kaliumjodide
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Kaliumjodide FNA XGVS Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Capsule
- Sterkte
- 50 mg, 200 mg
Kaliumjodide XGVS OTC Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 65 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
De medicamenteuze behandeling van hyperthyreoïdie kan afhankelijk van de diagnose bestaan uit thyrostatica, radioactief jodium of thyroïdectomie. Bij de ziekte van Graves heeft medicamenteuze behandeling met thiamazol, eventueel in combinatie met levothyroxine, in eerste instantie de voorkeur. Bij een recidief zijn de drie bovengenoemde opties gelijkwaardig. In het geval van een (multi)nodulair struma of toxisch adenoom gaat de voorkeur uit naar behandeling met radioactief jodium of thyroïdectomie. Bij een thyroïditis kan worden volstaan met symptomatisch behandelen van de klachten (β-blokker, ontstekingsremming).
Zie voor de toepassing van kaliumjodide bij een kernramp, de informatie van de rijksoverheid.
Indicaties
Capsules FNA:
- Ter voorbereiding op thyroïdectomie bij hyperthyreoïdie.
Tablet 65 mg:
- Te gebruiken na een kernramp waarbij radioactieve isotopen van jodium zijn vrijgekomen, ter preventie of beperking van de opname van radioactief jodium door de schildklier na inname of inademing van deze stof.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Ter voorbereiding op thyroïdectomie bij hyperthyreoïdie:
Volwassenen:
Volgens de NIV-Richtlijn Schildklierfunctiestoornissen (2012): 50–250 mg 3×/dag, gedurende 10–14 dagen voorafgaand aan de operatie.
Blootstelling aan radioactief jodium bij kernramp:
Algemeen:
De tabletten alleen innemen op uitdrukkelijk verzoek van de overheid, bv. via de media. Begin zo snel mogelijk; bij inname binnen 4–6 uur na blootstelling is de verzadiging van de schildklier nog slechts ca. 50%. Inname > 12 uur na blootstelling heeft geen zin meer, omdat het radioactief jodium dan is opgenomen door de schildklier.
Volwassenen t/m 40 jaar en kinderen ≥ 12 jaar:
130 mg (= 2 tabletten) 1×/dag, zolang de blootstelling aanhoudt. Echter, kinderen die na een eerste toediening huidreacties vertonen, dienen geen volgende dosis te krijgen.
Kinderen 3–11 jaar:
65 mg (= 1 tablet) 1×/dag, zolang de blootstelling aanhoudt. Echter, kinderen die na een eerste toediening huidreacties vertonen, dienen geen volgende dosis te krijgen.
Kinderen 1 maand–2 jaar:
32,5 mg (= een halve tablet) 1×/dag, zolang de blootstelling aanhoudt. Echter, kinderen die na een eerste toediening huidreacties vertonen, dienen geen volgende dosis te krijgen.
Kinderen < 1 maand:
16,25 mg (= een kwart tablet) eenmalig.
Zwangere vrouwen (alle leeftijden) en vrouwen die borstvoeding geven:
130 mg (= 2 tabletten) eenmalig.
Toediening:
De capsules met ruim water innemen.
De tabletten kunnen gekauwd of in één keer doorgeslikt worden. Voor zuigelingen de dosis fijnmaken en oplossen in water, siroop of een soortgelijke vloeistof.
Bijwerkingen
Allergische reacties, waaronder angio-oedeem, cutane en mucosale bloeding, koorts, gewrichtspijn, eosinofilie, urticaria, zwelling van de lymfeklieren, trombotische trombocytopenische purpura en periarteriitis.
Bij langdurig gebruik of gebruik van hoge doses: jodisme, gekarakteriseerd door irritatie van slijmvliezen, conjunctiva en huid; symptomen hiervan zijn een brandend gevoel in mond of keel, maagirritatie, neusverkoudheid, niezen, metaalsmaak, ernstige hoofdpijn en rauw gevoel aan tanden en tandvlees. Hyperplasie van de schildklier, schildklieradenoom, struma en hypothyreoïdie. Hyperthyreoïdie, voornamelijk bij ouderen of bij reeds bestaand nodulair struma. Verschijnselen van kaliumtoxiciteit, zoals spierzwakte en onregelmatige hartslag.
Interacties
Vermijd bij voorkeur de combinatie met kaliumsparende diuretica, omdat hyperkaliëmie kan optreden.
Bij combinatie met een ACE-remmer of een angiotensine-II-antagonist neemt de kans op hyperkaliëmie toe.
Bij gelijktijdig gebruik van thio-ureumderivaten of lithium kan het hypothyreoïde effect additief zijn.
Het toedienen van jodide verstoort de behandeling met radioactief jodium en de schildklierdiagnostiek.
Zwangerschap
Jodide passeert de placenta.
Farmacologisch effect: Herhaalde toediening van jodide kan de foetale schildklierfunctie onderdrukken, met hypothyreoïdie en struma tot gevolg. Deze effecten kunnen optreden vanaf ongeveer de twaalfde zwangerschapsweek, omdat de foetale schildklier vanaf dat moment jodium opneemt.
Advies: Gebruik ontraden. In geval van een kernramp wordt het gebruik wel aanbevolen, en dan alleen een eenmalige dosis (zie rubriek Dosering). Bij toediening laat in de zwangerschap, de schildklierfunctie van de pasgeborene monitoren.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja. Gemelde moedermelk/plasma-ratio’s variëren tussen 15 en 23.
Farmacologisch effect: Kan bij het kind hypothyreoïdie en struma veroorzaken.
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden. In geval van een kernramp wordt het gebruik door een vrouw die borstvoeding geeft wel aanbevolen, en dan alleen een eenmalige dosis (zie rubriek Dosering). Daarbij moet de zuigeling zelf ook kaliumjodide toegediend krijgen, omdat de hoeveelheid die overgaat in de moedermelk te klein is voor voldoende bescherming.
Contra-indicaties
- jodiumovergevoeligheid;
- onbehandelde hyperthyreoïdie;
- dermatitis herpetiformis (ziekte van Dühring);
- hypocomplementaire vasculitis.
Waarschuwingen en voorzorgen
Wees voorzichtig bij:
- multinodulair struma, ziekte van Graves, thyroïditis van Hashimoto, post partum lymfocytaire thyroïditis en subacute thyroïditis, wegens meer kans op jodide-geïnduceerde bijwerkingen;
- verdenking van schildkliercarcinoom en onbehandelde schildklierautonomie, wegens meer kans op thyrotoxicose;
- tracheaobstructie, omdat dit kan verergeren door schildkliervergroting.
Bij een kernramp hoeven personen > 40 jaar geen jodiumtabletten in te nemen, aangezien zij geen toegenomen kans op schildkliercarcinoom hebben bij blootstelling aan radioactief jodium.
Overdosering
Zie voor symptomen en behandeling de monografie op vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Jodide remt in hoge concentratie gedurende korte tijd de functie van de schildklier. De vascularisatie van de schildklier neemt af en de klier wordt steviger, zodat bij een operatie het bloedverlies minder wordt. Het klinische effect is binnen 24 uur merkbaar, is maximaal na 10–15 dagen en neemt na verloop van tijd weer af.
Bij een kernramp leidt de vroegtijdige orale inname van een hoge dosis stabiel jodide tot verzadiging van de schildklier, waardoor deze minder radioactief jodium kan opnemen. Hierdoor neemt de kans af om schildkliercarcinoom te ontwikkelen.
Kinetische gegevens
| Resorptie | vrijwel volledig. Voornamelijk opslag in de schildklier. Na inname op een lege maag wordt de halve maximale schildklieropname bereikt na ca. 4 uur. |
| Overig | De opname van jodide door de schildklier hangt samen met het volume, de werking van de schildklier, de jodideconcentratie in plasma en de fysiologische leeftijd; bij kinderen en adolescenten is deze opname hoger dan bij volwassenen, bij ouderen beduidend lager. |
| Metabolisering | in de schildklier organificatie; jodium wordt geoxideerd en aan thyroglobuline gekoppeld. |
| Eliminatie | hoofdzakelijk met de urine (95%), maar ook met feces, speeksel en zweet. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
kaliumjodide hoort bij de groep jodiden.