Geneesmiddelen

Stofnaam

Geneesmiddel

Indicatie

Toediening

etoposide

Etoposide, Toposin, Vepesid

oraal, parenteraal (inj./inf.)

Een volledig overzicht van alle indicaties per geneesmiddel kunt u vinden in de geneesmiddelteksten.

Werking

Werkingsmechanisme

De derivaten van podofyllotoxine:

  • binden aan het topo-isomerase II-DNA complex. Hierdoor kunnen reversibele enkelstrengs-DNA-breuken niet meer worden tenietgedaan. De enkelstrengs-DNA-breuken hopen zich op, waardoor irreversibele dubbelstrengs-DNA-breuken optreden. Dit resulteert in celbeschadiging en celdood.

Effect

  • remming van de groei van tumoren;
  • regressie van tumoren.

Meer informatie over de werking van podofyllotoxinederivaten:

De derivaten zijn synthetische derivaten van podofyllotoxine, een verbinding afkomstig van de plant Podophyllum peltatum. Podofyllotoxine bindt aan tubuline en beïnvloedt zo het microtubulaire systeem in de cel en daarmee de mitose. De podofyllotoxinederivaten hebben, in therapeutische dosering, deze werking niet. Podofyllotoxine zelf is in Nederland niet in de handel.

Typerende bijwerkingen

Relatief frequent:

  • beenmergtoxiciteit: met name neutropenie, trombocytopenie. Anemie (etoposide);
  • gastro-intestinale toxiciteit: misselijkheid, braken, stomatitis, krampen, diarree;
  • mucositis;
  • hypersensitiviteit (zie onder ‘Meer informatie’);
  • hypotensie (na snelle infusie);
  • alopecia (reversibel).

Minder frequent:

  • neurotoxiciteit: perifere neuropathie;
  • stijging van leverenzymwaarden/hepatotoxiciteit;
  • secundaire acute (myeloïde of promyelocytische) leukemie (etoposide).

Meer informatie

De kans op hypersensitiviteitsreacties is gerelateerd aan de cumulatieve dosis podofyllotoxinen. Deze type I-reacties treden meestal op binnen een paar minuten na infusie ervan en uiten zich onder andere in bronchospasmen, dyspneu, tachycardie, hyper-/hypotensie, koorts en blozen.