderen < 2 jaar; wees voorzichtig bij kinderen 2–4 jaar. Vanwege het risico op salicylaatintoxicatie alleen toepassen op kleine huidoppervlakken. Wees voorzichtig bij kinderen met waterpokken, influenza of andere virale infecties vanwege een kans op het syndroom van Reye.

Comorbiditeit: Wees voorzichtig bij gebruik bij diabetes mellitus, nier- en/of leverinsufficiëntie.

Hulpstoffen: de gel bevat alcohol, ether en aceton en is ontvlambaar; vermijd contact met open vuur.

Waarschuwingen en voorzorgen

Wees voorzichtig bij toepassing op grote huidoppervlakken, gedurende lange perioden of in hoge concentraties in verband met risico op systemische toxiciteit (zie rubriek Bijwerkingen). Resorcinol niet langer dan enkele weken op grote huidoppervlakken gebruiken.

Resorcinol kan bruine vlekken geven op kleding en linnengoed. Draag ruimzittend katoenen ondergoed dat mag verkleuren.

Overdosering

Bij toepassing gedurende lange perioden, op grote gedeelten van het lichaam, onder occlusie, op ontstoken of beschadigde huid of bij (jonge) kinderen kan een salicylaatintoxicatie optreden (zie ook onder Bijwerkingen). Voor verdere informatie over een salicylaatintoxicatie zie toxicologie.org/salicylaten en vergiftigingen.info.

Eigenschappen

Salicylzuur heeft een keratolytische werking; ook heeft het enig antimycotisch en antibacterieel effect. Het vermindert de dichte structuur van de hoornlaag en maakt deze zacht. Bij hyperkeratose en psoriasisplekken met een dikke schilferlaag zorgt de keratolytische werking voor het ontschilferen van dikke plaques en neemt het doordringend vermogen van (vaseline)crème/-zalf en andere werkzame stoffen in de huid toe. Effect treedt op binnen enkele dagen. De gel is bedoeld voor hyperkeratotisch eczeem van handpalmen en/of voetzolen. Voor andere toepassingen lijkt een gel te veel uitdrogend op een toch vaak al droge huid en is behandeling met een crème of zalf meer op zijn plaats.

Kinetische gegevens

Resorptie transdermaal 9–25%, gebruik onder occlusie verhoogt de absorptie.
T max 5–12 uur.
V d 0,15 l/kg.
Metabolisering glucuronidering en vorming van salicylurinezuur.
Eliminatie vnl. met de urine in de vorm van metabolieten.
T 1/2el 2–3 uur.

Uitleg afkortingen

F biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T max tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V d verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T 1/2 plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T 1/2el plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Eigenschappen

Resorcinol werkt keratolytisch, jeukstillend en remt de talgproductie. Het grijpt aan op de folliculaire keratineplug/afsluiting door keratine, wat gezien wordt als de primaire stap in het ontstaan van de ontstekingen bij hidradenitis suppurativa. Het houdt de talgklieren open en werkt preventief. Bij milde tot matig ernstige hidradenitis suppurativa vermindert resorcinol de duur van de laesies en de pijn. Resorcinolcrème 15 % is op basis van ervaring effectief gebleken bij het voorkómen van ontstekingen.

Kinetische gegevens

Resorptie wordt opgenomen via de intacte huid.

Uitleg afkortingen

F biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T max tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V d verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T 1/2 plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T 1/2el plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Groepsinformatie

salicylzuur (bij hyperkeratose) hoort bij de groep keratolytica.

  • benzoylperoxide (D10AE01) Vergelijk
  • ditranol/salicylzuur (D11AF) Vergelijk
  • resorcinol (D10AX02) Vergelijk
  • salicylzuur (bij wratten) (D11AF) Vergelijk

Groepsinformatie

resorcinol hoort bij de groep keratolytica.

  • benzoylperoxide (D10AE01) Vergelijk
  • ditranol/salicylzuur (D11AF) Vergelijk
  • salicylzuur (bij hyperkeratose) (D02AF) Vergelijk
  • salicylzuur (bij wratten) (D11AF) Vergelijk

Kosten

Kosten laden…

Kosten

Kosten laden…

Zie ook

Geneesmiddelgroep

  • keratolytica

Indicaties

  • psoriasis

Externe links

  • Medicijnkosten.nl
  • GIPdatabank
  • Geneesmiddelinformatie voor patiënten
  • Kinderformularium (NKFK)

Zie ook

Geneesmiddelgroep

  • keratolytica

Indicaties

  • bacteriële huidinfecties

Externe links

  • Medicijnkosten.nl
  • GIPdatabank
  • Geneesmiddelinformatie voor patiënten
???naar.zoeken???
Zorginstituut Nederland
Onafhankelijke geneesmiddelinformatie
voor zorgprofessionals

Service

  • Contact
  • E-learning cursus FK
  • Mobiele apps
  • Help

Over

  • Over deze site
  • Verantwoording
  • Veelgestelde vragen
  • Proclaimer
  • Copyright
  • Cookies
  • Toegankelijkheid
Het Farmacotherapeutisch Kompas gebruikt analytische cookies om het gebruik van de website te analyseren en daarmee de website te kunnen verbeteren.
Lees meer over cookies en hoe u cookies kunt uitschakelen

Web-App

Installeer deze Web-App op je iPhone: Tap het deel-icoon en daarna "Zet op beginscherm".