finasteride (bij alopecia)
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Finasteride XGVS Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 1 mg
Propecia XGVS Merck Sharp & Dohme bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 1 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
finasteride (bij alopecia) vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
Wees bij de behandeling van alopecia androgenetica terughoudend met het voorschrijven van geneesmiddelen. Het is een verschijnsel dat past bij een normaal verouderingsproces. Er kan gekozen worden voor minoxidil lotion (2%) of finasteride tabletten (1 mg). Het effect van de medicamenteuze behandeling valt tegen terwijl er wel kans is op bijwerkingen. Een langdurige behandeling is noodzakelijk voor behoud van effect; er zijn echter weinig gegevens over de werkzaamheid en veiligheid op de lange termijn of deze ontbreken. Zie voor meer informatie de NHG-richtlijn Alopecia (2017)
Indicaties
- Vroege stadia van alopecia androgenetica bij volwassen mannen ≤ 41 jaar.
Dosering
Alopecia androgenetica
Volwassen mannen ≤ 41 jaar
1 mg/dag. Stabilisatie van het haarverlies kan verwacht worden na 3–6 maanden behandeling. Na staken van de behandeling is het effect na 9–12 maanden verdwenen, daarom wordt continu gebruik aanbevolen. Er zijn geen aanwijzingen dat een hogere dosis de werkzaamheid verhoogt.
Verminderde nierfunctie: geen dosisaanpassing nodig.
Verminderde leverfunctie: er kan geen dosisaanbeveling worden gedaan vanwege onvoldoende gegevens.
Toediening: de tablet innemen met water of voedsel. Gebroken of verpulverde tabletten mogen niet worden aangeraakt door vrouwen die zwanger zijn, zie ook de rubriek Zwangerschap.
Bijwerkingen
Soms (0,1–1%): verminderd libido, erectiestoornis, ejaculatiestoornis (waaronder verminderd volume van het ejaculaat); deze bijwerkingen kunnen ook na stoppen van de behandeling aanhouden. Stemmingswisselingen, depressieve stemming.
Verder zijn gemeld: hartkloppingen. Suïcidaal gedrag, angst. Pijnlijke en gezwollen borsten, pijn aan de testes, hematospermie, onvruchtbaarheid en slechte zaadkwaliteit (zie ook de rubriek Zwangerschap), borstkanker. Overgevoeligheidsreacties zoals jeuk, huiduitslag, urticaria, angio-oedeem. Stijging van leverenzymwaarden.
Zwangerschap
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Teratogenese: Gebruik van finasteride is schadelijk bij de mens.
Advies: Gebruik door vrouwen is gecontra-indiceerd.
Vruchtbaarheid: Bij de man zijn onvruchtbaarheid en/of (reversibele) slechte zaadkwaliteit gemeld. Normalisatie of verbetering van de zaadkwaliteit is gemeld na staken van de therapie.
Overig: Gebruik door zwangere vrouwen kan bij de mannelijke foetus afwijkingen aan de uitwendige geslachtsorganen veroorzaken. Fijngemaakte tabletten dienen daarom niet te worden aangeraakt door vrouwen die zwanger zijn óf zwanger kunnen worden, gezien de mogelijkheid van absorptie.
Lactatie
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Overgang in de moedermelk: Onbekend.
Advies: Gebruik bij vrouwen is gecontra–indiceerd.
Contra-indicaties
Gebruik door vrouwen.
Waarschuwingen en voorzorgen
PSA-waarden: bij gebruik van finasteride 1 mg neemt de gemiddelde waarde van PSA in het serum af; overweeg de waarde van een eventuele PSA-test te verdubbelen.
Borstkanker: bij mannen die finasteride gebruiken (ook de 1 mg) is borstkanker gemeld; instrueer de patiënt om veranderingen in het borstweefsel te melden.
Stemmingswisselingen, depressie en suïcidaal gedrag kunnen voorkomen. Controleer de patiënt op deze psychische symptomen. Staak de behandeling als depressieve symptomen optreden en consulteer zonodig een gespecialiseerde arts op dit gebied.
Onderzoeksgegevens: het gebruik bij een verminderde leverfunctie is niet onderzocht. De werkzaamheid en veiligheid zijn niet vastgesteld bij kinderen < 18 jaar.
Eigenschappen
Competitieve 5-α-reductaseremmer. De werking berust op remming van 5-α-reductase in haarfollikels, waardoor de omzetting van testosteron in het meer potente dihydrotestosteron wordt geremd. Dihydrotestosteron speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van kaalheid bij de man. Bij mannen van 18–41 jaar stabiliseert finasteride het proces van alopecia androgenetica. Bij postmenopauzale vrouwen met alopecia androgenetica is finasteride niet werkzaam.
Kinetische gegevens
| F | ca. 80%. |
| T max | ca. 2 uur. |
| V d | ca. 1,09 l/kg. |
| Eiwitbinding | ca. 93%. |
| Metabolisering | in de lever door vooral CYP3A4 tot weinig actieve metabolieten. |
| Eliminatie | vnl. in de vorm van metabolieten; met de urine 40% en de feces 60%. |
| T 1/2el | 3–14 uur, bij ouderen (> 70 j.) tot 6–15 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
finasteride (bij alopecia) hoort bij de groep 5-alfa-reductaseremmers.