Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Kaliumchloride Drank FNA Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Drank
- Sterkte
- 75 mg/ml
75 mg kaliumchloride bevat 39 mg ofwel 1 mmol kalium.
Slow-K Essential Pharma Ltd
- Toedieningsvorm
- Tablet met gereguleerde afgifte
- Sterkte
- 600 mg
600 mg kaliumchloride bevat 314 mg ofwel 8 mmol kalium.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Kaliumchloride XGVS Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Concentraat voor infusievloeistof
- Sterkte
- 74,6 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 10 ml, 20 ml
74,6 mg kaliumchloride komt overeen met 39 mg = 1 mmol kalium.
- Toedieningsvorm
- Concentraat voor infusievloeistof
- Sterkte
- 149 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 10 ml
149 mg kaliumchloride komt overeen met 2 mmol kalium.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Zie voor het beleid en de behandeling van een hypokaliëmie Het Acute Boekje.
Advies
Zie Hypokaliëmie op hetacuteboekje.nl voor het beleid.
Indicaties
- Profylaxe en behandeling van hypokaliëmie.
De tablet is bedoeld als profylaxe van hypokaliëmie bij patiënten die (de smaak van) de drank niet verdragen.
Indicaties
- Preventie en behandeling van kaliumdeficiëntie en/of hypokaliëmie.
- Kaliumsuppletie als onderdeel van de parenterale voeding.
Doseringen
Behandeling van hypokaliëmie
Volwassenen
Drank: bij een plasmakaliumconcentratie ≥ 3,0 mmol/l: 1,5–6 g kaliumchloride (= 20–80 mmol kalium) per dag, bij een plasmakaliumconcentratie tussen 2,5–3,0 mmol/l: 6–12 g kaliumchloride (= 80–160 mmol kalium) per dag. De dagdosis verdelen over meerdere doses, max. 3 g (= 40 mmol kalium)/keer.
Kinderen > 1 maand
Doseren op geleide van de plasma kaliumconcentratie.
Profylaxe van hypokaliëmie
Volwassenen
Afhankelijk van de individuele behoefte. Drank: algemeen 1,2–4 g kaliumchloride/dag (= 16–53 ml). Bij patiënten die de drank niet verdragen: tabletten: 1,2–3,6 g kaliumchloride (= 2–6 tabletten) in verdeelde doses.
Bij verminderde nierfunctie: kan een lagere dosering voldoende zijn. Gebruik is gecontra-indiceerd bij ernstige nierinsufficiëntie.
Bij intermitterend diureticumgebruik: de tablet met vertraagde afgifte gebruiken op de diureticumvrije dagen.
Vergeten dosis
- Bij gebruik van de drank 2× per dag: bij een vergeten dosis < 4 uur voor de volgende geplande dosis: de vergeten dosis overslaan en doorgaan met het gebruikelijke schema. Indien de tijd tot de volgende dosis > 4 uur is, dan de vergeten dosis alsnog innemen.
- Bij gebruik van de drank 3× per dag: bij een vergeten dosis < 2 uur voor de volgende geplande dosis: de vergeten dosis overslaan en doorgaan met het gebruikelijke schema. Indien de tijd tot de volgende dosis > 2 uur is, dan de vergeten dosis alsnog innemen.
Toediening
- De drank mag gemengd worden met water of vruchtensap voor een betere smaak.
- De tabletten rechtop zittend of staand in hun geheel met ruim water innemen.
- Gebruik tijdens of na de maaltijd.
- Na gebruik van de tablet of vruchtensap de mond spoelen met water, ter preventie van tandbederf.
Doseringen
Het concentraat voor infusievloeistof vóór gebruik verdunnen.
De verdunde en goed gehomogeniseerde oplossing langzaam i.v. toedienen op geleide van de serumkaliumconcentratie en bij een ernstige kaliumdeficiëntie onder controle van het ECG.
Preventie van hypokaliëmie
Volwassenen (incl. ouderen)
i.v. als infusie: max. 50 mmol per dag.
Behandeling van hypokaliëmie
Volwassenen (incl. ouderen)
I.v. als infusie: algemeen: individueel op geleide van de serumkaliumconcentratie en bij een ernstige kaliumdeficiëntie onder controle van een ECG, maximaal 2–3 mmol/kg lichaamsgewicht/dag. De maximale concentratie van de infusievloeistof is doorgaans 40 mmol/l. Nader gespecificeerd per mate van kaliumdeficiëntie: de maximale infusiesnelheid bij een matige kaliumdeficiëntie (kaliumconcentratie > 2,5 mmol/l) is 0,15 mmol/kg lichaamsgewicht/uur, max. 10 mmol/uur; bij een ernstige kaliumdeficiëntie (kaliumconcentratie < 2,5 mmol/l) 0,3 mmol/kg lichaamsgewicht/uur, max. 20 mmol/l/uur. Bij een zeer ernstige kaliumdeficiëntie (kaliumconcentratie < 2,0 mmol/l) is de maximale infusiesnelheid 40 mmol/uur onder continue ECG–monitoring; maximale concentratie van de infusievloeistof is 80 mmol/l.
Kinderen
I.v. als infusie: individueel op geleide van de serumkaliumconcentratie en bij een ernstige kaliumdeficiëntie onder controle van een ECG, maximaal 2–3 mmol/kg lichaamsgewicht/dag. De concentratie van de infusievloeistof is 20–40 mmol/l; de maximale infusiesnelheid is 1 mmol/kg lichaamsgewicht/uur, max. 20 mmol/uur.
Kinderen > 1 maand
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: doseren op geleide plasmakaliumconcentratie, maximaal 2–3 mmol/kg lichaamsgewicht/dag. Let op voor aritmieën bij te snelle infusie: maximale concentratie perifere lijn 0,08 mmol/ml, d.w.z. max. 40 mmol toevoegen aan 500 ml (80 mmol/l).
Als onderdeel van parenterale voeding
Volwassenen (incl. ouderen)
I.v. als infusie: 1–1,5 mmol/kg lichaamsgewicht/dag; maximale infusiesnelheid 0,15 mmol kalium/kg lichaamsgewicht/uur, max. 10 mmol/uur.
Kinderen < 1 maand
I.v. als infusie: aanbevolen maximale dagelijkse dosis kalium: 1e postnatale week: 0–2 mmol/kg lichaamsgewicht/dag. 1e levensmaand voorafgaand aan stabiele groei: voldragen pasgeborenen en prematuren > 1500 g: 1–3 mmol/kg lichaamsgewicht/dag; prematuren < 1500 g: 1–2 mmol/kg lichaamsgewicht/dag. 1e levensmaand met stabiele groei: voldragen pasgeborenen; 1,5–3 mmol/kg lichaamsgewicht/dag; prematuren: 2–5 mmol/kg lichaamsgewicht/dag.
Kinderen > 1 maand
I.v. als infusie: max. 3 mmol/kg lichaamsgewicht/dag.
Verminderde nierfunctie: bij een licht tot matig gestoorde nierfunctie is een lagere dosering aangewezen. Bij een ernstige nierfunctiestoornis is het gebruik gecontra-indiceerd.
Toediening
- Het concentraat eerst verdunnen met infusievloeistof (NaCl 0,9% of glucose 5%) tot de benodigde concentratie, max. 80 mmol/l afhankelijk van de ernst van de hypokaliëmie.
- Intraveneus toedienen in een grote perifere of centrale vene om het risico op sclerose te verminderen. Om plaatselijke hyperkaliëmie te voorkomen dient bij infusie via een centrale ader de katheter zich niet in het atrium of ventrikel te bevinden.
- In principe dienen infusiepompen gebruikt te worden voor de infusie van kalium.
Bijwerkingen
Soms (0,1-1%): hyperkaliëmie.
Zelden (0,01-0,1%): maag-darmstoornissen zoals misselijkheid, braken, maagpijn, diarree, flatulentie en bij gebruik van de tablet tevens laesies in slokdarm, maag en duodenum (ontsteking, erosies, ulcera), gastro-intestinale bloedingen, gastro-intestinale obstructie. Huiduitslag, jeuk, urticaria.
Bijwerkingen
Infectie en/of pijn op de injectieplaats, flebitis, lokale trombose, extravasatie, hypervolemie, koorts.
Risico van hyperkaliëmie (vooral bij nier- of bijnierschorsinsufficiëntie) met als mogelijke symptomen o.a. paresthesieën van de extremiteiten, spierzwakte, verlamming, lusteloosheid, verwardheid, hypotensie, hartritmestoornissen, hartblok en hartstilstand.
Interacties
Gelijktijdig gebruik van parasympathicolytica met de tablet is gecontra-indiceerd. Combinatie met middelen met duidelijk parasympathicolytische werking vertraagt de maag-darmmotiliteit en verhoogt het risico op lokale bijwerkingen van het kaliumzout.
Gelijktijdige toediening van aldosteronantagonisten en amiloride (al dan niet in combinatie met thiazide-diuretica) vermijden in verband met het risico van ernstige hyperkaliëmie; monitor het kaliumgehalte zorgvuldig.
Ook bij gelijktijdig gebruik van ACE-remmers, AT1-antagonisten, β-blokkers, heparine, ciclosporine, tacrolimus, oncolytica, renineremmers zoals aliskiren, protonpompremmers of NSAID's bestaat meer kans op hyperkaliëmie. Controleer regelmatig het kaliumgehalte.
Vooral bij gedigitaliseerde patiënten is het van belang kaliumdeficiëntie te voorkomen, aangezien bij toediening van digoxine aan patiënten met hypokaliëmie er aanzienlijk meer kans is op hartglycosidenintoxicatie en ritmestoornissen.
Interacties
In verband met een toegenomen kans op hyperkaliëmie gelijktijdig gebruik van kalium en kaliumsparende diuretica vermijden.
Hyperkaliëmie kan tevens optreden in combinatie met geneesmiddelen die de kaliumconcentratie verhogen en geneesmiddelen die kalium bevatten, zoals ACE-remmers, ARB's (angiotensine-II-antagonisten), NSAID's, ciclosporine, tacrolimus, mannitol (i.v.), heparine en oncolytica.
Een te lage serumkaliumconcentratie kan bij patiënten die digoxine gebruiken leiden tot cardiotoxiciteit; extra controle van de serumkaliumconcentratie is noodzakelijk bij staken van de kaliumtoediening.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Farmacologisch effect: Verstoring van de kaliumspiegel kan effect hebben op de hartfunctie van zowel de zwangere vrouw als de ongeborene. Wees bedacht op een vertraagde of geblokkeerde maag-darmpassage bij zwangere vrouwen; dit kan de absorptie van kalium (met name uit de tablet) verstoren.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Zwangerschap
Farmacologisch effect: Hyperkaliëmie en hypokaliëmie leiden o.a. tot een verminderde hartfunctie bij moeder en foetus.
Advies: Kan worden gebruikt indien de elektrolytspiegels van de moeder binnen de fysiologische grenzen blijven.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja.
Advies: Kan worden gebruikt indien de elektrolytspiegels van de moeder binnen de binnen fysiologische grenzen blijven.
Contra-indicaties
- ernstige nierinsufficiëntie;
- drank: ernstige nierinsufficiëntie met oligurie en anurie;
- hyperkaliëmie, periodieke verlamming als gevolg van hyperkaliëmie;
- bij de tablet tevens: maag-darmulcera (ook in de voorgeschiedenis), vertraagde slokdarm- en maag-darmpassage (bv. door atonie, stenose of obstructie), gelijktijdig gebruik van kaliumsparende diuretica of parasympathicolytica.
Contra-indicaties
- ernstige nierinsufficiëntie;
- ernstige nierinsufficiëntie met oligurie, anurie;
- ziekte van Addison;
- hyperchloremie;
- hyperkaliëmie.
Waarschuwingen en voorzorgen
Hypokaliëmie ten gevolge van metabole acidose niet behandelen met kaliumchloride maar met een zwak-zuur-kaliumzout (bv. kaliumwaterstofcarbonaat).
Hyperkaliëmie is een soms voorkomende complicatie van kaliumsuppletie (met name bij hypokaliëmie die het gevolg is van redistributie; d.w.z. veroorzaakt door een 'shift' van kaliumionen naar de intracellulaire ruimte).
Wees voorzichtig bij nier- of leverfunctiestoornissen, bij ouderen > 65 jaar en bij langdurig gebruik. Frequente bepaling van de serumkaliumspiegel is noodzakelijk.
De toediening staken bij tekenen van ulceratie of perforatie van het maag-darmkanaal, zoals hevig braken, buikpijn, flatulentie, diarree of maag-darmbloeding.
De drank heeft een onaangename smaak. De tablet heeft een onoplosbare matrix die met de feces wordt uitgescheiden.
De effectiviteit en veiligheid bij kinderen is niet vastgesteld.
Hulpstoffen: sucrose, in de tablet, kan bij gebruik ≥ 2 weken de tanden beschadigen.
Waarschuwingen en voorzorgen
Controleer regelmatig de klinische status, plasma elektrolyten, bloedglucoseconcentratie, creatinine- en ureumconcentratie en het zuur-base-evenwicht, vooral bij patiënten met gestoorde hart- en/of nierfunctie. Herhaalde metingen van plasmakaliumconcentratie zijn nodig om te bepalen of verdere infusies nodig zijn en om de ontwikkeling van hyperkaliëmie te vermijden. Tijdens de toediening zorgen voor een goede urineproductie en vochtbalans.
Wees zeer voorzichtig bij cardiale problemen (hartfalen, aritmieën, myocardinfarct) en bij een vergroot risico van hyperkaliëmie zoals bij licht tot matig gestoorde nierfunctie, acute dehydratie, uitgebreide weefselbeschadiging (bv. ernstige brandwonden, uitgebreide hemolyse, een crush-syndroom).
Overdosering
Symptomen
ventriculaire aritmieën, bundeltakblok en ventrikelfibrilleren, gepaard gaand met hypotensie en shock, eventueel leidend tot hartstilstand. Typische ECG-veranderingen (piekende T-golven met een toegenomen amplitude, verdwijnen van de P-golf, verbreding QRS-complex en ST-depressie). Paresthesieën, convulsies, areflexie, verlammingsverschijnselen van de dwarsgestreepte musculatuur, eventueel leidend tot ademstilstand. Farmacobezoar is gemeld.
Voor meer informatie over symptomen en behandeling van een vergiftiging met kaliumchloride/hyperkaliëmie zie de monografie kaliumzouten op toxicologie.org.
Overdosering
Symptomen
Symptomen van hyperkaliëmie, zoals paresthesieën van de extremiteiten, algehele zwakte, lusteloosheid, verwardheid, spier- of ademhalingsverlamming, hypotensie, hartritmestoornissen, hartblok en uiteindelijk hartstilstand.
Therapie
Cardiotoxiciteit behandelen met langzame i.v.-toediening van calciumgluconaat (parenteraal) onder controle van ECG (cave: niet bij patiënten die digoxine gebruiken). De behandeling vervolgen met glucose–infuus in combinatie met insuline; tevens de eliminatie van kalium bevorderen door kationenuitwisseling, hemodialyse of peritoneale dialyse.
Voor meer informatie over symptomen en behandeling van een vergiftiging met kaliumchloride/hyperkaliëmie zie de monografie Kaliumzouten op toxicologie.org.
Eigenschappen
Kalium is een mineraal dat een essentiële rol speelt bij het zuur-basenevenwicht, de isotonie en de elektrodynamische eigenschappen van de cel. Het is noodzakelijk bij veel enzymatische reacties en bij tal van fysiologische processen, zoals spiercontractie, overdracht van zenuwimpulsen, eiwitsynthese en koolhydraatmetabolisme.
Kinetische gegevens
| Overig | Kaliumchloride komt bij gebruik van de tabletten tijdens de passage door het maag-darmkanaal geleidelijk vrij in de loop van circa 4 uur. De afgifte is niet pH-afhankelijk. |
| Eliminatie | via de nieren, circa 90% binnen 8 uur en ≥ 98% binnen 24 uur (bij een normaal kaliumevenwicht). |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Kalium is essentieel voor het zuur-base evenwicht, de isotonie en de elektrodynamische eigenschappen van de cel. Kalium is noodzakelijk bij veel enzymatische reacties en bij tal van fysiologische processen, zoals spiercontractie, overdracht van zenuwimpulsen, eiwitsynthese en koolhydraatmetabolisme.
Kinetische gegevens
| Eliminatie | vnl. met de urine, waar kalium in de distale tubulus actief tegen natrium- en waterstofionen wordt uitgewisseld. Kleine hoeveelheden kalium worden uitgescheiden via feces en zweet. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
kaliumchloride (oraal) hoort bij de groep kaliumzouten.
Groepsinformatie
kaliumchloride (parenteraal) hoort bij de groep kaliumzouten.