peginterferon alfa-2a

Samenstelling

Advies

Actieve immunisatie van risicogroepen tegen hepatitis B, met een hepatitis B-vaccin gebeurt in Nederland via preventieprogramma’s en naar aanleiding van risicocontacten. Soms, bv. wanneer een directe bescherming is gewenst, is passieve immunisatie met hepatitis B-immunoglobuline geïndiceerd, meestal gecombineerd met of gevolgd door actieve immunisatie. De behandeling van chronische hepatitis B bestaat uit entecavir of tenofovirdisoproxil of –alafenamide of, in selecte gevallen, peginterferon α.

Preventie van hepatitis C (HCV) berust op het vermijden van bloed-bloedcontact, veilig seksueel contact bij mannen die seks hebben met mannen (MSM) en het veilig gebruik van bloedproducten en transplantaten. Effectieve behandeling/eradicatie van een HCV-infectie is van belang om verspreiding op populatieniveau te voorkomen. Er is geen medicamenteuze profylaxe. De behandeling van zowel een chronische HCV-infectie (als initiële therapie of na falen van eerdere behandeling), als van een acute infectie bestaat uit een combinatie van direct-werkende antivirale middelen (DAA’s). De keuze voor een optimaal behandelregime wordt o.a. bepaald door het HCV-genotype, de mate van reeds aanwezige fibrose/cirrose in de lever en of de patiënt al dan niet is voorbehandeld. Zie voor de meest recente behandeladviezen het HCV-Richtsnoer.

Indicaties

Chronische Hepatitis B (CHB):

• HBeAg-positieve of HBeAg-negatieve CHB bij volwassenen met gecompenseerde leverziekte en bewijs van virale replicatie, verhoogd ALAT en histologisch bevestigde leverontsteking en/of fibrose;
• HBeAg-positieve CHB bij non-cirrotische kinderen van 3 jaar en ouder met bewijs van virale replicatie en persistent verhoogd ALAT.

Chronische Hepatitis C (CHC):

• bij volwassenen met gecompenseerde leverziekte in combinatie met andere geneesmiddelen. Overweeg monotherapie alleen bij contra-indicatie voor andere geneesmiddelen;
• bij kinderen van 5 jaar en ouder, met een lichaamsoppervlak groter dan 0,7 m², in combinatie met ribavirine, die niet eerder behandeld zijn en positief zijn voor serum HCV-RNA. Overweeg monotherapie alleen bij contra-indicatie voor andere geneesmiddelen.

• Offlabel: Philadelphia-chromosoom-negatieve myeloproliferatieve aandoeningen: essentiële trombocytemie (ET), primaire myelofibrose (PMF) en polycythemia vera (PV).

Gerelateerde informatie

• hepatitis B
• hepatitis C

Doseringen

Bij ouderen: er is geen dosisaanpassing nodig.

Verminderde nierfunctie: Volwassenen: bij een ernstig verminderde nierfunctie (creatinineklaring < 30 ml/min) of bij een nierziekte in het eindstadium starten met 135 microgram 1x/week. Controleer en verlaag de dosering bij bijwerkingen. Bij lichte of matige nierfunctiestoornis is geen dosisaanpassing nodig.

Het wordt aanbevolen bij kinderen de voorgevulde spuiten te gebruiken; de pennen laten geen geschikte aanpassing van de dosering toe.

Subcutane toediening moet beperkt blijven tot in de buik of het dijbeen, de absorptie is dan 20–30% beter dan bij toediening in de arm.

Raadpleeg de geneesmiddeltekst of de SmPC van andere geneesmiddelen die gecombineerd worden met peginterferon α 2a bij CHC over de gebruikelijke behandelduur.

Bijwerkingen

Volwassenen (monotherapie bij CHB of CHC of in combinatie met ribavirine bij CHC)

Zeer vaak (> 10%): anorexie. Depressie, angst, slapeloosheid, irritatie. Hoofdpijn, duizeligheid, verminderde concentratie. Dyspneu, hoest. Diarree, buikpijn, misselijkheid. Alopecia, jeuk, droge huid, dermatitis. Myalgie, artralgie. Koorts, rillingen, pijn, asthenie, vermoeidheid. Reactie op de injectieplaats. Bij HBV monotherapie komen de volgende bijwerkingen minder vaak voor (1-10%): depressie, slapeloosheid, duizeligheid, buikpijn, misselijkheid, diarree, rillingen, pijn, irritatie en reactie op de injectieplaats.

Vaak (1-10%): infectie van de bovenste luchtwegen, bronchitis, orale candidiasis, herpes simplex, schimmel-, virale en bacteriële infecties. Pijn op de borst, influenza-achtige aandoening, malaise, lethargie, dorst, gewichtsafname. Trombocytopenie, anemie, lymfadenopathie. Tachycardie, palpitaties, perifeer oedeem, opvliegers. Hypothyroïdie, hyperthyroïdie. Emotionele stoornissen, stemmingsverandering, agressie, nervositeit, verminderd geheugen, syncope, migraine, hypo-esthesie, hyperesthesie, paresthesie, tremor, smaakstoornis, nachtmerries, slaperigheid. Troebel zien, pijn in het oog, oogontsteking, xeroftalmie. Vertigo, oorpijn. Inspanningsdyspneu, bloedneus, nasofaryngitis, nasale of sinuscongestie, rinitis, keelpijn. Braken, dyspepsie, dysfagie, droge mond, mondulceratie, tandvleesbloeding, tongontsteking, stomatitis, flatulentie. Huiduitslag, urticaria, eczeem, (verergering van) psoriasis, fotosensibilisatie, toegenomen of/en nachtelijk zweten. Artritis, spierzwakte, botpijn, pijn in de rug, hals, en/of skeletspieren, spierkrampen. Impotentie, verminderd libido. Verhoogd ALAT.

Soms (0,1-1%): dehydratie. Hypertensie. Piepende ademhaling, pneumonie. Huidinfectie, ontsteking van de schildklier, sarcoïdose. Diabetes mellitus. Leverdisfunctie, hepatisch neoplasma. Gastro-intestinale bloeding. Suïcideneiging, hallucinaties. Perifere neuropathie. Retinale bloeding. Verlies van het gehoor.

Zelden (0,01-0,1%): pancytopenie. Anafylaxie, systemische lupus erythematodes, reumatoïde artritis. Diabetische ketoacidose. Myocardinfarct, congestief hartfalen, cardiomyopathie, angina pectoris, aritmieën waaronder atriumfibrilleren en supraventriculaire tachycardie, pericarditis, endocarditis. Interstitiële pneumonitis (incl. fataal verloop), pulmonale embolie. Peptisch ulcer, pancreatitis. Leverfalen, cholangitis, hepatische steatose. Cerebrale hemorragie, coma, convulsies, aangezichtsverlamming. Optische neuropathie, papiloedeem, retinale vasculaire aandoening, retinopathie, corneaal ulcer. Otitis externa. Nierinsufficiëntie. Myositis. Vasculitis. Suïcide, psychotische stoornis.

Zeer zelden (< 0,01%): aplastische anemie. Idiopathische of trombotische trombocytopenische purpura. Verlies van het gezichtsvermogen. Toxische epidermale necrolyse, Stevens-Johnsonsyndroom, angio-oedeem, erythema multiforme.

Verder zijn gemeld: sepsis, leukopenie, neutropenie (matig; 0,75 tot 0,5 × 10⁹/l en ernstig; < 0,5 × 10⁹/l in 24% resp. 5% van de patiënten bij combinatietherapie met ribavirine. Ernstig ca. 11% bij HIV-HCV positieve patiënten), lymfopenie, vorming van neutraliserende anti–interferon antilichamen (dit correleert bij geen van beide indicaties met een gebrek aan therapeutische respons), 'pure red cell aplasia', afstoting van lever- en niertransplantaat. Manie, bipolaire stoornissen, moordneiging. Sereuze retinaloslating, neuritis optica. Cerebrale ischemie, perifere ischemie, ischemische colitis. Rabdomyolyse. Tongpigmentatie. Verhoogd bilirubine, verstoring van de elektrolytenbalans (hypokaliëmie, hypocalciëmie, hypofosfatemie), hyperglykemie, hypoglykemie en verhoogde triglyceriden. Pulmonale arteriële hypertensie (doorgaans pas enkele maanden na aanvang therapie) met name bij aanwezigheid van risicofactoren zoals portale hypertensie, HIV-infectie en cirrose. Het Vogt-Koyanagi-Haradasyndroom (VKH of uveo-encefalitis) is gemeld bij patiënten met chronische hepatitis C die werden behandeld met interferon; bij vermoeden van het VKH-syndroom antivirale therapie staken.

Kinderen (infectie met CHC, combinatietherapie met ribavirine)

Zeer vaak (> 10%): influenza-achtige verschijnselen (91%), slapeloosheid, vermoeidheid, prikkelbaarheid, verminderde eetlust. Hoofdpijn (64%). Gastro-intestinale stoornissen (56%). Pijn in skeletspieren. Huiduitslag, jeuk, alopecia. Reactie op de injectieplaats (45%).

Vaak (1–10%): koorts, influenza, mononucleosis infectiosa, (naso)faryngitis (door Streptococcus), candidiasis, tandabces, hordeolum, (virale) gastro-enteritis, urineweginfectie. Duizeligheid, verstoorde aandacht, migraine. Abnormaal gedrag, boosheid, agressie, ADHD, angst, depressie, hallucinaties. Dyspneu, bloedneus. (Afteuze) stomatitis, misselijkheid, buikpijn. Oogirritatie, pijn of jeuk in het oog, retinale exsudaten, verminderde visus, tijdelijke blindheid. Oorpijn. Gezwollen gezicht, erythema fixatum. Dysurie, incontinentie. Vaginale afscheiding. Rugpijn, pijn in extremiteiten. Anemie. Hyperglykemie, type 1 diabetes mellitus. Lokaal: hematoom op de injectieplaats.

Verder zijn gemeld: groeiremming. Verlaging van hemoglobine, neutrofielen- en trombocytenaantal, stijging ALAT.

Het veiligheidsprofiel bij kinderen met CHB is vergelijkbaar met dat van kinderen met CHC.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Let op: peginterferon α-2a heeft een lange (schijnbare) eliminatiehalfwaardetijd, waardoor ook tot ca. 40 dagen na staken van het interferon nog een interactie kan optreden.

Combinatie met immunosuppressiva (zoals peginterferon α-2a+ribavirine+azathioprine) kan binnen 3–7 weken leiden tot pancytopenie en beenmergsuppressie. In individuele gevallen als de voordelen opwegen tegen het risico; controleer op myelotoxiciteit en beëindig de behandeling bij het optreden er van. De myelotoxiciteit is omkeerbaar binnen 4–6 weken na staken van de gehele therapie en treedt niet opnieuw op na herintroductie van één van de behandelingen alleen.

Peginterferon α-2a kan de plasmaconcentraties van theofylline met circa 25% verhogen; de interactie is waarschijnlijk maximaal na meer dan 4 weken therapie met het peginterferon. Bij combinatie met methadon controleren op signalen van een methadonvergiftiging en rekening houden met QT_c-verlenging bij gebruik van een hoge dosering methadon. Een aanpassing van de dosering van bloedglucoseverlagende middelen kan nodig zijn.

Combinatie met cART (HAART) voor een HIV-infectie vermeerdert de kans op lactaatacidose; wees daarom voorzichtig met de toevoeging van peginterferon α-2a en ribavirine aan cART (zie ook onder Waarschuwingen en voorzorgen).

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij resusapen (Macaca rhesus) zijn bij gebruik van zeer hoge doses interferon α-2a vroeg of midden in de foetale periode vruchtafdrijvende effecten opgetreden.

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.

Overig: Een vruchtbare vrouw of man dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen tijdens de therapie. Omdat benzylalcohol de placenta kan passeren moet rekening worden gehouden met de mogelijke toxiciteit ervan voor prematuren na toediening vlak voor of tijdens een bevalling. De behandeling samen met ribavirine is gecontra-indiceerd tijdens de zwangerschap vanwege significante teratogene effecten, zie ook ribavirine#zwangerschap.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. Interferon is een groot molecuul; waarschijnlijk is de overgang in de moedermelk beperkt. Verder is de absorptie van interferon na orale toediening (via de moedermelk) beperkt.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt. Borstvoeding door vrouwen met een co-infectie met HIV wordt ontraden om het overdragen van HIV te voorkomen.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 7-15) of gedecompenseerde levercirrose;
• HCV/HIV-patiënten met cirrose én een Child-Pughscore van ≥ 6, tenzij deze volledig veroorzaakt wordt door een indirecte hyperbilirubinemie door geneesmiddelen (zoals atazanavir);
• auto-immuun hepatitis;
• ernstige reeds bestaande hartaandoeningen (zoals een instabiele hartaandoening of een hartaandoening die niet onder controle is in de voorgaande 6 maanden);
• aanwezigheid of voorgeschiedenis van een ernstige psychiatrische aandoening (ernstige depressie, suïcidaal gedrag) bij kinderen en adolescenten;
• kinderen jonger dan 3 jaar (vanwege de kans op fatale toxische effecten en anafylactoïde reacties door benzylalcohol in de injectievloeistof).

Zie voor meer contra-indicaties de rubrieken Zwangerschap.

Waarschuwingen en voorzorgen

Peginterferon α-2a is niet onderzocht bij patiënten met gedecompenseerde cirrose (Child-Pughscore ≥ 7) en bij patiënten met een (lever)transplantatie. Afstotingen van lever– en niertransplantaten zijn gemeld.

Bij patiënten die tevens zijn geïnfecteerd met HIV en die behandeld worden met cART (HAART), is er meer kans op het ontstaan van lactaatacidose. Bij patiënten met een co-infectie en met een voortgeschreden cirrose, is er meer kans op het ontstaan van (mogelijk fatale) leverdecompensatie bij gebruik van ribavirine in combinatie met interferon. Controleer nauwgezet op tekenen van leverdecompensatie; bij leverdecompensatie de behandeling niet starten/onmiddellijk staken. Bij HCV/HIV co-infectie zijn onvoldoende gegevens beschikbaar over de werkzaamheid en veiligheid bij kinderen en bij een CD4-aantal < 200 × 10⁶/liter.

Toepassing bij kinderen van 3 tot 17 jaar resulteert in gewichtsverlies en groeiremming. Bij een aantal patiënten keerde de groei (6 jaar na de behandeling) terug op hun baseline groeicurve. De hoeveelheid beschikbare gegevens is niet voldoende om te kunnen concluderen dat de groeiremming altijd omkeerbaar is. Er zijn geen gegevens over de langetermijneffect op de seksuele rijping. Deze nadelige effecten vóór de behandeling afwegen tegen de ziektekarakteristieken van het kind zoals bewijs van ziekteprogressie (zichtbare fibrose), comorbiditeiten die de ziekte mogelijk nadelig beïnvloeden (zoals een HIV co-infectie) en prognostische factoren voor een respons (bij HBV-infectie vooral HBV-genotype en ALAT-waarden; bij HCV-infectie vooral HCV-genotype en HCV-RNA-waarden). Indien mogelijk het kind ná de puberale groeispurt behandelen.

Vóór de behandeling de TSH-en T4–spiegels, glucosegehalte, trombocytenaantal en neutrofielenaantal controleren. De behandeling pas starten indien het trombocytenaantal ≥ 90 × 10⁹/l is, het absolute neutrofielenaantal ≥ 1,5 × 10⁹/l is en de overige waarden (stabiel) binnen de normale grenzen liggen. Vóór de behandeling tevens standaard bloedbeeld, leverenzymwaarden, en serumbilirubine bepalen.

Na 2 en na 4 weken de hematologische testen herhalen en na 4 weken de biochemische testen; daarna de testen periodiek en op indicatie uitvoeren. Tijdens de therapie de TSH-waarde bepalen indien klinisch aangewezen. Indien toename in de ALAT-spiegels ondanks dosisverlaging progressief, én klinisch significant is of gepaard gaat met verhoogde waarden van direct bilirubine, de therapie staken. De therapie ook staken bij ontstaan van aanwijzingen voor leverdecompensatie en bij oncontroleerbare diabetes, hypo- of hyperglykemie. De hematologische veranderingen die kunnen optreden (leukopenie, neutropenie, lymfopenie, trombocytopenie en daling van hemoglobine), treden doorgaans binnen 2 weken op. Een voortschrijdende daling na 8 weken van therapie komt niet vaak voor. De daling is reversibel na verlaging van de dosis of afbreken van de therapie, waarbij bij de meerderheid van de patiënten de waarden terug zijn op de uitgangswaarden ca. 4–8 weken na het staken van de therapie.

In tegenstelling tot bij chronische hepatitis C zijn bij chronische hepatitis B exacerbaties van de ziekte (met tijdelijke en mogelijk significante verhogingen (> 10× ULN) van serum ALAT) tijdens de therapie niet ongebruikelijk; de leverfunctie frequenter controleren en dosisverlaging of tijdelijke onderbreking van de behandeling overwegen, tot de verhoging afneemt. De therapie niet starten indien de uitgangswaarde van het ALAT > 10× ULN is.

Behandeling met interferon α wordt in verband gebracht met hypertensie, hartritmestoornissen, hartfalen, pijn op de borst en myocardinfarct. Bij bestaande cardiale afwijkingen vóór de behandeling een ECG uitvoeren. Bij verslechtering van de cardiovasculaire status, de behandeling onderbreken of definitief staken.

Vóór de behandeling bij alle patiënten een oogonderzoek laten uitvoeren. Bij vermindering of verlies van gezichtsvermogen tijdens de therapie direct een volledig oogonderzoek laten uitvoeren. Bij reeds bestaande oogaandoeningen regelmatig oogonderzoek laten uitvoeren. Bij verergering van bestaande oogaandoeningen of bij het ontstaan van nieuwe oogaandoeningen de therapie definitief staken.

Tijdens de behandeling kunnen (ernstige) effecten op het centraal zenuwstelsel optreden. Depressie, suïcidale gedachten en pogingen tot suïcide zijn ook (zelfs tot 6 mnd.) na staken van de behandeling nog waargenomen. Controleer alle patiënten nauwgezet op tekenen of symptomen van psychiatrische aandoeningen. Patiënten met een stoornis in het gebruik van middelen (bv. alcohol en cannabis) hebben meer kans op het ontwikkelen van, of op verergering van bestaande psychiatrische stoornissen. Als de behandeling met peginterferon α bij deze patiënten nodig wordt geacht; controleer op de aanwezigheid van andere psychiatrische co-morbiditeiten en de kans op (andere) verslavingen. Overweeg indien nodig een interdisciplinaire aanpak met een psychiatrisch zorgverlener of verslavingsspecialist om de patiënt te evalueren, behandelen en te volgen. Bij (her)optreden van psychiatrische stoornissen en middelengebruik is vroege (psychiatrische) interventie aanbevolen. Wanneer symptomen aanhouden of verergeren of wanneer suïcidale gedachten ontstaan, de behandeling met peginterferon α+ribavirine staken. Wees zeer voorzichtig bij bestaande of een voorgeschiedenis van ernstige psychiatrische aandoeningen (zie ook onder Contra-indicaties) en start bij deze patiënten alleen een behandeling als therapeutische behandeling van de psychiatrische aandoening verzekerd is.

Bij persisterende koorts, andere oorzaken – voornamelijk ernstige infecties – dan de toediening van peginterferon α-2a uitsluiten, vooral bij patiënten met neutropenie. Bij koorts, hoest, dyspneu of andere respiratoire symptomen een X-thorax maken. Bij persisterende of onverklaarbare longinfiltraten of een verminderde longfunctie, de behandeling staken. Ernstige infecties (bacterieel, viraal of door schimmel) en sepsis zijn gemeld; bij optreden hiervan onmiddellijk starten met anti-infectieve therapie en staken van de interferontherapie overwegen.

Wees voorzichtig bij psoriasis (in de voorgeschiedenis); bij nieuwe of verergering van psoriasislaesies overwegen de behandeling te staken. Bij behandeling met α-interferonen kunnen auto-antilichamen ontstaan. Wees voorzichtig bij patiënten met onderliggende auto-immuunziekten of met een klinische voorgeschiedenis ervan; bij tekenen of symptomen van auto-immuunziekten evalueren of voortgezette behandeling geïndiceerd is. Bij vermoeden van het ontstaan van het syndroom van Vogt-Koyanagi-Harada (VKH; granulomateuze inflammatoire ziekte van de ogen, het gehoorsysteem, het hersenvlies en de huid) de behandeling staken en een behandeling met glucocorticoïden overwegen.

Vanwege het optreden van dentale en parodontale aandoeningen, dient het gebit tweemaal per dag gepoetst en regelmatig gecontroleerd te worden. In geval van braken de mond daarna grondig spoelen.

Eigenschappen

Peginterferon α-2a, een covalente binding van interferon α-2a met bis-monomethoxypolyethyleenglycol. Het interferon α-2a gedeelte is een eiwit bestaande uit 165 aminozuren, bereid via recombinant DNA-technologie, waarbij gebruik is gemaakt van een genetisch gemanipuleerde Escherichia coli-stam. Peginterferon α-2a en interferon α-2a hebben overeenkomstige farmacodynamische eigenschappen. Peginterferon α-2a oefent zijn antivirale effect uit door in cellen weerstand tegen virale infecties op te wekken en door het gedeelte van het immuunsysteem dat verantwoordelijk is voor de neutralisatie van virussen en de eliminatie van met virussen geïnfecteerde cellen te moduleren.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

peginterferon alfa-2a hoort bij de groep interferonen.

• interferon gamma (L03AB03) Vergelijk
• ropeginterferon alfa-2b (L03AB15) Vergelijk

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• interferonen

Indicaties

• hepatitis B
• hepatitis C

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)