Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Menopur XGVS Ferring bv
- Toedieningsvorm
- Poeder voor injectievloeistof
- Sterkte
- 75 IE
- Verpakkingsvorm
- met solvens 2 ml met toebehoren
Bevat per flacon: 75 IE FSH en 75 IE LH.
- Toedieningsvorm
- Poeder voor injectievloeistof
- Sterkte
- 150 IE
- Verpakkingsvorm
- met solvens 2 ml met toebehoren
Bevat per flacon: 150 IE FSH en 150 IE LH.
Meriofert XGVS Goodlife Pharma Nederland
- Toedieningsvorm
- Poeder voor injectievloeistof
- Sterkte
- 75 IE
- Verpakkingsvorm
- met solvens 1 ml in wegwerpspuit
Bevat per flacon: 75 IE FSH en 75 IE LH.
- Toedieningsvorm
- Poeder voor injectievloeistof
- Sterkte
- 150 IE
- Verpakkingsvorm
- met solvens 1 ml in wegwerpspuit
Bevat per flacon: 150 IE FSH en 150 IE LH.
- Toedieningsvorm
- Poeder voor injectievloeistof
- Sterkte
- 900 IE
- Verpakkingsvorm
- met solvens 2 ml in wegwerpspuit
Bevat per flacon: 900 IE FSH en 900 IE LH.
Uitleg symbolen
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Bemfola XGVS Gedeon Richter Benelux Sprl.
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 600 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- pen 0,125 ml = 75 IE, 0,25 ml = 150 IE, 0,375 ml = 225 IE, 0,5 ml = 300 IE
Gonal-F XGVS Merck bv
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 600 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- pen 0,25 ml = 150 IE, pen 0,5 ml = 300 IE, pen 0,75 ml = 450 IE, pen 1,5 ml = 900 IE
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 625 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- pen 0,24 ml = 150 IE, pen 0,48 ml = 300 IE, pen 0,72 ml = 450 IE, pen 1,44 ml = 900 IE
- Toedieningsvorm
- Poeder voor injectievloeistof
- Sterkte
- 1050 IE
- Verpakkingsvorm
- met solvens 1,75 ml
Ovaleap XGVS Theramex Ireland Limited
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 600 IE/ml
- Verpakkingsvorm
- patroon 0,5 ml = 300 IE, 0,75 ml = 450 IE, 1,5 ml = 900 IE
Voor gebruik in combinatie met een pen-injector (Ovaleap Pen).
Uitleg symbolen
Advies
Fertiliteitsbehandeling vindt plaats in de tweede- of derdelijnszorg. Medicamenteuze ovulatie-inductie wordt toegepast bij ovulatiestoornissen zoals polycysteus ovarium syndroom (PCOS). Bij de behandeling van PCOS is letrozol (offlabel) eerste en clomifeen tweede keus. Andere fertiliteitsbehandelingen, die bij diverse indicaties kunnen worden toegepast, zijn intra‐uteriene inseminatie (met of zonder milde ovariële hyperstimulatie), in-vitro fertilisatie (IVF) en intracytoplasmatische sperma‐injectie (ICSI). Bij IVF/ICSI vindt gecontroleerde ovariële hyperstimulatie plaats met gonadotrofinen, in combinatie met gonadoreline-agonisten of gonadoreline-antagonisten, afhankelijk van het gekozen schema.
Advies
Fertiliteitsbehandeling vindt plaats in de tweede- of derdelijnszorg. Medicamenteuze ovulatie-inductie wordt toegepast bij ovulatiestoornissen zoals polycysteus ovarium syndroom (PCOS). Bij de behandeling van PCOS is letrozol (offlabel) eerste en clomifeen tweede keus. Andere fertiliteitsbehandelingen, die bij diverse indicaties kunnen worden toegepast, zijn intra‐uteriene inseminatie (met of zonder milde ovariële hyperstimulatie), in-vitro fertilisatie (IVF) en intracytoplasmatische sperma‐injectie (ICSI). Bij IVF/ICSI vindt gecontroleerde ovariële hyperstimulatie plaats met gonadotrofinen, in combinatie met gonadoreline-agonisten of gonadoreline-antagonisten, afhankelijk van het gekozen schema.
Indicaties
Bij vrouwen
- Infertiliteit door anovulatie, (incl. polycysteus ovarium syndroom), indien behandeling met clomifeen heeft gefaald;
- Gecontroleerde ovariële hyperstimulatie, teneinde meervoudige follikelrijping te bewerkstelligen bij kunstmatige voortplantingstechnieken zoals in-vitro-fertilisatie (IVF).
Bij mannen
- Geselecteerde gevallen van gestoorde spermatogenese.
Gerelateerde informatie
Indicaties
Bij vrouwen
- gecontroleerde ovariumhyperstimulatie voor de ontwikkeling van meerdere follikels bij vrouwen die worden behandeld in het kader van een kunstmatige voortplantingstechniek (ART);
- anovulatie (ook ten gevolge van het polycysteus ovariumsyndroom, PCOS), indien behandeling met clomifeen faalt;
- in combinatie met een LH-preparaat (lutropine) voor stimulatie van de follikelontwikkeling bij vrouwen met een ernstig tekort aan LH en FSH.
Bij mannen
- deficiënte spermatogenese door congenitaal of verworven hypogonadotroop hypogonadisme, in combinatie met humaan choriongonadotrofine (hCG).
Gerelateerde informatie
Doseringen
Bij de vrouw individueel doseren op geleide van de follikelgrootte door middel van ultrasonografie en evt. ook bepaling van oestrogeenspiegels.
Anovulatie
Gecontroleerde ovariële hyperstimulatie bij een kunstmatige voortplantingstechniek
Stoornissen in de spermatogenese
Toediening
- De oplossing direct na reconstitutie toedienen, via subcutane of intramusculaire injectie;
- De eerste injectie onder directe medische supervisie geven;
- De injectieplaats afwisselen.
Doseringen
Gecontroleerde ovariële hyperstimulatie bij kunstmatige voortplantingstechnieken
Anovulatie
Ernstig tekort aan LH en FSH
Deficiënte spermatogenese
Toediening
- Subcutaan toedienen elke dag op hetzelfde tijdstip;
- De eerste injectie onder directe medische supervisie geven; na adequate instructie kan de toediening worden uitgevoerd door de vrouw zelf;
- De injectieplaats dagelijks afwisselen om lipo-atrofie te voorkomen.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): hoofdpijn. Opgezette buik.
Vaak (1-10%): ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS), gekenmerkt door buikpijn, misselijkheid, braken, diarree, vergrote ovaria en ovariumcysten. Duizeligheid. Rugpijn. Bekkenpijn, gevoelige of pijnlijke borsten. Opvliegers. Pijn en reacties op de injectieplaats, vermoeidheid, malaise, dorst.
Zelden (0,01–0,1%): trombo-embolische voorvallen, acne, huiduitslag.
Verder zijn gemeld: wazig zien, koorts, gewrichtspijn, jeuk, urticaria, erytheem en overgevoeligheidsreacties zoals anafylactische reacties. Ernstig OHSS met ascites, gewichtstoename, vochtopstapeling in bekken, pleurale effusie, dyspneu, oligurie, hypovolemie, shock, trombo-embolische voorvallen en ovariumtorsie. Ruptuur van ovariumcysten met intraperitoneale bloeding.
Bijwerkingen
Bij vrouwen
Zeer vaak (> 10%): hoofdpijn. Ovariumcysten. Reacties op de injectieplaats (bv. pijn, erytheem, hematoom, zwelling, irritatie).
Vaak (1-10%): buikpijn, opgezette buik, misselijkheid, braken, diarree. Milde tot matige vorm van ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS).
Soms (0,1-1%): ernstig OHSS.
Zeer zelden (< 0,01%): overgevoeligheidsreacties, waaronder anafylactische reactie en shock. Astma-longaanval. Trombo-embolie.
Een milde tot matige vorm van OHSS kan samengaan met buikklachten, misselijkheid, braken, diarree en cysteus vergrote ovaria.
Ernstige OHSS kan samengaan met sterke vergroting van de ovaria, gewichtstoename, dyspneu, oligurie, hypovolemie, hemoconcentratie, verstoring van de elektrolytenbalans, ascites, pleura-effusie of acuut longlijden. Zeer zelden ovariumtorsie of trombo-embolische voorvallen.
Bij mannen
Zeer vaak (> 10%): reacties op de injectieplaats (bv. pijn, erytheem, hematoom, zwelling, irritatie).
Vaak (1-10%): acne. Gynaecomastie, varicocele. Gewichtstoename.
Zeer zelden (< 0,01%): overgevoeligheidsreacties, waaronder anafylactische reactie en shock. Astma-longaanval.
Interacties
Bij gelijktijdig gebruik van een GnRH-agonist om de hypofyse te desensitiveren kan een hogere dosis menopauzegonadotrofine nodig zijn om een adequate respons te bereiken.
Gelijktijdig gebruik met clomifeen kan de follikelreactie versterken.
Interacties
Bij gelijktijdig gebruik van een GnRH-agonist of -antagonist om de hypofyse te desensitiveren kan een hogere dosis follitropine nodig zijn om een adequate respons te bereiken.
Gelijktijdig gebruik met clomifeen kan de follikelreactie versterken.
Zwangerschap
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Teratogenese: Er zijn geen aanwijzingen dat gonadotrope hormonen meer kans op aangeboren afwijkingen geven. Gegevens over toediening tijdens een al bestaande zwangerschap zijn niet beschreven, waardoor het niet mogelijk is de eventuele risico's hiervan in te schatten.
Zwangerschap
Gezien de geregistreerde indicatie niet van toepassing.
Teratogenese: Er zijn geen aanwijzingen dat gonadotrope hormonen meer kans op aangeboren afwijkingen geven. Gegevens over toediening tijdens een al bestaande zwangerschap zijn niet bekend, waardoor het niet mogelijk is de eventuele risico's hiervan in te schatten.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Gonadotrofinen zijn grote moleculen; opname in de moedermelk lijkt daarom niet waarschijnlijk. Daarbij worden deze middelen slecht tot niet opgenomen uit het maag-darmkanaal van de zuigeling.
Overige: Gonadotrofinen remmen mogelijk de borstvoeding.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Gonadotrofinen zijn grote moleculen; opname in de moedermelk lijkt daarom niet waarschijnlijk. Daarbij worden deze middelen slecht tot niet opgenomen uit het maag-darmkanaal van de zuigeling.
Farmacologisch effect: Gonadotrofinen remmen mogelijk de borstvoeding.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.
Contra-indicaties
Bij vrouwen
- vaginale bloedingen met onbekende oorzaak;
- ovarium-, uterus- of mammacarcinoom;
- hypofyse- of hypothalamustumor;
- vergroting van de ovaria of cysten, anders dan door polycysteus ovariumsyndroom;
- aandoeningen die een effectieve behandeling onmogelijk maken zoals primair ovariumfalen en misvormingen van de geslachtsorganen of baarmoedermyomen die zwangerschap in de weg staan.
Bij mannen
- prostaatcarcinoom, testistumor;
- hypofyse- of hypothalamustumor;
- primaire gonadale insufficiëntie.
Contra-indicaties
Bij vrouwen
- hypofyse- of hypothalamustumor;
- ovarium-, uterus- of mammacarcinoom;
- primaire gonadale insufficiëntie;
- misvormingen van de geslachtsorganen of baarmoedermyomen die zwangerschap in de weg staan;
- vergroting van de ovaria of cysten, die niet door polycysteus ovariumsyndroom worden veroorzaakt en met onbekende oorzaak;
- onverklaarde vaginale bloedingen.
Bij mannen
- hypofyse- of hypothalamustumor;
- testiscarcinoom;
- primaire gonadale insufficiëntie.
Waarschuwingen en voorzorgen
Algemeen: Onderzoek vooraf op aanwezigheid van niet-gonadale endocrinologische afwijkingen (bv. ziekten van schildklier, bijnier of hypofyse) en behandel deze. Controleer patiënten met (een familiaire geschiedenis van) porfyrie zorgvuldig; overweeg bij achteruitgang of een eerste symptoom van deze aandoening, de toediening te staken.
Het ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS) kan optreden bij stimulering van follikelgroei. Beoordeel vóór en regelmatig tijdens de behandeling de follikelontwikkeling door middel van ultrasonografie en bepaling van de estradiolspiegel. Risicofactoren voor het ontwikkelen van OHSS zijn een laag lichaamsgewicht bij een leeftijd < 35 jaar, polycysteus-ovariumsyndroom, hogere doses exogene gonadotrofinen, hoge absolute of snel stijgende serumspiegels van estradiol, een groot aantal ontwikkelende ovariële follikels en eerdere episoden van OHSS. Bij aanwijzingen voor ongewenste ovariële hyperstimulatie tijdens de behandeling, geen hCG toedienen en de patiënte adviseren ten minste 4 dagen geen gemeenschap te hebben of een barrière-anticonceptiemethode te gebruiken. OHSS kan snel verergeren en treedt meestal op na het stoppen van de behandeling, met als hoogtepunt ca. 7 tot 10 dagen na de behandeling; daarom de patiënt ten minste gedurende 2 weken na de hCG-toediening volgen. Bij ernstig OHSS de behandeling met gonadotrofine staken (indien nog gaande); ziekenhuisopname is aangewezen.
Risico's bij ART: De kans op een meerlingzwangerschap na ovulatie-inductie is toegenomen en daarmee het risico op maternale en perinatale complicaties; volg daarom de ovariële respons zorgvuldig. Er is meer kans op een miskraam en extra-uteriene graviditeit gerapporteerd; dit risico hangt niet direct samen met gebruik van gonadotrofinen maar met de onderliggende aandoening.
Trombose: Wees voorzichtig bij vrouwen met risicofactoren voor trombose, zoals een trombose in de (familie)anamnese, overgewicht (BMI > 30) of trombofilie, vanwege de toegenomen kans op trombo-embolische voorvallen bij behandeling met gonadotrofinen.
Tumoren: Zowel benigne als maligne tumoren van de ovaria of andere delen van het reproductiesysteem zijn gemeld bij vrouwen die veelvuldig therapie kregen voor behandeling van onvruchtbaarheid. Het is onduidelijk of behandeling met gonadotrofinen de kans op dit soort tumoren vermeerdert bij onvruchtbare vrouwen.
Waarschuwingen en voorzorgen
Algemeen
Onderzoek vooraf op aanwezigheid van niet-gonadale endocrinologische afwijkingen (bv. ziekten van schildklier, bijnier of hypofyse) en behandel deze.
Controleer vrouwen met (een familiaire geschiedenis van) porfyrie zorgvuldig; overweeg bij achteruitgang of een eerste symptoom van deze aandoening, de toediening te staken.
Bij vrouwen
Bij stimulering van follikelgroei kan het ovarieel hyperstimulatiesyndroom (OHSS) optreden. Beoordeel vóór en regelmatig tijdens de behandeling de follikelontwikkeling door echoscopie en bepaling van de serum-oestradiolspiegel. Risicofactoren voor het ontwikkelen van OHSS zijn een laag lichaamsgewicht bij een leeftijd < 35 jaar, polycysteus-ovariumsyndroom, hogere doses exogene gonadotrofinen, hoge absolute of snel stijgende serumspiegels van estradiol, eerdere episoden van OHSS, een groot aantal ontwikkelende ovariële follikels en een groot aantal oöcyten gewonnen in cycli van ART. Bij aanwijzingen voor ongewenste ovariële hyperstimulatie tijdens de behandeling, geen humaan choriongonadotrofine (hCG) toedienen en de vrouw adviseren ten minste 4 dagen geen gemeenschap te hebben of barrière-contraceptiemethoden te gebruiken. OHSS kan snel verergeren en treedt meestal op na het stoppen van de behandeling, met als hoogtepunt ca. 7 tot 10 dagen na de behandeling; daarom de vrouw ten minste gedurende 2 weken na de hCG-toediening volgen. Bij ernstige OHSS de behandeling met gonadotrofine staken (indien nog gaande); ziekenhuisopname is aangewezen.
De kans op een meerlingzwangerschap na ovulatie-inductie is toegenomen en daarmee het risico op maternale en perinatale complicaties; volg daarom de ovariële respons zorgvuldig. Er is meer kans op een miskraam en extra-uteriene graviditeit gerapporteerd; dit risico hangt niet direct samen met gebruik van gonadotrofinen maar met de onderliggende aandoening.
Wees voorzichtig bij risicofactoren voor trombose, zoals een trombose in de (familie)anamnese, overgewicht (BMI > 30) of trombofilie, vanwege de toegenomen kans op trombo-embolische voorvallen bij behandeling met gonadotrofinen.
Zowel benigne als maligne tumoren van de ovaria of andere delen van het reproductiesysteem zijn gemeld bij vrouwen die veelvuldig therapie kregen voor behandeling van onvruchtbaarheid. Het is onduidelijk of behandeling met gonadotrofinen de kans op dit soort tumoren vermeerdert bij onvruchtbare vrouwen.
Bij mannen
Een verhoogde concentratie endogeen FSH wijst op primaire testiculaire deficiëntie; in dat geval heeft behandeling met follitropine/hCG geen zin.
Het effect van de behandeling vier tot zes maanden na het begin van de behandeling met behulp van semenanalyse beoordelen.
Hulpstoffen: Benzylalcohol, in sommige injectievloeistoffen, in grote hoeveelheden, kan zich ophopen in het lichaam en metabole acidose veroorzaken; wees voorzichtig tijdens zwangerschap, lactatie en bij een verminderde lever- of nierfunctie.
Eigenschappen
Humaan menopauzaal gonadotrofine (hMG) wordt verkregen uit de urine van vrouwen in de postmenopauze en bevat zowel FSH (follikelstimulerend hormoon)- als LH (luteïniserend hormoon)-activiteit. In Meriofert is humaan choriongonadotrofine (hCG) toegevoegd, verkregen uit de urine van zwangere vrouwen, om aan de LH-activiteit bij te dragen.
Bij de vrouw induceert de FSH-component in de eierstokken een toename van het aantal groeiende follikels en stimuleert de follikelontwikkeling. FSH verhoogt de productie van estradiol in granulosacellen door de aromatisering van androgenen die - onder invloed van LH - in theca-cellen geproduceerd worden. Bij de man stimuleert de FSH-component de rijping van de tubuli seminiferi en de ontwikkeling van spermatozoa. Een hoge concentratie androgeen in de testes is hiervoor echter noodzakelijk. Dit kan bereikt worden door voorafgaande behandeling met hCG.
Kinetische gegevens
| T max | 6–24 uur (FSH). |
| Eliminatie | vnl. met de urine. |
| T 1/2el | i.m. ca. 27 uur, s.c. ca. 30 uur (FSH). |
Uitleg afkortingen
Eigenschappen
Recombinant humaan follikelstimulerend hormoon (r-hFSH) geproduceerd door middel van DNA-recombinanttechniek in ovariumcellen van de Chinese hamster (CHO cellen). Bij vrouwen stimuleert FSH de ontwikkeling van ovariële follikels. Bij dagelijkse toediening van r-hFSH begint het totale follikelvolume toe te nemen na ca. 4-5 dagen en het max. effect wordt bereikt na ca. 10 dagen, afhankelijk van de individuele respons. Bij mannen met een tekort aan FSH, induceert r-hFSH de spermatogenese, indien toegediend in combinatie met hCG gedurende ten minste 4 maanden.
Bemfola en Ovaleap zijn de biosimilars van GONAL-f, en zijn hiermee in hoge mate vergelijkbaar. Voor meer informatie over biosimilars, zie Biosimilars in de EU - Informatie voor zorgverleners (europa.eu).
Kinetische gegevens
| F | ca. 66%. |
| V d | ca. 0,13–0,16 l/kg. |
| Eliminatie | ca. 12% met de urine. |
| T 1/2el | 24–59 uur. |
Uitleg afkortingen
Groepsinformatie
menopauzegonadotrofine hoort bij de groep gonadotrofinen.
- choriongonadotrofine (G03GA01) Vergelijk
- choriongonadotropine alfa (G03GA08) Vergelijk
- corifollitropine alfa (G03GA09) Vergelijk
- follitropine alfa (G03GA05) Vergelijk
- follitropine bèta (G03GA06) Vergelijk
- follitropine delta (G03GA10) Vergelijk
- follitropine/lutropine (G03GA30) Vergelijk
- lutropine (G03GA07) Vergelijk
- urofollitropine (G03GA04) Vergelijk
Groepsinformatie
follitropine alfa hoort bij de groep gonadotrofinen.
- choriongonadotrofine (G03GA01) Vergelijk
- choriongonadotropine alfa (G03GA08) Vergelijk
- corifollitropine alfa (G03GA09) Vergelijk
- follitropine bèta (G03GA06) Vergelijk
- follitropine delta (G03GA10) Vergelijk
- follitropine/lutropine (G03GA30) Vergelijk
- lutropine (G03GA07) Vergelijk
- menopauzegonadotrofine (G03GA02) Vergelijk
- urofollitropine (G03GA04) Vergelijk