Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Eletriptan (als hydrobromide) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 20 mg, 40 mg
Relpax (als hydrobromide) Viatris Netherlands bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 40 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Maxalt (als benzoaat) Organon Pharma BV
- Toedieningsvorm
- orodispergeerbare tablet 'Smelt'
- Sterkte
- 10 mg
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 10 mg
Rizatriptan (als benzoaat) Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- orodispergeerbare tablet
- Sterkte
- 5 mg, 10 mg
- Toedieningsvorm
- Tablet
- Sterkte
- 10 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij de behandeling van migraineaanvallen gaat op grond van de bijwerkingen, de voorkeur uit naar paracetamol in voldoende hoge dosering. Tweede keus middelen met een vergelijkbare werkzaamheid maar meer bijwerkingen zijn NSAID's (ibuprofen, naproxen) en derde keus orale triptanen (sumatriptan, rizatriptan, zolmitriptan). Bij misselijkheid en braken kan zo nodig tegelijk met de pijnstiller een anti-emeticum (domperidon, metoclopramide) worden ingenomen. Bij twee of meer aanvallen per maand is profylaxe te overwegen.
Advies
Bij de behandeling van migraineaanvallen gaat op grond van de bijwerkingen, de voorkeur uit naar paracetamol in voldoende hoge dosering. Tweede keus middelen met een vergelijkbare werkzaamheid maar meer bijwerkingen zijn NSAID's (ibuprofen, naproxen) en derde keus orale triptanen (sumatriptan, rizatriptan, zolmitriptan). Bij misselijkheid en braken kan zo nodig tegelijk met de pijnstiller een anti-emeticum (domperidon, metoclopramide) worden ingenomen. Bij twee of meer aanvallen per maand is profylaxe te overwegen.
De orodispergeerbare tablet kan zonder water worden ingenomen. Door de tragere absorptie zal de werking later intreden dan met een gewone tablet.
Offlabel: Bij kinderen zijn voor de aanvalsbehandeling van migraine paracetamol– eventueel met een anti-emeticum –, eerste keus. NSAID's zijn tweede keus. Triptanen zijn derde keus. Binnen de groep triptanen gaat de voorkeur uit naar sumatriptan neusspray op grond van bewezen werkzaamheid.
Indicaties
- Acute behandeling van de hoofdpijnfase van een migraine-aanval, met en zonder aura bij volwassenen.
Gerelateerde informatie
Indicaties
- Acute behandeling van de hoofdpijnfase van een migraine-aanval, met en zonder aura bij volwassenen.
- Offlabel: aanvalsbehandeling bij kinderen.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Bij migraine-aanval, met en zonder aura
Volwassenen (incl. ouderen)
bij de eerste tekenen van migraine-hoofdpijn: 40 mg, bij terugkeer van de hoofdpijn binnen 24 uur zo nodig na ten minste 2 uur herhalen, max. 80 mg in 24 uur.
Nierfunctiestoornis: bij milde of matige nierfunctiestoornissen: begindosis 20 mg, max. 40 mg per 24 uur. Gebruik bij ernstige nierfunctiestoornis is gecontra-indiceerd.
Leverfunctiestoornis: bij lichte tot matige leverfunctiestoornis is een aanpassing van de dosering niet nodig. Gebruik bij ernstige leverfunctiestoornis is gecontra-indiceerd, want het gebruik is daarbij niet onderzocht.
Geen verbetering: Indien de eerste dosis na 2 uur geen verbetering heeft gegeven, voor dezelfde aanval geen tweede dosis innemen omdat een effect hiervan onvoldoende is vastgesteld. Indien bij twee van de drie aanvallen 40 mg onvoldoende werkzaam is geweest, bij volgende aanvallen overgaan op 80 mg.
Toediening: De tabletten geheel innemen met water.
Doseringen
Migraine-aanval met en zonder aura
Volwassenen
Bij de eerste tekenen van hoofdpijn: 10 mg; zo nodig bij terugkeer van de symptomen, na een periode van ten minste 2 uur herhalen; max. 20 mg in 24 uur. Indien na een eerste dosering geen verbetering van de klachten optreedt is herhaalde toediening bij dezelfde aanval niet zinvol.
Bij propranololgebruik, lichte tot matig ernstige leverinsufficiëntie of bij lichte of matige nierinsufficiëntie: 5 mg; zo nodig bij terugkeer van de symptomen, na een periode van ten minste 2 uur herhalen; max. 10 mg in 24 uur. Comedicatie met propranolol: propranolol moet 2 uur voor of na rizatriptan (5 mg) worden ingenomen.
Offlabel: Kinderen
Volgens het Kinderformularium van het NKFK zijn de doseergegevens: 6–18 jaar en < 40 kg: 5 mg éénmalig; 6–18 jaar en ≥ 40 kg 10 mg éénmalig.
Bij ouderen: er is geen specifiek doseringsadvies bij ouderen; zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
Bij nierinfunctiestoornis: gebruik bij een ernstig verminderde nierfunctie is gecontra-indiceerd.
Bij leverfunctiestoornis: gebruik bij een ernstig verminderde leverfunctie is gecontra-indiceerd.
Toediening: de tabletten in hun geheel met vloeistof innemen; de orodispergeerbare tabletten hoeven niet met vloeistof te worden ingenomen.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): asthenie, beklemdheid en een drukkend gevoel, onder meer in borst en keel, hoofdpijn, duizeligheid, buikpijn, misselijkheid, warmtegevoel, blozen, palpitaties, tachycardie, droge mond, dyspepsie, spierzwakte, spierpijn, slaperigheid, tinteling, hypo-esthesie, hypertonie, vertigo, faryngitis, rinitis, transpireren.
Soms (0,1-1%): malaise, oedeem (in het gelaat), perifere vaatziekte, overige maag-darmklachten, anorexia, smaakverandering, dorst, artralgie, artrose, pijn in botten, tremor, agitatie, slapeloosheid, verwarring, euforie, depressie, dyspneu, ademhalingsproblemen, huiduitslag, jeuk, oorpijn, tinnitus, pijn in ogen, fotofobie, urinewegafwijkingen, verandering in mictiefrequentie, hypokinesie.
Zelden (0,01-0,1%): shock, oesofagitis, tongoedeem, bradycardie, lymfadenopathie, bilirubinemie en toename van ASAT, artritis en myopathie, emotionele labiliteit, zenuwtrekkingen, astmatische luchtweginfectie, stemverandering, huidafwijkingen, conjunctivitis, pijnlijke borsten, menorragie.
Verder zijn gemeld: hypertensie; allergische reacties waarvan sommige als angio-oedeem ernstig; serotonine syndroom, syncope, ischemische colitis, braken.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): slapeloosheid, duizeligheid, slaperigheid en asthenie/vermoeidheid, pijn op de borst, zwaar gevoel, nekpijn, stijfheid, droge mond, diarree, dyspepsie, misselijkheid, braken; palpitaties; huiduitslag, paresthesieën, hoofdpijn, hypo-esthesie, verminderde alertheid.
Soms (0,1-1%): desoriëntatie, nervositeit, ataxie, vertigo, slechte smaak, tremor, syncope, wazig zien, aritmie, ECG-afwijkingen, tachycardie, hypertensie, opvliegers; dyspneu, dorst, spierzwakte, aangezichtspijn, spierpijn , urticaria, jeuk, angio-oedeem, transpiratie.
Zelden (0,1-0,01%): overgevoeligheidsreacties, anafylaxie, syncope, CVA (meestal bij risicofactoren voor coronairlijden), bradycardie, piepende ademhaling.
Verder: toevallen, serotoninesyndroom, myocardischemie, -infarct (meestal bij risicofactoren voor coronairlijden), perifere vasculaire ischemie, ischemische colitis, toxische epidermale necrolyse.
Interacties
Vanwege een mogelijk toegenomen kans op coronaire vaatspasmen niet gelijktijdig innemen met ergotamine(derivaten); voor of na toedienen van eletriptan een interval van 24 uur aanhouden, om extra stijgingen van de bloeddruk te vermijden. Andere 5HT1-receptoragonisten niet gelijktijdig gebruiken.
Eletriptan niet gebruiken in combinatie met krachtige remmers van CYP3A4 zoals ketoconazol, itraconazol, erytromycine, claritromycine en proteaseremmers als ritonavir, omdat deze de plasmaconcentratie en halfwaardetijd van eletriptan kunnen doen toenemen.
In combinatie met sint-janskruid (Hypericum-extract), kunnen bijwerkingen vaker optreden. Na gelijktijdig gebruik met een serotonineheropnameremmer (SSRI/SNRI) is optreden van het serotoninesyndroom beschreven.
Interacties
Gelijktijdig gebruik van ergotamine(derivaten) (inclusief andere 5HT1D-receptoragonisten) is gecontra-indiceerd vanwege mogelijk meer kans op coronaire vaatspasmen; na gebruik van rizatriptan een interval van ten minste 6 uur aanhouden en na gebruik van ergotaminederivaten ten minste 24 uur.
Rizatriptan niet gebruiken in combinatie met MAO-remmers en tijdens de eerste twee weken na stoppen van de MAO-remmer.
De plasmaconcentratie van rizatriptan kan bij gelijktijdig gebruik van propranolol worden verhoogd. Bij metoprolol, atenolol en timolol is dit niet waargenomen.
In combinatie met fytotherapeutica die sint-janskruid bevatten, kunnen bijwerkingen vaker optreden. Na gelijktijdig gebruik met een serotonineheropnameremmer (SSRI/SNRI) is optreden van het serotoninesyndroom beschreven.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onbekend. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens in het 2e en 3e trimester. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Lactatie
Overgang in moedermelk: Ja, in zeer kleine hoeveelheden (gedurende 24 uur 0,02% van de dosis). Daarnaast heeft het een vrij korte halfwaardetijd van 4 uur, waardoor volgens Lareb nadelige effecten bij de zuigeling niet waarschijnlijk zijn.
Advies: Volgens Lareb: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt. Volgens de fabrikant: Blootstelling van het kind minimaliseren door de eerste 24 uur na behandeling geen borstvoeding geven, en alle gedurende deze periode gekolfde melk weg te gooien.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja, , in kleine hoeveelheden (relatieve kinddosis < 6%).
Advies: Blootstelling van het kind minimaliseren door borstvoeding binnen 12 uur na toediening te vermijden, en alle gedurende deze periode gekolfde melk weg te gooien.
Contra-indicaties
- bevestigde coronaire aandoeningen (ischemie van het hart, angina pectoris, myocardinfarct);
- symptomen van ischemische hartziekte;
- Prinzmetal-angina;
- matige tot ernstige hypertensie of onbehandelde milde hypertensie;
- ernstige lever- of nierfunctiestoornissen;
- ernstige aritmieën of hartfalen;
- perifere vaatziekten;
- doorgemaakte CVA en TIA.
Contra-indicaties
- ischemie van het hart;
- angina pectoris;
- myocardinfarct;
- Prinzmetal-angina-pectoris;
- matige tot ernstige hypertensie of onbehandelde lichte hypertensie;
- ernstige lever- of nierinsufficiëntie;
- doorgemaakte CVA of TIA;
- perifeer vaatlijden.
Waarschuwingen en voorzorgen
Eletriptan is niet geïndiceerd voor de behandeling van basilaire, oftalmoplegische en hemiplegische migraine. Sluit vóór behandeling andere neurologische aandoeningen uit.
Bij vermoeden van een niet herkende cardiale aandoening en bij risicofactoren voor ischemische hartaandoeningen (zoals hoge bloeddruk, diabetes, rokers, gebruikers van vervangende nicotineproducten, mannen > 40 jaar, vrouwen in de postmenopauze, sterk familiair voorkomen van coronaire hartziekte) wordt vóór start van de behandeling een cardiovasculaire evaluatie aanbevolen. Bij optreden van pijn en/of een beklemd gevoel op borst en keel eerst onderzoek uitvoeren op coronaire vaatziekten, voordat de behandeling wordt voortgezet.
Overmatig gebruik van elk antimigrainemiddel (als triptanen) kan leiden tot dagelijkse chronische hoofdpijn, waardoor een tijdelijk staken van de behandeling nodig is.
Onderzoeksgegevens: Het gebruik van eletriptan wordt niet aanbevolen bij ouderen > 65 jaar en bij kinderen en adolescenten; bij > 65 jaar is het gebruik niet systematisch onderzocht en is in klinische studies slechts een gering aantal ouderen geïncludeerd; bij adolescenten (12–17 j.) is de werkzaamheid niet vastgesteld; bij kinderen (6–11 j.) is de werkzaamheid en veiligheid niet onderzocht.
Dit middel kan invloed hebben op de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen. Raadpleeg ‘Rij Veilig met Medicijnen’ van het IVM.
Waarschuwingen en voorzorgen
Rizatriptan is niet geïndiceerd voor de behandeling van basilaire, oftalmoplegische en hemiplegische migraine en dient niet profylactisch te worden toegepast. Sluit vóór behandeling andere neurologische aandoeningen uit.
Bij vermoeden van een niet herkende cardiale aandoening en bij risicofactoren voor coronaire hartziekten (zoals hypertensie, diabetes, roken of nicotinesubstitutietherapie, bij mannen boven 40 jaar, bij vrouwen in de postmenopauze, bundeltakblok, sterk familiair voorkomen van coronaire hartziekte) wordt vóór start van de behandeling een cardiovasculaire evaluatie aanbevolen. Bij herhaald optreden van pijn en/of een beklemd gevoel op borst en keel de behandeling niet voortzetten, maar eerst een ECG maken en onderzoek uitvoeren op coronaire vaatziekten.
Bij optreden van angio-oedeem van de tong of farynx het gebruik staken en de patiënt onder medisch toezicht plaatsen.
Bij overmatig gebruik is verergering van de hoofdpijn gemeld.
Onderzoeksgegevens: Bij ouderen > 65 jaar is de veiligheid en effectiviteit niet systematisch onderzocht. Bij kinderen tot 18 jaar en ouderen > 65 jaar is de veiligheid en werkzaamheid nog niet vastgesteld.
Hulpstoffen: Aspartaam/fenylalanine in de orodispergeerbare tabletten kan schadelijk zijn voor mensen met fenylketonurie (PKU).
Dit middel kan invloed hebben op de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen. Raadpleeg ‘Rij Veilig met Medicijnen’ van het IVM.
Overdosering
Neem voor informatie over een eletriptanvergiftiging contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum, vergiftigingen.info.
Overdosering
Zie voor symptomen en behandeling vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Selectieve 5HT1- receptoragonist, vooral van de 5HT1B- en 5HT1D- en 5HT1F-receptor. De 5HT1B en 5HT1D receptoren brengen vasoconstrictie van bepaalde craniale bloedvaten tot stand. Ook is er wisselwerking met het trigemino-vasculair stelsel en worden symptomen van ontsteking van neuronen geremd. Werking: na 30 min.
Kinetische gegevens
| F | 50%. |
| T max | 1,5 uur, tijdens migraine-aanval 2,8 uur. |
| V d | 2 l/kg. |
| Metabolisering | in de lever, vnl. door CYP3A4 o.a. in een werkzame metaboliet. |
| Eliminatie | met de urine. |
| T 1/2el | ca. 4 uur, bij ouderen 5–6 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Selectieve 5HT1D-gelijkende receptoragonist. Deze receptor brengt vasoconstrictie van bepaalde craniale bloedvaten tot stand. Werking (orodispergeerbare) tablet: na ½–1 uur. De officiële naam voor ‘smelttablet’ is veranderd in ‘orodispergeerbare tablet’ (per 1/3/2025).
Kinetische gegevens
| Resorptie | bij inname samen met voedsel is de absorptie 1 uur vertraagd en kan het effect later intreden. |
| F | 40–45%. |
| T max | tablet 1–1½ uur, orodispergeerbare tablet 1,6–2½ uur. |
| V d | 1,6–2,0 l/kg. |
| Metabolisering | in de lever via MAO-A. |
| Eliminatie | met de urine als metaboliet. |
| T 1/2el | ca. 2–3 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
eletriptan hoort bij de groep selectieve 5HT1-agonisten.
Groepsinformatie
rizatriptan hoort bij de groep selectieve 5HT1-agonisten.