Geneesmiddelen
|
Stofnaam |
Geneesmiddel |
Indicatie |
Toediening |
|---|---|---|---|
|
Accofil, Neupogen, Nivestim, Tevagrastim, Zarzio |
|
parenteraal (inj/inf) |
|
|
Lonquex |
|
parenteraal (inj/inf) |
|
|
Neulasta, Pelgraz |
|
parenteraal (inj/inf) |
Een volledig overzicht van alle indicaties per geneesmiddel kunt u vinden in de geneesmiddelteksten.
Werking
Werkingsmechanisme
Koloniestimulerende factoren (G-CSF):
- stimuleren de overleving en differentiatie van de late voorlopercellen van de neutrofiele granulocyten in het beenmerg;
- veroorzaken voortijdige afgifte van neutrofielen uit beenmerg, en vergroten de fagocytaire en bactericide activiteit van neutrofielen;
- beïnvloeden nauwelijks de monocyten, eosinofielen en basofielen.
Effect
- Toename van het aantal leukocyten, m.n. neutrofielen.
Typerende bijwerkingen
Relatief frequent:
- voorbijgaande botpijn;
- leukocytose;
- trombocytopenie;
- splenomegalie (vaak asymptomatisch);
- pulmonale bijwerkingen (interstitiële pneumonie, longoedeem, longinfiltraten, longfibrose), (fataal) 'Acute Respiratory Distress Syndrome' (ARDS);
- hoofdpijn.
Minder frequent:
- cutane vasculitis;
- miltruptuur;
- sikkelcelcrisis (bij sikkelcelanemie of bij dragers van het sikkelcelgen);
- capillaire-leksyndroom;
- aortitis.
Meer informatie
Botpijn treedt vaker op bij gebruikers van hoge doses G-CSF en verdwijnt meestal ondanks voortzetting van de behandeling. Zeer zelden is ernstige botpijn gemeld die niet reageerde op pijnstillers; dit werd veroorzaakt door necrose van het beenmerg [1].
Leukocytose kan optreden als gevolg van de werking van G-CSF. Controleer de trombocytenaantallen en staak de behandeling bij optreden van leukocytose.
Behandeling met G-CSF sluit het optreden van trombocytopenie niet uit; controleer regelmatig het aantal trombocyten.
Hoofdpijn is vaker gemeld bij patiënten jonger dan 35 jaar dan bij oudere patiënten [1].
Miltruptuur is gemeld, zowel bij patiënten met kanker als bij gezonde donoren.
Gebruik van G-CSF is mogelijk geassocieerd met een hoger risico op myelodysplastisch syndroom of acute myeloïde leukemie [1].
Literatuur:
- Aronson JK, et al. (eds). Meyler's side effects of drugs. 16th ed. Amsterdam: Elsevier, 2016.
- Brunton LL, et al. (eds). Goodman & Gilman’s The pharmacological basis of therapeutics. 13th ed. New York: McGraw-Hill, 2017.