Samenstelling

Samenstelling

Advies

Behandeling van glaucoom dient door een oogarts te gebeuren. Bij open-kamerhoekglaucoom bestaat behandeling uit lokale medicamenteuze therapie en/of laserbehandeling. Indien de oogboldruk onvoldoende verlaagd wordt door deze behandeling, kan operatieve interventie noodzakelijk zijn. Bij de medicamenteuze behandeling zijn oogdruppels met een prostaglandine-analoog eerste keus. Bij onvoldoende effect van, of intolerantie voor een prostaglandine-analoog, wordt eerst een β-blokker als monotherapie aanbevolen. Alternatieven voor bovenstaande monotherapie zijn monotherapie met een lokale koolzuuranhydraseremmer of α₂-agonist. Wanneer monotherapie onvoldoende effect heeft, worden geneesmiddelen met verschillende aangrijpingspunten gecombineerd. Bij nauwe-kamerhoekglaucoom kiest men voor een laserbehandeling en/of een operatie, ondersteund door een medicamenteuze behandeling.

Advies

Behandeling van glaucoom dient door een oogarts te gebeuren. Bij open-kamerhoekglaucoom bestaat behandeling uit lokale medicamenteuze therapie en/of laserbehandeling. Indien de oogboldruk onvoldoende verlaagd wordt door deze behandeling, kan operatieve interventie noodzakelijk zijn. Bij de medicamenteuze behandeling zijn oogdruppels met een prostaglandine-analoog eerste keus. Bij onvoldoende effect van, of intolerantie voor een prostaglandine-analoog, wordt eerst een β-blokker als monotherapie aanbevolen. Alternatieven voor bovenstaande monotherapie zijn monotherapie met een lokale koolzuuranhydraseremmer of α₂-agonist. Wanneer monotherapie onvoldoende effect heeft, worden geneesmiddelen met verschillende aangrijpingspunten gecombineerd. Bij nauwe-kamerhoekglaucoom kiest men voor een laserbehandeling en/of een operatie, ondersteund door een medicamenteuze behandeling.

Indicaties

Verlaging van de intra-oculaire druk, als monotherapie of als aanvullende behandeling met β-blokkers bij volwassenen met:

• chronisch open-kamerhoekglaucoom;
• oculaire hypertensie.

Gerelateerde informatie

• glaucoom

Indicaties

Verlaging van de intra-oculaire druk bij:

• oculaire hypertensie;
• open-kamerhoekglaucoom.

Gerelateerde informatie

• glaucoom

Doseringen

Toediening

• Druk de traanbuis 1–3 minuten dicht tijdens en direct na toediening; dit voorkomt dat de oogdruppel afvloeit naar de neus- en keelholte wat systemische reacties tot gevolg kan hebben;
• Bij gebruik van meerdere soorten oogpreparaten deze toedienen met een interval van ten minste 5 minuten. De oogdruppels die de minste irritatie geven als eerste en viskeuze oogdruppels of oogzalven als laatste toedienen; bimatoprost ooggel als laatste toedienen na een interval van ten minste 15 minuten;
• De minims zijn voor eenmalig gebruik.

Doseringen

Verminderde nierfunctie: aanpassing van de dosering is niet nodig.

Verminderde leverfunctie: aanpassing van de dosering is niet nodig.

Als een dosis wordt vergeten, de behandeling volgens schema voortzetten met de volgende dosis.

Wanneer wordt overgeschakeld van een ander antiglaucoommiddel naar travoprost, het gebruik van het andere middel staken en de volgende dag starten met travoprost.

Druk de traanbuis 1–3 minuten dicht tijdens en direct na toediening; dit voorkomt dat de oogdruppel afvloeit naar de neus- en keelholte wat systemische reacties tot gevolg kan hebben.

Bij gebruik van meerdere soorten oogpreparaten deze toedienen met een interval van ten minste vijf minuten. De oogdruppels die de minste irritatie geven als eerste en viskeuze oogdruppels of oogzalven als laatste toedienen.

Bijwerkingen

Lokaal

Zeer vaak (> 10%): conjunctivale hyperemie. Prostaglandine-geassocieerde periorbitopathie (PAP): periorbitale lipodystrofische veranderingen, die kunnen leiden tot veranderingen van de oogleden (dieper worden sulcus, ptosis, terugtrekking), enoftalmie, involutie van dermatochalasie en zichtbaarheid van onderste sclera. De veranderingen zijn meestal mild, kunnen binnen een maand na start van de behandeling optreden en kunnen leiden tot verminderd gezichtsveld. PAP hangt ook samen met perioculaire hyperpigmentatie of verkleuring en hypertrichose. Alle veranderingen zijn gedeeltelijk of volledig reversibel gebleken na stopzetting van de behandeling.

Vaak (1-10%): hyperpigmentatie iris (incidentie na 12 maanden 1,5 % bij 0,3 mg/ml oogdruppels). Keratitis punctata, oogirritatie zoals oculair branden en gevoel van vreemd lichaam in het oog, cornea erosie, allergische conjunctivitis, blefaritis, achteruitgang van visuele scherpte, wazig zien, asthenopie, conjunctivaal oedeem, droge ogen, oogpijn, fotofobie, tranen, oogafscheiding, donker worden en groei van wimpers, erytheem en jeuk van het ooglid, hyperpigmentatie van peri-oculaire huid, hypertrichose.

Soms (0,1-1%): hyperpigmentatie iris (incidentie na 12 maanden 0,5 % bij 0,1 mg/ml oogdruppels). Korsten op het ooglid, ooglidoedeem, peri-orbitaal erytheem en droogheid, madarose, retinale bloeding, uveïtis, cystoïd macula-oedeem, iritis, blefarospasme, ooglidretractie.

Systemisch

Vaak (1-10%): hoofdpijn, hypertensie, abnormale leverfunctietest.

Soms (0,1-1%): misselijkheid, duizeligheid, astenie.

Verder zijn gemeld: astma, astma-longaanval of COPD, dyspneu. Overgevoeligheidsreacties zoals allergisch eczeem.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Lokaal

Zeer vaak (> 10%): oculaire hyperemie.

Vaak (1-10%): oogklachten (jeuk, irritatie, pijn, droogte, ongemak), hyperpigmentatie van de iris.

Soms (0,1-1%): wazig zien, fotofobie, cataract, iritis, uveïtis, keratitis punctata, conjunctivitis, cornea-erosie, voorste oogkamerontsteking, oogafscheiding, verhoogde traanproductie, ooglidklachten (jeuk, erytheem, schilfering, blefaritis, ectropion), periorbitaal oedeem, groei van wimpers. Asthenopie. Huidverkleuring, (perioculaire) huidhyperpigmentatie, abnormale haartextuur, hypertrichose, haarkleurverandering, madarose.

Zelden (0,01-0,1%): fotopsie, last van lichtverstrooiing, iridocyclitis, conjunctivaal oedeem, conjunctivale follikels, voorste oogkamerpigmentatie, ooghypesthesie, oogontsteking, oculaire herpes simplex, (herpetische) keratitis. Meibom-klierontsteking, eczeem van de oogleden, mydriase, wimperverdikking en verkleuring, trichiasis.

Verder zijn gemeld: macula-oedeem, verzonken ogen.

Systemisch

Soms (0,1-1%): hartkloppingen. Neusverstopping, keelirritatie. Hoesten. Hoofdpijn. Overgevoeligheid, seizoensgebonden allergie.

Zelden (0,01-0,1%): onregelmatige hartslag, bradycardie. Hypertensie, hypotensie. Duizeligheid, gezichtsvelduitval. Ademhalingsstoornissen, dysfonie, orofaryngeale pijn. Dyspneu, astma. Asthenie. Allergische rinitis, nasale droogheid. Dysgeusie, droge mond, geactiveerd peptisch ulcus, obstipatie. Spierpijn, artralgie. Allergische dermatitis, contacteczeem, huiduitslag, erytheem.

Verder zijn gemeld: tachycardie, aritmie, borstkaspijn. Verergering astma. Vertigo, tinnitus. Slapeloosheid. Depressie, angst. Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree. Bloedneus. Abnormale haargroei, jeuk. Dysurie, urine-incontinentie. Toename van PSA.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Paradoxale verhoging van intraoculaire druk kan optreden bij lokaal gebruik van twee prostaglandine-analoga. Het gebruik van twee of meer prostaglandinen wordt ontraden.

Interacties

Paradoxale verhoging van intraoculaire druk kan optreden bij lokaal gebruik van twee prostaglandine-analoga. Het gebruik van twee of meer prostaglandinen wordt daarom ontraden.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren zijn hoge systemische blootstellingsniveaus die toxisch waren voor het moederdier schadelijk gebleken (vruchtverlies).

Farmacologisch effect: Systemisch toegepaste prostaglandinen verhogen de tonus van de uterus en kunnen de uteroplacentaire doorbloeding verminderen. Bij gebruik van de oogdruppels is de systemische blootstelling gering, desondanks zijn de beschreven effecten niet uit te sluiten.

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Travoprost passeert de placenta.

Teratogenese: Bij de mens onbekend. Bij dieren bij systemische toediening van hoge doseringen schadelijk gebleken (vruchtverlies na implantatie, foetotoxiciteit).

Farmacologisch effect: Systemisch toegepaste prostaglandinen verhogen de tonus van de uterus en kunnen de uteroplacentaire doorbloeding verminderen. Bij gebruik van de oogdruppels is de systemische blootstelling gering, desondanks zijn de beschreven effecten niet uit te sluiten.

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.

Overig: Een vruchtbare vrouw dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende de therapie. Vrouwen die zwanger zijn of zwanger proberen te raken, mogen geen direct huidcontact hebben met de oogdruppels, omdat travoprost via de huid geabsorbeerd kan worden. Indien toch huidcontact plaatsvindt, het blootgestelde gebied onmiddellijk grondig reinigen.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja, bij dieren.

Farmacologisch effect: Gezien de geringe systemische blootstelling bij de moeder bij gebruik van de oogdruppels is het onwaarschijnlijk dat klinisch relevante blootstelling van de zuigeling optreedt.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Bij de mens onbekend, bij dieren wel.

Farmacologisch effect: Gezien de geringe systemische blootstelling bij de moeder bij gebruik van de oogdruppels, is het onwaarschijnlijk dat klinisch relevante blootstelling van de zuigeling optreedt.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

De geconserveerde oogdruppels zijn gecontra-indiceerd bij patiënten die in het verleden de behandeling moesten staken vanwege een negatieve reactie op benzalkoniumchloride. Lumigan 0,1 mg/ml bevat een 4× zo hoge concentratie benzalkoniumchloride als Lumigan 0,3 mg/ml.

Waarschuwingen en voorzorgen

Oogveranderingen: informeer de patiënt vóór aanvang van de behandeling over de mogelijkheid van periorbitopathie bij prostaglandine-analogen (PAP) en versterkte irispigmentatie. Een aantal van deze veranderingen kan permanent zijn en leiden tot verminderd gezichtsveld en een verschillend uiterlijk van de ogen wanneer er maar één oog wordt behandeld. Hyperpigmentatie van de iris komt bij de bimatoprost 0,3 mg/ml oogdruppels driemaal vaker voor dan bij de 0,1 mg/ml oogdruppels. Zie voor meer informatie over PAP de rubriek Bijwerkingen.

Comorbiditeit: bij een verstoorde ademhalingsfunctie (astma, COPD), ongecontroleerd congestief hartfalen en een tweede- of derdegraads AV-blok voorzichtig zijn; bimatoprost oogdruppels zijn hiervoor niet onderzocht. Bij aanleg voor een lage hartslag of lage bloeddruk ook voorzichtig zijn, vanwege melding van enkele gevallen van hypotensie, bradycardie en daarnaast van dyspneu en astma.

Macula-oedeem, de cystoïde vorm, is gerapporteerd bij de behandeling met bimatoprost, wees daarom voorzichtig bij bekende risicofactoren hiervoor (afakie, pseudo-fakie met een gescheurd achterste lenskapsel).

Gevallen van reactivering van eerdere cornea-infiltraten of oculaire infecties zijn gemeld bij gebruik van bimatoprost 0,3 ml/ml. Wees voorzichtig bij een geschiedenis van significante oculaire virale infecties (bv. herpes simplex) of uveïtis en iritis, vanwege meer kans op (reactivering van) cornea-infiltraten of oculaire infecties.

Andere glaucoomvormen: bimatoprost oogdruppels zijn niet onderzocht bij inflammatoire oculaire aandoeningen, neovasculair inflammatoir gesloten-kamerhoekglaucoom, congenitaal glaucoom of nauwe-kamerhoekglaucoom. Er is relatief weinig ervaring bij open-kamerhoekglaucoom met pseudo-exfoliatief en pigmentair glaucoom en chronisch gesloten kamerhoek glaucoom met patente iridotomie.

Contactlenzen voor het indruppelen uitnemen en na 15 minuten weer indoen, omdat het gebruik van oogpreparaten met bimatoprost bij contactlenzen niet is onderzocht.

Onderzoeksgegevens: de veiligheid en werkzaamheid bij kinderen, een gestoorde nier- en/of matig tot ernstige leverfunctiestoornis zijn niet vastgesteld. Bij een milde leveraandoening is geen nadelig effect gezien op de leverfunctie.

Hulpstoffen

• Wees voorzichtig met benzalkoniumchloride, in sommige oogdruppels, bij droge ogen of een beschadigde cornea, vanwege het risico op keratitis punctata en/of toxische ulceratieve keratopathie bij langdurig gebruik. Lumigan 0,1 mg/ml oogdruppels bevatten een relatief hoge concentratie benzalkoniumchloride. Benzalkoniumchloride kan tevens zachte contactlenzen doen verkleuren. Contactlenzen (zowel harde als zachte) voor het indruppelen uitnemen en na 15 minuten weer indoen. Verder kan benzalkoniumchloride irritatie veroorzaken, wat aanleiding kan geven tot minder goed verdragen van contactlenzen.
• Fosfaathoudende oogdruppels kunnen bij een ernstig beschadigde cornea leiden tot corneacalcificaties.

Waarschuwingen en voorzorgen

Oogveranderingen: Informeer patiënten vóór aanvang van de behandeling over de mogelijkheid van oogveranderingen: wimperveranderingen, periorbitale donkere huidverkleuringen (incl. van het ooglid) en versterkte irispigmentatie zijn waargenomen. Pigmentatieverandering treedt vooral op bij irissen van gemengde kleur. Wanneer één oog wordt behandeld kan dit leiden tot een (blijvend) verschil in het uiterlijk van beide ogen.

Vermijd huidcontact vanwege mogelijke transdermale absorptie en verkleuring.

Bij een actieve intra-oculaire ontsteking en risicofactoren voor iritis en uveïtis, voorzichtig zijn. Er is geen ervaring bij inflammatoire oogaandoeningen.

(Cystoïd) macula-oedeem is gerapporteerd bij de behandeling met prostaglandine F2α-analogen, ofschoon in voorkomende gevallen meestal sprake was van risicofactoren (afakie, pseudo-fakie met een gescheurd achterste lenskapsel of met voorste oogkamerlenzen).

Andere glaucoomvormen: Er is relatief weinig ervaring bij open-kamerhoekglaucoom bij pseudo-fakie patiënten, bij pigmentair of pseudo-exfoliatief glaucoom en bij thyroïd-gerelateerde aandoeningen. Er is geen ervaring bij gesloten kamerhoek- en nauwe-kamerhoekglaucoom en bij neovasculair en aangeboren glaucoom.

Contactlenzen voor het indruppelen uitnemen en na ten minste 15 minuten weer indoen. Dit geldt ook bij de oogdruppels zonder conserveermiddel en met het conserveermiddel polyquaternium-1. Zie ook achter Hulpstoffen.

Bij kinderen is de veiligheid op langere termijn niet vastgesteld. Er zijn relatief weinig werkzaamheids- en veiligheidsgegevens bij kinderen van 2 maanden tot 3 jaar. De veiligheid en werkzaamheid bij kinderen jonger dan 2 maanden zijn niet vastgesteld.

Hulpstoffen

• Wees voorzichtig met benzalkoniumchloride, in sommige oogdruppels, bij droge ogen of een beschadigde cornea, vanwege het risico op keratitis punctata en/of toxische ulceratieve keratopathie bij langdurig gebruik.
• Zachte contactlenzen kunnen verkleuren door benzalkoniumchloride. Contactlenzen, zowel harde als zachte, voor het indruppelen uitnemen en na 15 minuten weer indoen. Verder kan benzalkoniumchloride irritatie veroorzaken, wat aanleiding kan geven tot minder goed verdragen van contactlenzen.

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met bimatoprost contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met travoprost contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Bimatoprost is een synthetisch prostamide, qua structuur verwant aan prostaglandine F_2α. Het verlaagt de intraoculaire druk door bevordering van de trabeculaire en uveosclerale uitstroom van kamerwater. Werking: intraoculaire drukdaling na 4 uur, max. na 8–12 uur. Werkingsduur: ten minste 24 uur.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Prostaglandine F_2α-analoog en selectieve prostanoïd-FP-receptoragonist. Verlaagt de intraoculaire druk door verbetering van de uitstroom van kamervocht via het trabeculaire netwerk en de uveosclerale route. Werking: intra-oculaire drukdaling na 2 uur, maximaal effect na 12 uur. Werkingsduur: ten minste 24 uur.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

bimatoprost hoort bij de groep prostaglandine f-analoga.

• latanoprost (S01EE01) Vergelijk
• latanoprost/netarsudil (S01EE51) Vergelijk
• tafluprost (S01EE05) Vergelijk
• travoprost (S01EE04) Vergelijk

Groepsinformatie

travoprost hoort bij de groep prostaglandine f-analoga.

• bimatoprost (S01EE03) Vergelijk
• latanoprost (S01EE01) Vergelijk
• latanoprost/netarsudil (S01EE51) Vergelijk
• tafluprost (S01EE05) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• prostaglandine f-analoga

Indicaties

• glaucoom

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• prostaglandine f-analoga

Indicaties

• glaucoom

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)