zwangerschapsbraken
Advies
Bij ernstige misselijkheid en braken in de zwangerschap dat medicamenteus behandeld moet worden gaat op basis van ervaring de voorkeur uit naar meclozine met als tweede keus metoclopramide.
Behandelplan
-
Bespreek niet-medicamenteus beleid
- Leg uit dat problemen meestal beperkt blijven en dat klachten meestal vanzelf overgaan.
- Voedingsadviezen over o.a. etenswaren die wel worden verdragen, frequente kleine maaltijden en inname van voldoende vocht (geen alcohol).
- Leefregels zoals rechtopzittende houding bij voedselinname, vermijden van etensgeuren, frisse omgeving en voldoende rust.
- Overweeg te bespreken dat gember (gemberthee, gember verwerkt in eten of gembercapsules of -tabletten (verkrijgbaar bij drogist of reformwinkel)) mogelijk helpt tegen zwangerschapsmisselijkheid.
Overweeg alleen bij ernstige klachten een medicamenteuze behandeling, zie stap 2.
Toelichting
Van maatregelen als rust, het eten van koolhydraatrijk voedsel en het drinken van koolzuurhoudende dranken wordt in dit onderzoek enig effect gerapporteerd. De effectiviteit van frequente lichte maaltijden is niet bekend.
Het innemen van gember (gemberthee, gember verwerkt in eten of gembertabletten) lijkt ervoor te kunnen zorgen dat zwangeren minder misselijk zijn tijdens het 1e trimester van de zwangerschap.
-
Start meclozine
- meclozine (offlabel)
Staak het geneesmiddel na het 1e trimester of als verbetering optreedt.
Ga naar stap 3 bij onvoldoende effect van meclozine.
Toelichting
Over de meeste medicatievergelijkingen bij zwangerschapsmisselijkheid is er geen literatuur gevonden. Uit de praktijkervaring blijkt dat meclozine en metoclopramide veel voorgeschreven worden en (lijken te) helpen tegen zwangerschapsmisselijkheid. Beide middelen (meclozine en metoclopramide) zijn echter niet geregistreerd voor zwangerschapsbraken en worden dus offlabel voorgeschreven. Meclozine is het middel van eerste keus, omdat het bijwerkingenprofiel gunstiger is.
-
Schakel over op metoclopramide
- metoclopramide (offlabel)
Let op: Maximaal 5 dagen gebruiken, vanwege de kans op neurologische bijwerkingen bij de moeder.
Toelichting
Wanneer niet-medicamenteuze adviezen onvoldoende helpen, is metoclopramide middel van tweede keuze.
Het NHG 1 raadt meclozine in combinatie met pyridoxine (vitamine B6) niet aan, omdat er geen bewijs is dat vitamine B6 bijdraagt aan het verminderen van de misselijkheid.
Achtergrond
Definitie
Zwangerschapsbraken is een vorm van misselijkheid en braken waarvoor geen andere oorzaak dan zwangerschap aannemelijk is. Misselijkheid en braken komt veel voor bij zwangeren, vooral in de eerste 3–4 maanden. Klachten die vóór de 9de zwangerschapsweek beginnen en uiterlijk in de 12de week verdwenen zijn, kunnen als fysiologisch beschouwd worden. Bij klachten die aanhouden tot na de 12de week van de zwangerschap of juist pas later beginnen, kan sprake zijn van een andere oorzaak, zoals een metabole, gastro-intestinale, retroperitoneale of neurologische aandoening.
Men spreekt van hyperemesis gravidarum bij ernstige misselijkheid en braken met dehydratie, gewichtsverlies en elektrolytstoornissen.
Symptomen
Misselijkheid en braken treden vaak op tijdens de zwangerschap en variëren van lichte ochtendmisselijkheid tot hevige misselijkheid gedurende de hele dag. De klachten beginnen vóór de negende zwangerschapsweek en zijn bij 90% van de vrouwen verdwenen na de 12de week van zwangerschap.
Misselijkheid en braken kunnen een zeer negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven.
Behandeldoel
Het doel is vermindering van de klachten.
Uitgangspunten
Misselijkheid en braken treden bij meer dan de helft van de zwangeren op, gaat meestal vanzelf weer over en is niet levensbedreigend, maar kan het lichamelijk en maatschappelijk functioneren van een zwangere wel aanzienlijk verstoren. Er is daarom behoefte aan niet-medicamenteuze en medicamenteuze middelen om de klachten te verminderen, maar over de meeste medicatievergelijkingen bij zwangerschapsmisselijkheid is geen literatuur gevonden.. Adviezen over de behandeling zijn vooral gebaseerd op ervaring. Overweeg alleen bij ernstige klachten een medicamenteuze behandeling. Verwijs de zwangere bij hyperemesis gravidarum naar de tweedelijnszorg; behandeling kan daar bestaan uit anti-emetica en i.v.-rehydratie.