clotrimazol (cutaan)
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Canesten foot XGVS OTC Bayer bv
- Toedieningsvorm
- Crème, hydrofiel
- Sterkte
- 10 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 20 g
Canesten skin XGVS OTC Bayer bv
- Toedieningsvorm
- Crème, hydrofiel
- Sterkte
- 10 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 20 g, 30 g
Clotrimazol crème XGVS OTC Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Crème, hydrofiel
- Sterkte
- 10 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 20 g
Clotrimazol zalf/zinkoxidekalkwaterzalf/zinkoxidesmeersel FNA XGVS Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Zalf (1%)
- Sterkte
- 10 mg/g
Basis: cetomacrogolzalf FNA.
- Toedieningsvorm
- Zalf (1%)
- Sterkte
- 10 mg/g
Basis: zinkoxidekalkwaterzalf (ZOK-zalf) FNA.
- Toedieningsvorm
- Smeersel (1%)
- Sterkte
- 10 mg/g
Basis: zinkoxidesmeersel FNA.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
clotrimazol (cutaan) vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
Dermatomycosen: Bij de lokale behandeling van oppervlakkige tinea-infecties heeft terbinafine de voorkeur boven een imidazoolderivaat in verband met een kortere behandelduur en lagere smeerfrequentie. Bij oppervlakkige Candida-infecties zoals bij intertrigo heeft een imidazoolderivaat de voorkeur. Tinea pedis met mocassinpatroon wordt behandeld met oraal terbinafine. Pityriasis versicolor kan worden behandeld met seleensulfide, een lokaal imidazoolderivaat of lokaal terbinafine. Overweeg oraal itraconazol bij onvoldoende effect van lokale behandelingen of recidiverende pityriasis versicolor. Medicamenteuze behandeling van onychomycosen is meestal niet nodig. Geef desgewenst oraal terbinafine (teennagels) of oraal itraconazol (vingernagels). Overweeg miconazol nagellak als alternatief indien een oraal antimycoticum niet geschikt of gewenst is. Diepe dermatomycosen worden behandeld met oraal terbinafine.
Clotrimazol kan in aanmerking komen bij dermatomycosen wanneer het gebruik van lokaal miconazol gecontra-indiceerd is, zoals het geval is bij gebruikers van vitamine K-antagonisten (VKA’s). De Federatie van Nederlandse Trombosediensten (FNT) adviseert bij deze contra-indicatie cutaan clotrimazol als lokaal imidazoolderivaat van voorkeur. Zie voor meer informatie VKA-interacties op fnt.nl (scroll naar beneden voor miconazol).
Indien de zuigeling wordt behandeld voor spruw, de tepels van de moeder met miconazolcrème behandelen om herinfectie bij het kind te voorkomen. Clotrimazolcrème komt in aanmerking wanneer gebruik van miconazol is gecontra-indiceerd. Zie ook orofaryngeale candidiasis.
Indicaties
- Dermatomycosen veroorzaakt door:
- dermatofyten (Trichophyton-, Epidermophyton- en Microsporum-soorten);
- gisten (Candida-soorten en Malassezia furfur).
- FNA-preparaten: schimmelinfecties van de huid bij contra-indicatie voor cutaan miconazol, zoals bij gebruikers van vitamine K-antagonisten, waarbij het gaat om de volgende schimmelinfecties:
- tinea pedis;
- nattende schimmelinfecties bv. in huidplooien en tussen tenen (ZOK-zalf FNA, smeersel FNA);
- luiereczeem dat gepaard gaat met een superinfectie door Candida-species (smeersel FNA).
Gerelateerde informatie
Doseringen
Dermatomycosen
Crème: vooraf de huid reinigen; 2×/dag de crème dun aanbrengen op de aangedane huid. De behandeling niet onderbreken en nog enige tijd voortzetten nadat alle huidafwijkingen zijn verdwenen. Gewoonlijk verdwijnen de symptomen na een behandelperiode van 3–4 weken. Indien binnen enkele weken de symptomen niet duidelijk afnemen, of zelfs toenemen, de behandeling niet voortzetten.
Bij tinea pedis vóór elke toepassing de voeten goed wassen, eventuele schilfers verwijderen en zorgvuldig drogen. Ná aanbrengen schone sokken aantrekken.
Zalf FNA: 2×/dag dun aanbrengen op de aangedane huid. De behandeling voortzetten tot 1 week na het verdwijnen van de infectie (meestal na 2–6 weken).
Bij tinea pedis vóór elke toepassing de voeten goed wassen, eventuele schilfers verwijderen en zorgvuldig drogen. Smeersel FNA, ZOK-zalf FNA: aanbrengen bij nattende schimmelinfecties tussen de tenen. Ná aanbrengen schone sokken aantrekken.
Nattende schimmelinfecties (bv. in huidplooien en tussen de tenen): smeersel FNA, ZOK-zalf FNA: 2×/dag dun aanbrengen op de aangedane huid. De behandeling voortzetten tot 1 week na het verdwijnen van de infectie (meestal na 2–6 weken).
Luiereczeem
Smeersel FNA: 2×/dag dun aanbrengen op de aangedane huid. De behandeling voortzetten tot 1 week na het verdwijnen van de infectie, meestal gedurende 2 weken.
Toediening
- Preparaten aanbrengen tot circa 2 cm buiten het aangedane huidgedeelte;
- Smeersel en ZOK-zalf voor gebruik omroeren;
- Vermijd contact met ogen, behandeling van een groot oppervlak, op en nabij slijmvliezen of onder occlusie.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): irritatie van de huid zoals branderig gevoel, jeuk en roodheid (over het algemeen voorbijgaand in enkele dagen).
Soms (0,1-1 %): stekend gevoel, blaasjes, overgevoeligheidsreacties.
Verder zijn gemeld: angio-oedeem, anafylactische reactie. Blaarvorming, oedeem, afschilfering van de huid, huiduitslag, urticaria.
Interacties
Er zijn van dit middel geen interacties bekend.
Zwangerschap
Teratogenese: Ruime ervaring bij de mens heeft geen nadelige effecten laten zien. Bij lokaal gebruik van clotrimazol op de intacte huid is er slechts in geringe mate sprake van systemische absorptie.
Advies: Kan worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Bij lokaal gebruik van clotrimazol op de intacte huid is er slechts in geringe mate sprake van systemische absorptie bij de moeder, waardoor een nadelig effect op de zuigeling niet waarschijnlijk is.
Advies: Kan worden gebruikt.
Overig: Bij behandeling van de tepel, deze eerst wassen vóór het voeden. Zie ook de rubriek Advies voor de behandeling van de tepels bij de moeder bij spruw bij zuigelingen.
Contra-indicaties
- ZOK-zalf FNA, Smeersel FNA: brandwonden;
- overgevoeligheid voor imidazoolderivaten.
Waarschuwingen en voorzorgen
Toediening: vermijd contact met de ogen. Vermijd gebruik op/nabij slijmvliezen, onder occlusie of op grote oppervlakken, vanwege een toenemende kans op systemische absorptie van clotrimazol en ongewenste effecten.
Zowel (kruis)overgevoeligheid voor andere imidazoolderivaten als kruissensibilisatie met andere imidazoolderivaten is mogelijk. Bij optreden van overgevoeligheidsreacties het gebruik staken. Laat de patiënt ook bij aanhoudende huidirritatie (branderigheid, jeuk en erytheem) contact opnemen; zie de rubriek Bijwerkingen.
Bij luiereczeem de aangetaste huid niet reinigen met geparfumeerde zeep of vochtige doekjes. De luierstreek zoveel mogelijk aan de lucht blootstellen.
Het smeersel en de ZOK-zalf kunnen moeilijk te verwijderen vlekken geven in kleding en beddengoed.
Eigenschappen
Clotrimazol is een imidazoolderivaat, dat werkzaam is tegen de meeste voor de mens pathogene schimmels (m.n. gisten en dermatofyten) en tegen een aantal Gram-positieve bacteriën. Het remt de biosynthese van ergosterol, het belangrijkste sterol in de celmembraan van schimmels en gisten. Hierdoor ontstaan er veranderingen in de permeabiliteit en in de lipide componenten van de membraan waardoor essentiële celbestanddelen verloren gaan. Afhankelijk van de lokale concentratie werkt clotrimazol fungistatisch of fungicide.
De combinatiepreparaten met zinkoxide (smeersel en de ZOK-zalf FNA) zijn vooral geschikt voor nattende schimmelinfecties (bv. in huidplooien en tussen de tenen). Zinkoxide werkt verkoelend, samentrekkend en indrogend op vochtige huidaandoeningen. Het beschermt de huid bij luiereczeem tegen irriterende stoffen uit de urine.
Kinetische gegevens
| Resorptie | gering door intacte huid (< 2%). |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
clotrimazol (cutaan) hoort bij de groep imidazolen, cutaan.