maculadegeneratiemiddelen
Werking
Werkingsmechanisme
- Lokale VEGF-remmers (aflibercept, bevacizumab, brolucizumab, faricimab, ranibizumab) binden de in het oog voorkomende overmatige hoeveelheid vasculaire endotheliale groeifactor (VEGF). Hierdoor blokkeren zij de werking van VEGF en neemt de overmatige activering van de natuurlijke VEGF-receptoren in het oog af;
- Faricimab bindt tevens aan angiopoëtine-2 (Ang-2) en neutraliseert daarmee de werking van Ang-2 in het oog;
- Verteporfine wordt selectief opgenomen door endotheelcellen van snel groeiende bloedvaten in het oog. Activering gebeurt door middel van niet-thermisch rood licht. Verteporfine absorbeert de energie van het licht en draagt dit over op zuurstof. Hierbij ontstaan vrije zuurstofradicalen die endotheelcellen van snelgroeiende bloedvaten in de choroidea kunnen beschadigen (fotodynamische werking).
Effect
Stabilisatie of verbetering van de gezichtsscherpte bij maculadegeneratie door:
- afname subretinale neovascularisatie (VEGF-remmers);
- afname vaatlekkage onder de macula (VEGF-remmers);
- afname retinale ontstekingsprocessen (VEGF-remmers);
- aantasting of sluiting van subretinale snelgroeiende bloedvaten (verteporfine).
Typerende bijwerkingen
Relatief frequent
Lokale VEGF-remmers
- meestal door de oculaire injectieprocedure:
- mouches volantes, visuele stoornissen, oogpijn, ontsteking glasachtig lichaam, glasvochtloslating, conjunctivale bloeding;
- soms retinadegeneratie, -bloeding, -loslating en -scheur.
- meestal door de oculaire injectieprocedure:
Verteporfine
- visuele stoornissen (meestal tijdelijk en reversibel < 7 dagen), verminderde gezichtsscherpte;
- infusiegerelateerd: rug- en borstpijn, vasovagale- en overgevoeligheidsreacties;
- fotosensibilisatie (meestal < 24 uur);
- hypercholesterolemie;
- asthenie.
Minder frequent
Lokale VEGF-remmers
- zelden endoftalmitis 1;
- zie verder onder Meer informatie.
Verteporfine
- retinaloslating, retinale bloeding, vitreuze bloeding;
- retinale ischemie (non-perfusie van retinale of choroïdale vaten).
Meer informatie
Lokale VEGF-remmers leiden waarschijnlijk niet tot een verhoogd risico op ernstige oculaire complicaties, ernstige systemische bijwerkingen, arterieel trombo-embolische gebeurtenissen, of totale mortaliteit, in vergelijking tot alleen laserbehandeling of controlebehandeling. Er lijken geen klinisch relevante verschillen in veiligheid te bestaan tussen de anti-VEGF middelen bevacizumab, ranibizumab en aflibercept. Deze conclusies zijn met name gebaseerd op resultaten uit een follow-up-onderzoek na één jaar. Langetermijngevolgen (> 2 j.), en gevolgen in populaties met een hoog (cardiovasculair) risico zijn onvoldoende onderzocht 1.
Brolucizumab heeft een minder gunstig oculair bijwerkingenprofiel. Vanwege het verhoogde risico op intra-oculaire ontsteking met gelijktijdige retinale vasculitis en/of retinale vaatocclusie gelden er volgens de NOG-richtlijn Leeftijdsgebonden maculadegeneratie specifieke voorzorgsmaatregelen 2.
Kosten
Kosten laden…Vergelijken
maculadegeneratiemiddelen vergelijken met een andere geneesmiddelgroep.
Zie ook
Bronnen
- 1 NIV. Richtlijn Diabetische retinopathie. Behandeling van diabetische macula oedeem. Geraadpleegd september 2023, via richtlijnendatabase.nl.
- 2 NIV. Richtlijn Leeftijdsgebonden Maculadegeneratie (LMD). Keuze van anti-VEGF middel. Geraadpleegd september 2023, via richtlijnendatabase.nl.
- 3 Aronson JK, et al. (eds). Meyler's side effects of drugs. 16th ed. Amsterdam: Elsevier, 2016.
- 4 Brunton LL, et al. (eds). Goodman and Gilman’s The pharmacological basis of therapeutics. 12th ed. New York: McGraw-Hill, 2011.