Geneesmiddelen
|
Stofnaam |
Geneesmiddel |
Indicatie |
Toediening |
|---|---|---|---|
|
Cyanocobalamine |
oraal |
||
|
Foliumzuur tablet 0,5 mg, Foliumzuur tablet 5 mg |
megaloblastaire anemie stoornissen bij het gebruik van alcohol |
oraal |
|
|
Hydrocobamine, Hydroxocobalamine |
parenteraal (inj./inf.) |
||
|
Pyridoxine tablet, Pyridoxine injectievloeistof |
|
oraal, parenteraal (inj./inf.) |
|
|
Thiamini injectie, Thiamine |
oraal, parenteraal (inj./inf.) |
Een volledig overzicht van alle indicaties per geneesmiddel kunt u vinden in de geneesmiddelteksten.
Werking
Werkingsmechanisme
Vitaminen zijn als cofactor noodzakelijk voor enzymatische processen in de stofwisseling. De B-vitaminen (wateroplosbaar) hebben verschillende functies in het lichaam:
Thiamine (vitamine B1):
- is een co-enzym (co-carboxylase) voor reacties in het metabolisme van suikers en enkele aminozuren. Voorts vervult het een specifieke rol in de neuronen.
Riboflavine (vitamine B2):
- is noodzakelijk voor de vorming van twee co-enzymen: flavine mononucleotide (FMN) en flavine adenine di-nucleotide (FAD), beide waterstof-carriers in oxidatieve systemen in de mitochondria. Zij ontvangen het waterstofatoom van het nicotinamide adenine di-nucleotide (NAD). Op deze manier zorgen zij voor een snelle aflevering van energie aan de cellen. Tevens is riboflavine een onderdeel van enkele andere enzymen.
Nicotinamide (vitamine B3):
- is een co-enzym van nicotinamide adenine di-nucleotide (NAD) en nicotinamide adenine di-nucleotide fosfaat (NADP), beide waterstof-carriers. Zij ontvangen het waterstofatoom van diverse dehydrogenasen. Op deze manier zorgt nicotinamide, net als riboflavine, voor een snelle aflevering van energie aan de cellen.
Panthoteenzuur/dexpanthenol (vitamine B5):
- is een onderdeel van het co-enzym A (CoA), dat via het acetyl-CoA een sleutelrol speelt in het metabolisme van suikers en vetten.
Pyridoxine (vitamine B6):
- is, in de werkzame vorm pyridoxal-5-fosfaat, een co-enzym voor veel omzettingen binnen het aminozuurmetabolisme. Het is van belang voor de synthese van de haem-precursor δ-aminolevulinezuur en voor het functioneren van neuronen, waarschijnlijk door een rol in het γ-aminoboterzuur (GABA)-metabolisme.
Foliumzuur (vitamine B11):
- is een co-enzym voor de overdracht van methyl-, hydroxymethyl- en formylgroepen. Het is belangrijk voor de synthese van DNA en RNA en voor het metabolisme van enkele aminozuren. Dit maakt de vitamine noodzakelijk voor de groei.
Cyanocobalamine/hydroxocobalamine (vitamine B12):
- is een co-enzym voor de omzetting van homocysteïne in methionine, waarbij overigens foliumzuur noodzakelijk is. Het is belangrijk voor de DNA-synthese. Tevens is het een co-enzym voor de omzetting methylmalonyl-CoA in succinyl-CoA en andere reacties in de eiwitstofwisseling.
Effect
- voorkomen van een vitamine B-deficiëntie;
- behandelen van een vitamine B-deficiëntie. Hierdoor neemt de ernst van de aandoening die veroorzaakt wordt door de deficiëntie, zoals beriberi, pellagra, polyneuritis en megaloblastaire anemie (voor vitamine B11 en B12) af.
Typerende bijwerkingen
In normale doseringen geven de B-vitaminen in het algemeen nauwelijks tot geen bijwerkingen.
Meer informatie
Cyanocobalamine en hydroxocobalamine kunnen in zeer zeldzame gevallen aanleiding geven tot allergische huidreacties, zoals eczeem en exantheem, veroorzaakt door het cobalt in het cobalaminemolecuul. Anafylactische shock is gemeld.
Intraveneuze toediening van thiamine is in zeldzame gevallen gerelateerd aan anafylactische shock. Na herhaalde i.v. toediening neemt de kans op overgevoeligheidsreacties toe.
Foliumzuur kan bij behandeling van megaloblastaire anemie de neurologische afwijkingen als gevolg van een vitamine B12-deficiëntie verergeren of provoceren, terwijl de hematologische verschijnselen verminderen. Geadviseerd wordt om vóór behandeling een vitamine B12-deficiëntie uit te sluiten.
Pyridoxine kan bij langdurig gebruik en/of hoge doseringen leiden tot ernstige sensorische en sensomotorische perifere polyneuropathie. Het onderliggend mechanisme is niet geheel opgehelderd.