Samenstelling

Samenstelling

Advies

Behandeling van glaucoom dient door een oogarts te gebeuren. Bij open-kamerhoekglaucoom bestaat behandeling uit lokale medicamenteuze therapie en/of laserbehandeling. Indien de oogboldruk onvoldoende verlaagd wordt door deze behandeling, kan operatieve interventie noodzakelijk zijn. Bij de medicamenteuze behandeling zijn oogdruppels met een prostaglandine-analoog eerste keus. Bij onvoldoende effect van, of intolerantie voor een prostaglandine-analoog, wordt eerst een β-blokker als monotherapie aanbevolen. Alternatieven voor bovenstaande monotherapie zijn monotherapie met een lokale koolzuuranhydraseremmer of α₂-agonist. Wanneer monotherapie onvoldoende effect heeft, worden geneesmiddelen met verschillende aangrijpingspunten gecombineerd. Bij nauwe-kamerhoekglaucoom kiest men voor een laserbehandeling en/of een operatie, ondersteund door een medicamenteuze behandeling.

Advies

Behandeling van glaucoom dient door een oogarts te gebeuren. Bij open-kamerhoekglaucoom bestaat behandeling uit lokale medicamenteuze therapie en/of laserbehandeling. Indien de oogboldruk onvoldoende verlaagd wordt door deze behandeling, kan operatieve interventie noodzakelijk zijn. Bij de medicamenteuze behandeling zijn oogdruppels met een prostaglandine-analoog eerste keus. Bij onvoldoende effect van of intolerantie voor een prostaglandine-analoog wordt eerst een β-blokker als monotherapie aanbevolen. Alternatieven voor bovenstaande monotherapie zijn monotherapie met een lokale koolzuuranhydraseremmer of α₂–agonist. Wanneer monotherapie onvoldoende effect heeft, worden geneesmiddelen met verschillende aangrijpingspunten gecombineerd. Bij nauwe-kamerhoekglaucoom kiest men voor een laserbehandeling en/of een operatie, ondersteund door een medicamenteuze behandeling.

• ZIN-rapport 2023 latanoprost/netarsudil Roclanda® bij primaire open-kamerhoekglaucoom en oculaire hypertensie

Indicaties

Verlaging van de intra-oculaire druk bij:

• oculaire hypertensie;
• open-kamerhoekglaucoom.

Gerelateerde informatie

• glaucoom

Indicaties

Verlaging van de verhoogde intra-oculaire druk bij volwassenen, als monotherapie met een prostaglandine-analoog onvoldoende effect heeft bij:

• primaire open-kamerhoekglaucoom;
• oculaire hypertensie.

Gerelateerde informatie

• glaucoom

Doseringen

Verminderde nierfunctie: aanpassing van de dosering is niet nodig.

Verminderde leverfunctie: aanpassing van de dosering is niet nodig.

Als een dosis wordt vergeten, de behandeling volgens schema voortzetten met de volgende dosis.

Wanneer wordt overgeschakeld van een ander antiglaucoommiddel naar travoprost, het gebruik van het andere middel staken en de volgende dag starten met travoprost.

Druk de traanbuis 1–3 minuten dicht tijdens en direct na toediening; dit voorkomt dat de oogdruppel afvloeit naar de neus- en keelholte wat systemische reacties tot gevolg kan hebben.

Bij gebruik van meerdere soorten oogpreparaten deze toedienen met een interval van ten minste vijf minuten. De oogdruppels die de minste irritatie geven als eerste en viskeuze oogdruppels of oogzalven als laatste toedienen.

Doseringen

Vergeten dosis: zet de behandeling voort met de volgende dosis ’s avonds.

Toediening

• Druk de traanbuis 1 minuut dicht direct na toediening; dit voorkomt dat de oogdruppel afvloeit naar de neus- en keelholte wat systemische bijwerkingen tot gevolg kan hebben.
• Bij gebruik van meerdere soorten oogpreparaten deze toedienen met een interval van ten minste 5 minuten. Andere oogdruppels vóór latanoprost/netarsudil oogdruppels toedienen, dit vanwege de vaatverwijdende eigenschappen van netarsudil. Indien oogzalven worden gebruikt dan deze als laatste toedienen.

Bijwerkingen

Lokaal

Zeer vaak (> 10%): oculaire hyperemie.

Vaak (1-10%): oogklachten (jeuk, irritatie, pijn, droogte, ongemak), hyperpigmentatie van de iris.

Soms (0,1-1%): wazig zien, fotofobie, cataract, iritis, uveïtis, keratitis punctata, conjunctivitis, cornea-erosie, voorste oogkamerontsteking, oogafscheiding, verhoogde traanproductie, ooglidklachten (jeuk, erytheem, schilfering, blefaritis, ectropion), periorbitaal oedeem, groei van wimpers. Asthenopie. Huidverkleuring, (perioculaire) huidhyperpigmentatie, abnormale haartextuur, hypertrichose, haarkleurverandering, madarose.

Zelden (0,01-0,1%): fotopsie, last van lichtverstrooiing, iridocyclitis, conjunctivaal oedeem, conjunctivale follikels, voorste oogkamerpigmentatie, ooghypesthesie, oogontsteking, oculaire herpes simplex, (herpetische) keratitis. Meibom-klierontsteking, eczeem van de oogleden, mydriase, wimperverdikking en verkleuring, trichiasis.

Verder zijn gemeld: macula-oedeem, verzonken ogen.

Systemisch

Soms (0,1-1%): hartkloppingen. Neusverstopping, keelirritatie. Hoesten. Hoofdpijn. Overgevoeligheid, seizoensgebonden allergie.

Zelden (0,01-0,1%): onregelmatige hartslag, bradycardie. Hypertensie, hypotensie. Duizeligheid, gezichtsvelduitval. Ademhalingsstoornissen, dysfonie, orofaryngeale pijn. Dyspneu, astma. Asthenie. Allergische rinitis, nasale droogheid. Dysgeusie, droge mond, geactiveerd peptisch ulcus, obstipatie. Spierpijn, artralgie. Allergische dermatitis, contacteczeem, huiduitslag, erytheem.

Verder zijn gemeld: tachycardie, aritmie, borstkaspijn. Verergering astma. Vertigo, tinnitus. Slapeloosheid. Depressie, angst. Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree. Bloedneus. Abnormale haargroei, jeuk. Dysurie, urine-incontinentie. Toename van PSA.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Zeer vaak (> 10%): Cornea verticillata; veelal reversibel na staken en treedt vaker op bij ouderen, mannen en blanke patiënten. Conjunctivale hyperemie (doorgaans mild), pijn op de plaats van indruppelen, irispigmentatie, veranderingen in wimpers en donsharen van het ooglid (toegenomen lengte, dikte, pigmentatie en aantal wimpers).

Vaak (1-10%): conjunctivale hemorragie, conjunctivaal oedeem, allergische conjunctivitis, verhoogde traanvorming, wazig zien, oogjeuk, oogirritatie, keratitis punctata, oogpijn, droge ogen, corpus-alienumgevoel, erytheem of oedeem van het ooglid, korstvorming aan de rand van het ooglid, blefaritis, erytheem op de indruppelplaats. Contacteczeem. Fluoresceïne hoornvlieskleuring aanwezig.

Soms (0,1-1%): angina pectoris, borstkastpijn, hartkloppingen. Misselijkheid, braken. Hoofdpijn, duizeligheid, gezichtsvelduitval. Onwillekeurige spiercontracties, myalgie, artralgie, polychondritis, spierzwakte, pijn in kaak. Astma, dyspneu. Bloedneus, neusverstopping, rinalgie, ongemak en pijn aan de neus. Syndroom van Sjögren. Overgevoeligheid. Droge huid, erytheem van de huid, (allergisch) eczeem, lichenificatie, excoriatie, petechiën. Reacties op de plaats van indruppelen: oedeem, droogheid, jeuk, paresthesie. Droogheid, uitslag, jeuk en eczeem van het ooglid. Blefaropigmentatie, groei van wimpers, madarose. Cornea-opaciteit, corneapigmentatie, corneadystrofie, cornea-neerslag, keratitis, verworven dacryostenose, oogontsteking, paresthesie van het oog, oogzwelling, disfunctie van klieren van Meibom, irritatie van de conjunctiva, (niet-infectieuze) conjunctivitis, conjunctivale follikels, conjunctivochalasis, conjunctivale kleuring. Refractieaandoening, oculaire hypertensie, verhoogde intraoculaire druk, glaucoom, verminderd gezichtsvermogen, diplopie, halo's zien, vermoeide ogen, (cystoïd) macula-oedeem, uveïtis, oogallergie, oogafscheiding, ectropion, lenticulaire troebelingen, asthenopie, episclerale hyperemie, oculaire hyperemie, roodheid en ontsteking voorste oogkamer, oculaire hyperemie, blindheid, irisadhesies, iris bombans, iritis, glazige ogen, nervus opticus cup/disc ratio verhoogd, diabetische retinopathie, retinabloeding, fotofobie.

Zelden (0,01-0,1%): astma exacerbatie. Cornea-oedeem, cornea-erosie, herpetische keratitis, periorbitaal oedeem, trichiasis, distichiasis, iriscyste, donkerkleuren van de huid van de oogleden, pseudopemfigoïd van de conjunctiva. Jeuk.

Zeer zelden (< 0,01%): instabiele angina pectoris. Periorbitale en ooglidveranderingen resulterend in verdieping van de ooglidsulcus.

Verder is gemeld: reticulair epitheliaal hoornvliesoedeem.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Paradoxale verhoging van intraoculaire druk kan optreden bij lokaal gebruik van twee prostaglandine-analoga. Het gebruik van twee of meer prostaglandinen wordt daarom ontraden.

Interacties

Paradoxale verhoging van intraoculaire druk kan optreden bij lokaal gebruik van twee prostaglandine-analoga; het gebruik van twee of meer prostaglandine-analoga wordt daarom ontraden.

Uit in vitro onderzoek is gebleken dat neerslag plaatsvindt wanneer oogdruppels die thiomersal bevatten (bv. indometacine), worden gemengd met latanoprost/netarsudil oogdruppels; bij gelijktijdig gebruik een interval van ten minste vijf minuten aanhouden.

Zwangerschap

Travoprost passeert de placenta.

Teratogenese: Bij de mens onbekend. Bij dieren bij systemische toediening van hoge doseringen schadelijk gebleken (vruchtverlies na implantatie, foetotoxiciteit).

Farmacologisch effect: Systemisch toegepaste prostaglandinen verhogen de tonus van de uterus en kunnen de uteroplacentaire doorbloeding verminderen. Bij gebruik van de oogdruppels is de systemische blootstelling gering, desondanks zijn de beschreven effecten niet uit te sluiten.

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.

Overig: Een vruchtbare vrouw dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende de therapie. Vrouwen die zwanger zijn of zwanger proberen te raken, mogen geen direct huidcontact hebben met de oogdruppels, omdat travoprost via de huid geabsorbeerd kan worden. Indien toch huidcontact plaatsvindt, het blootgestelde gebied onmiddellijk grondig reinigen.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens (latanoprost, netarsudil). Bij een klein aantal gevolgde zwangerschappen (< 20) waarbij latanoprost gebruikt werd in het 1^e trimester had geen van de kinderen een aangeboren afwijking, wel was er één spontane miskraam. Bij dieren is latanoprost bij systemische hoge dosering schadelijk gebleken (vruchtverlies na implantatie, foetotoxiciteit), voor netarsudil bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Farmacologisch effect: Systemisch toegepaste prostaglandinen verhogen de tonus van de uterus en kunnen de uteroplacentaire doorbloeding verminderen. Bij gebruik van oogdruppels is de systemische blootstelling gering, desondanks zijn de beschreven effecten niet geheel uit te sluiten.

Advies: Gebruik ontraden.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Bij de mens onbekend, bij dieren wel.

Farmacologisch effect: Gezien de geringe systemische blootstelling bij de moeder bij gebruik van de oogdruppels, is het onwaarschijnlijk dat klinisch relevante blootstelling van de zuigeling optreedt.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja (latanoprost, incl. metabolieten). Onbekend (netarsudil en/of metabolieten).

Farmacologisch effect: Gezien de geringe systemische blootstelling bij de moeder bij gebruik van de oogdruppels, is het onwaarschijnlijk dat klinisch relevante blootstelling van de zuigeling optreedt.

Advies: Veiligheidshalve, vanwege onvoldoende gegevens, het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding ontraden.

Contra-indicaties

Er zijn van dit middel geen contra-indicaties bekend.

Waarschuwingen en voorzorgen

Oogveranderingen: Informeer patiënten vóór aanvang van de behandeling over de mogelijkheid van oogveranderingen: wimperveranderingen, periorbitale donkere huidverkleuringen (incl. van het ooglid) en versterkte irispigmentatie zijn waargenomen. Pigmentatieverandering treedt vooral op bij irissen van gemengde kleur. Wanneer één oog wordt behandeld kan dit leiden tot een (blijvend) verschil in het uiterlijk van beide ogen.

Vermijd huidcontact vanwege mogelijke transdermale absorptie en verkleuring.

Bij een actieve intra-oculaire ontsteking en risicofactoren voor iritis en uveïtis, voorzichtig zijn. Er is geen ervaring bij inflammatoire oogaandoeningen.

(Cystoïd) macula-oedeem is gerapporteerd bij de behandeling met prostaglandine F2α-analogen, ofschoon in voorkomende gevallen meestal sprake was van risicofactoren (afakie, pseudo-fakie met een gescheurd achterste lenskapsel of met voorste oogkamerlenzen).

Andere glaucoomvormen: Er is relatief weinig ervaring bij open-kamerhoekglaucoom bij pseudo-fakie patiënten, bij pigmentair of pseudo-exfoliatief glaucoom en bij thyroïd-gerelateerde aandoeningen. Er is geen ervaring bij gesloten kamerhoek- en nauwe-kamerhoekglaucoom en bij neovasculair en aangeboren glaucoom.

Contactlenzen voor het indruppelen uitnemen en na ten minste 15 minuten weer indoen. Dit geldt ook bij de oogdruppels zonder conserveermiddel en met het conserveermiddel polyquaternium-1. Zie ook achter Hulpstoffen.

Bij kinderen is de veiligheid op langere termijn niet vastgesteld. Er zijn relatief weinig werkzaamheids- en veiligheidsgegevens bij kinderen van 2 maanden tot 3 jaar. De veiligheid en werkzaamheid bij kinderen jonger dan 2 maanden zijn niet vastgesteld.

Hulpstoffen

• Wees voorzichtig met benzalkoniumchloride, in sommige oogdruppels, bij droge ogen of een beschadigde cornea, vanwege het risico op keratitis punctata en/of toxische ulceratieve keratopathie bij langdurig gebruik.
• Zachte contactlenzen kunnen verkleuren door benzalkoniumchloride. Contactlenzen, zowel harde als zachte, voor het indruppelen uitnemen en na 15 minuten weer indoen. Verder kan benzalkoniumchloride irritatie veroorzaken, wat aanleiding kan geven tot minder goed verdragen van contactlenzen.

Waarschuwingen en voorzorgen

Uiterlijke oogveranderingen

• Permanente kleurverandering iris: latanoprost kan de kleur van het oog geleidelijk irreversibel veranderen (bij ca. 33 %). Informeer patiënten vóór aanvang van de behandeling over de mogelijkheid van versterkte irispigmentatie in het oog (toename bruin pigment). Wanneer één oog wordt behandeld kan dit leiden tot een (blijvend) verschil in het uiterlijk van beide ogen. Pigmentatieverandering treedt voornamelijk op bij irissen van gemengde kleur (m.n. geel-bruin, ook blauw-bruin, grijs-bruin groen-bruin) en meestal binnen de eerste acht maanden van behandeling, zelden nog na het eerste behandeljaar. Bij homogene blauwe ogen is geen verandering waargenomen, bij patiënten met homogene grijze, groene of bruine ogen slechts zelden. De kleurverandering van de iris is in de meeste gevallen gering en wordt vaak niet klinisch waargenomen. Accumulatie van pigment in het trabeculaire netwerk of elders in de voorste oogkamer is niet waargenomen, echter patiënten regelmatig controleren.
• Wimper en donshaarveranderingen: latanoprost kan de wimpers en het donshaar rondom het oog geleidelijk veranderen; toename lengte, dikte, pigmentatie of aantal wimpers of haren en een verkeerde richtingsgroei van de wimpers kan optreden. Wimperveranderingen zijn reversibel na staken.
• Periorbitale huidverkleuring (reversibel) is waargenomen en werd het meest gemeld bij Japanse patiënten.

Bij een voorgeschiedenis van herpetische keratitis voorzichtig zijn. Vermijd gebruik bij actieve herpes simplex keratitis en een voorgeschiedenis van (recidiverende) herpetische keratitis die met het gebruik van prostaglandine-analoga samenhangt.

(Cystoïde) macula-oedeem is gemeld bij de behandeling met prostaglandine F_2α–analogen, voornamelijk bij patiënten met afakie, pseudofakie met een scheur in de achterste lenskapsel of met voorste oogkamerlenzen of bij bekende risicofactoren voor cystoïde macula-oedeem (zoals diabetische retinopathie en occlusie van de vene van de retina). Wees voorzichtig bij deze patiënten en andere bekende risicofactoren voor cystoïde macula-oedeem.

Wees voorzichtig bij risicofactoren voor iritis en uveïtis.

Reticulair epitheliaal hoornvliesoedeem (RECE) is gemeld na toediening van netarsudil, vooral bij patiënten met bestaand hoornvliesoedeem of eerdere oogoperatie. Instrueer de patiënt om bij verminderd gezichtsvermogen of oogpijn contact op te nemen met de arts. RECE herstelt meestal na staken van netarsudil.

Bij astma voorzichtig zijn. Er is relatief weinig ervaring en verergering van astma en/of dyspneu is gemeld.

Bij kinderen zijn de veiligheid en werkzaamheid niet vastgesteld.

De werkzaamheid na 12 maanden is niet onderzocht.

Hulpstoffen

• Wees voorzichtig met benzalkoniumchloride bij droge ogen of een beschadigde cornea, vanwege het risico op keratitis punctata en/of toxische ulceratieve keratopathie bij langdurig gebruik. Controleer bij langdurig gebruik.
• Zachte contactlenzen kunnen verkleuren door benzalkoniumchloride. Contactlenzen, zowel harde als zachte, voor het indruppelen uitnemen en na 15 minuten weer indoen. Verder kan benzalkoniumchloride irritatie veroorzaken, wat aanleiding kan geven tot het minder goed verdragen van contactlenzen.

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met travoprost contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met latanoprost en netarsudil door accidentele orale inname contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Prostaglandine F_2α-analoog en selectieve prostanoïd-FP-receptoragonist. Verlaagt de intraoculaire druk door verbetering van de uitstroom van kamervocht via het trabeculaire netwerk en de uveosclerale route. Werking: intra-oculaire drukdaling na 2 uur, maximaal effect na 12 uur. Werkingsduur: ten minste 24 uur.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Combinatie van een prostaglandine F_2α-analoog (latanoprost) en een rho-kinaseremmer (netarsudil). Latanoprost verlaagt de intraoculaire druk voornamelijk door bevordering van de uveosclerale afvoer van kamerwater. Enige toename van de uitstroomcapaciteit is ook gemeld. Latanoprost is een prodrug; de werkzame metaboliet latanoprostzuur wordt gevormd tijdens de passage door de cornea. Het belangrijkste werkingsmechanisme van netarsudil berust op een verhoogde trabeculaire afvoer. Daarnaast verlaagt het de intraoculaire druk door de episclerale veneuze druk te verminderen.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

travoprost hoort bij de groep prostaglandine f-analoga.

• bimatoprost (S01EE03) Vergelijk
• latanoprost (S01EE01) Vergelijk
• latanoprost/netarsudil (S01EE51) Vergelijk
• tafluprost (S01EE05) Vergelijk

Groepsinformatie

latanoprost/netarsudil hoort bij de groep prostaglandine f-analoga.

• bimatoprost (S01EE03) Vergelijk
• latanoprost (S01EE01) Vergelijk
• tafluprost (S01EE05) Vergelijk
• travoprost (S01EE04) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• prostaglandine f-analoga

Indicaties

• glaucoom

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• prostaglandine f-analoga

Indicaties

• glaucoom

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten