distikstofoxide/​zuurstof (lachgas)

Samenstelling

Advies

Voor de toepassing van distikstofoxide met zuurstof is geen advies vastgesteld.

Indicaties

• Volwassenen en kinderen > 1 maand: behandeling van kortdurende pijn met lichte tot matige intensiteit, wanneer een snelle analgetische werking en snelle uitwerking gewenst zijn.

Doseringen

Toediening: Uitsluitend toedienen in aanwezigheid van reanimatie apparatuur. Lokale voorschriften ten aanzien van veiligheid in acht nemen. Toedienen via een gezichtsmasker; in de tandheelkunde wordt een dubbelmasker geadviseerd, of als alternatief een nasaal masker of nasobuccaal masker met adequate afzuiging/ventilatie. Bij de behandeling van jongere kinderen die niet in staat zijn instructies op te volgen, kan het gebruik van constante gasstroom noodzakelijk zijn. Continue gasstroom alleen toepassen in aanwezigheid van deskundig personeel, kunstmatige beademing moet beschikbaar zijn. Bij toediening m.b.v. apparatuur die kouder is dan – 5 graden °C kan scheiding van het gasmengsel optreden met als gevolg overdosering van distikstofoxide.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): Euforie. Duizeligheid. Misselijkheid, braken.

Soms (0,1-1%): Ernstige vermoeidheid. Gevoel van druk in het middenoor. Opgeblazen gevoel, toegenomen hoeveelheid gas in de darmen.

Zeer zelden (< 0,01%): Paraparese.

Verder zijn gemeld: megaloblastaire anemie, leukopenie. Psychose, verwardheid, angst, verslaving. Hoofdpijn, myeloneuropathie, neuropathie, subacute degeneratie van het ruggenmerg, gegeneraliseerde aanvallen. Ademhalingsdepressie.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Combinatie met andere centraal werkende middelen, zoals andere inhalatie-anesthetica, i.v.-anesthetica, opioïden of benzodiazepinen, vermeerdert de kans op een uitgesproken sedatie en onderdrukking van beschermende reflexen.

Distikstofoxide inactiveert vitamine B₁₂. Hierdoor kunnen megaloblastaire beenmergveranderingen, polyneuropathie en/of subacute gecombineerde degeneratie van het ruggenmerg ontstaan. Daarom slechts kortdurend toepassen.

Distikstofoxide versterkt het remmende effect van methotrexaat op methioninesynthetase en foliumzuurmetabolisme.

De pulmonale toxiciteit van bv. bleomycine, amiodaron, nitrofurantoïne en verwante antibiotica kan toenemen door inhalatie van verhoogde zuurstofconcentraties.

Zwangerschap

Teratogenese: bij de mens, geen aanwijzingen voor schadelijkheid. Bij dieren invloed op de vorming van bloed en beschadiging van de foetus, waarschijnlijk door effect op de DNA-synthese.

Farmacologisch effect: Bij de pasgeborene kan ademhalingsdepressie optreden. Bij gebruik vlak voor of tijdens de bevalling kan de relaxerende werking van inhalatie-anesthetica op de baarmoeder leiden tot weeënremming en een verhoogd bloedverlies bij de moeder.

Advies: Kan kortdurend (< 3 uur) worden gebruikt. Bij toepassing rondom de partus, de pasgeborene controleren, m.n. op ademhalingsdepressie.

Vruchtbaarheid: Bescherming van vrouwelijke beroepsbeoefenaren d.m.v. een geschikt reinigings- of ventilatiesysteem is noodzakelijk.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: onbekend, hoogstwaarschijnlijk slechts een kleine hoeveelheid.

Farmacologisch effect: onwaarschijnlijk vanwege de snelle eliminatie via de longen en de slechte oplosbaarheid in bloed en weefsel.

Advies: Het geven van borstvoeding na gebruik van distikstofoxide is waarschijnlijk veilig. Na kortdurende toepassing is onderbreking van de borstvoeding niet nodig. Niet toepassen tijdens het geven van borstvoeding.

Contra-indicaties

• pneumothorax, pneumopericardium, ernstig emfyseem, gasembolie, hoofdletsel (omdat door diffusie van N₂O gasbellen of met gas gevulde holtes kunnen uitzetten);
• na (diep) duiken met risico van caissonziekte;
• na cardiopulmonaire bypass met hart-longmachine of een coronaire bypass zonder hart-longmachine;
• recente intra-oculaire gasinjectie (bv. SF₆, C₃F₈). Zolang het gas nog niet volledig is geabsorbeerd, kan de toename in volume of druk van het gasvolume blindheid veroorzaken;
• een ernstig verwijd maag-darmkanaal;
• hartfalen, hartfunctiestoornis;
• aanhoudende verwardheid, veranderde cognitieve functie of andere verschijnselen die gerelateerd kunnen zijn aan een verhoogde intracraniële druk;
• verlaagd bewustzijnsniveau of verminderde coöperativiteit;
• vitamine B₁₂- of foliumzuurdeficiëntie, of een genetische stoornis in dit systeem;
• letsel aan het gezicht waardoor gebruik van een toedieningsmasker problematisch is.

Waarschuwingen en voorzorgen

Houd als een constante stroom van het gasmengsel wordt gebruikt rekening met het risico van sedatie, bewusteloosheid en verminderde reflexen (regurgitatie, aspiratie).

Distikstofoxide kan diffunderen naar met lucht gevulde holtes, zodat de druk in het middenoor en andere met lucht gevulde holtes kan toenemen.

Bij een verminderde chemoreceptorfunctie, bv. bij COPD, kan ademhalingsdepressie en toename van PaCO₂ ontstaan, door het hoge zuurstofgehalte.

Na beëindiging van de toediening kan zuurstofsuppletie voorkómen dat diffusie hypoxemie optreedt door de snelle ''wash out' waarbij distikstofoxide uit het bloed naar de alveoli diffundeert.

Houd het gehalte aan distikstofoxide in de omgevingslucht zo laag mogelijk en ruim onder de nationaal gestelde limietwaarde. door middel van de juiste apparatuur. Dit om het zorgpersoneel te beschermen; verminderde vruchtbaarheid is gemeld bij onvoldoende geventileerde ruimtes.

Distikstofoxide kan verslavend werken en tot misbruik leiden, zowel voor patiënten als voor zorgprofessionals.

Distikstofoxide veroorzaakt inactivatie van vitamine B₁₂, een cofactor voor methioninesynthetase. Het gevolg (m.n. na langdurige toediening) is verstoring van het foliumzuurmetabolisme en de DNA-synthese. Langdurige (bv. > 6 uur) of frequente toediening kan leiden tot megaloblastaire veranderingen in het beenmerg, myeloneuropathie en subacute gecombineerde degeneratie van het ruggenmerg. Raadpleeg een hematoloog voor benodigde controle. Neurologische toxiciteit kan optreden zonder anemie of macrocytose en met een normale vitamine B₁₂-spiegel. Risicofactoren zijn vitamine B₁₂-deficiëntie, verminderde weerstand. Overweeg suppletie met vitamine B₁₂ of foliumzuur. Start bij een bevestigde of vermoede B₁₂-deficiëntie, of wanneer er symptomen optreden die overeenkomen met door distikstofoxide veroorzaakte effecten op methioninesynthetase, vitamine B-substitutiebehandeling, om het risico op bijwerkingen en symptomen die geassocieerd worden met remming van methioninesynthetase (zoals leukopenie, megaloblastaire anemie, myelopathie en polyneuropathie) te minimaliseren.

Overdosering

Symptomen

uitgesproken sedatie. Cyanose. Na uitzonderlijk langdurige toediening: reversibele neurologische toxiciteit en megaloblastaire beenmergveranderingen.

Voor meer informatie over symptomen en behandeling, zie toxicologie.org lachgas of Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum .

Eigenschappen

Distikstofoxide in een concentratie van 50% heeft een analgetisch effect (via de opiaatreceptoren), maar slechts een beperkte anesthetische werking (via de GABA- en glutamaatreceptoren). In deze concentratie biedt distikstofoxide een sederend en kalmerend effect, terwijl de patiënt bij bewustzijn blijft en gemakkelijk te prikkelen is. Het zuurstofgehalte zorgt voor goede zuurstofverzadiging van de hemoglobine.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

distikstofoxide/zuurstof (lachgas) hoort bij de groep anesthetica, inhalatie.

• desfluraan (N01AB07) Vergelijk
• distikstofoxide (lachgas) (N01AX13) Vergelijk
• sevofluraan (N01AB08) Vergelijk

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• anesthetica, inhalatie

Externe links