middelen bij alcoholverslaving

Werking

De stoffen in deze groep zijn gericht op het verminderen van de alcoholinname en op het voorkomen van hernieuwd alcoholgebruik bij alcoholverslaafden, die zijn gestopt met het drinken van alcoholische drank. De benzodiazepineagonisten zoals lorazepam, die bij alcoholverslaving wordt toegepast voor de acute ontwenning (detoxificatie), staan in de groep Benzodiazepine-agonisten.

Werkingsmechanisme

Middelen in deze heterogene groep oefenen via verschillende aangrijpingspunten hun werking uit:

• remming van glutaminerge N-methyl-D-aspartaatreceptoren waardoor stimulering van GABA-transmissie en blokkering van calciumkanalen plaatsvindt (acamprosaat). Hierdoor herstelt de bij alcoholisme verstoorde balans tussen GABA en glutamaat. De hypothese is dat door vermindering van de glutaminezuuractiviteit in de neocortex de hunkering naar alcohol afneemt.
• remming van het enzym aldehyde-dehydrogenase (disulfiram). Hierdoor neemt bij inname van alcohol de aceetaldehydeconcentratie in het bloed toe. Dit geeft onaangename gewaarwordingen zoals een rood gelaat, bonzende hoofdpijn, misselijkheid, braken en tachycardie. Deze symptomen moeten de patiënt ervan weerhouden weer alcohol in te nemen (ontwikkeling van negatieve associatie).
• modulatie en antagonisme van het opioïdsysteem via de μ-, δ- en κ-receptoren (nalmefeen, naltrexon). De vermindering van de alcoholconsumptie vindt mogelijk plaats door modulatie van de cortico-mesolimbische functies. Aangenomen wordt dat alcoholverslaving mede ontstaat door activering van het endogene opioïdsysteem. Door blokkade van dit systeem zou de euforie na het alcoholgebruik uitblijven. In dierproeven is een relatie aangetoond tussen een antagonistische werking op de μ-, δ- en κ-receptoren in de hersenen en een vermindering van de drang naar alcohol.

Effect

Bij alcoholisme:

• Verhinderen van hernieuwd alcoholgebruik door:
  • interferentie met het alcoholmetabolisme, door remming van het enzym aceetaldehydedehydrogenase.
  • vermindering van de hunkering of drang naar alcohol, door remming van glutaminerge N-methyl-D-aspartaat receptoren; antagonistische werking op de μ-, δ- en κ-receptoren in de hersenen.
• Verminderen van de alcoholconsumptie, door remming van glutaminerge N-methyl-D-aspartaat receptoren; via antagonistische werking op de μ-, δ- en κ-receptoren in de hersenen.

Typerende bijwerkingen

Zie voor de bijwerkingen van deze middelen de betreffende geneesmiddelteksten.

Kosten

Zie ook

Indicaties

• stoornissen bij het gebruik van alcohol