apomorfine
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
APO-go (hydrochloride) Stada Arzneimittel AG
- Toedieningsvorm
- Infusievloeistof
- Sterkte
- 5 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- 'Pod' patroon 20 ml, wegwerpspuit 10 ml
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 10 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- pen 3 ml
- Toedieningsvorm
- Injectie-/infusievloeistof
- Sterkte
- 10 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- ampul 5 ml
Dacepton (hydrochloride) EuroCept bv
- Toedieningsvorm
- Infusievloeistof
- Sterkte
- 5 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- flacon 20 ml
- Toedieningsvorm
- Injectievloeistof
- Sterkte
- 10 mg/ml
- Verpakkingsvorm
- patroon 3 ml
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij de ziekte van Parkinson is levodopa het middel van eerste keus. Bij de novo patiënten in de vroege fase gaat als startbehandeling de voorkeur in het algemeen uit naar levodopa in combinatie met een decarboxylaseremmer. Overweeg als alternatief een levodopa-sparende behandeling (dopamine-agonist/MAO-B remmers) bij jongeren < 40 jaar zonder cognitieve problemen, voor minder kans op dyskinesie.
In de latere fase met responsfluctuaties – zoals ‘on-off’ en 'wearing-off' – tijdens de levodopa-behandeling, zijn dopamine-agonisten (pramipexol, ropinirol), MAO-B-remmers (rasagiline, safinamide, selegiline) en COMT-remmers (entacapon) effectief als adjuvante behandeling. De keuze voor een van deze middelen is gebaseerd op individuele patiëntkenmerken.
Indien in de late gecompliceerde fase van de ziekte, ondanks optimale instelling op orale antiparkinson-geneesmiddelen toch invaliderende onvoorspelbare motorische complicaties (= ‘off’-perioden)/responsfluctuaties optreden, komen geavanceerde behandelingen waaronder stereotactische diepe hersenstimulatie (DBS), apomorfine subcutaan of levodopa/carbidopa(/entacapon) intestinale gel per sonde in aanmerking. De toepassing is beperkt tot centra met expertise op het gebied van gevorderde Parkinson.
Indicaties
- Refractaire, niet-(L-dopa-)dosisafhankelijke motorische fluctuatie bij de ziekte van Parkinson, die niet adequaat reageert op beschikbare orale antiparkinsonmiddelen.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Beoordeel bij elke patiënt vóór start van de behandeling risicofactoren voor verlenging van de QT-tijd. Start ten minste twee dagen vóór de behandeling met een zo laag mogelijke dosering domperidon om misselijkheid te voorkomen; probeer domperidon vervolgens zo snel mogelijk weer stop te zetten.
Optimaliseer de behandeling met levodopa, met of zonder dopamine-antagonisten, vóór start van de behandeling met apomorfine.
De optimale dosering verschilt per patiënt, maar eenmaal vastgesteld, blijft deze voor elke patiënt relatief constant.
Ziekte van Parkinson
Volwassenen
Bolusinjectie: Ter bepaling van de minimaal effectieve dosis: 1 mg s.c. direct na het begin van een L-dopa onafhankelijke hypokinetische periode ('off'-periode) en gedurende minstens 1 uur observeren om het begin en het eind van de verbetering van de motorische respons vast te stellen. Indien geen of onvoldoende respons: telkens na 1 uur of bij de volgende 'off'-periode, de dosis verhogen met 1 mg tot max. 10 mg per bolusinjectie, max. 100 mg per dag.
Bolusinjectie: Ter bepaling van de optimale dosis (dosis met een optimale duur van het effect met minimale bijwerkingen): de minimaal effectieve dosis wordt met 1 mg verhoogd om te kijken of de duur van het effect met 10 minuten toeneemt. Is dit niet het geval óf heeft de patiënt meer bijwerkingen, dan is de optimale dosis gelijk aan de minimaal effectieve dosis. Gemiddelde optimale dosis 2–5 mg per injectie, max. 100 mg per dag. Bij sommige patiënten kan de dosis domperidon na enkele weken worden verlaagd en soms afgebouwd. Indien de totale controle met intermitterende injecties onbevredigend blijft of bij meer dan 10 injecties per dag kan men overgaan op continue subcutane infusie.
Continue subcutane infusie met Dacepton: Door middel van een minipomp en/of een injectiespuit-aandrijver: begindosis: 1 mg/uur, op geleide van het effect met stappen van max. 0,5 mg/uur met intervallen van minstens 4 uur verhogen naar 1–4 mg/uur (0,014–0,06 mg/kg/uur); de dagelijkse dosis varieert sterk per patiënt, meestal tussen de 3–30 mg; max. 100 mg per dag. Na 12 uur de plaats van infusie veranderen. In principe de infusie alleen laten lopen als de patiënt wakker is, tenzij bij ernstige nachtelijke problemen; tolerantie lijkt niet op te treden als de periode zonder behandeling 's nachts ten minste 4 uur is. Naast continue subcutane infusie kunnen via het pompsysteem ook intermitterende bolusinjecties worden toegediend.
Continue subcutane infusie met Apo-go 'Pod'; Door middel van een minipomp: begindosis: 1 mg/uur, op geleide van het effect met stappen van max. 0,5–1 mg/uur per dag naar doorgaans 2–8 mg/uur. Na 24 uur de infusielijn en de plaats van infusie veranderen. Een patroon max. 48 uur gebruiken. In principe de infusie alleen laten lopen als de patiënt wakker is, tenzij bij ernstige nachtelijke problemen; tolerantie lijkt niet op te treden als de periode zonder behandeling 's nachts ten minste 4 uur is. Naast continue subcutane infusie kunnen via het pompsysteem ook zo nodig intermitterende bolusinjecties worden toegediend; totaal max. 100 mg per dag.
Ouderen: wees voorzichtig in de opstartfase vanwege het risico van posturale hypotensie. Een dosisaanpassing is niet nodig.
Kinderen: gebruik is gecontra-indiceerd.
Verminderde nierfunctie: een dosisaanpassing is niet nodig.
Toediening: injectievloeistof ter bescherming tegen licht bewaren in de oorspronkelijke verpakking; de vloeistof niet gebruiken als deze groen gekleurd is. Niet intraveneus toedienen.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): hallucinaties; met name bij continu gebruik. Reacties op de injectieplaats, zoals onderhuidse bultjes, panniculitis, jeuk, verharding en rood worden van de huid.
Vaak (1-10%): sedatie in het begin van de behandeling, verwardheid, visuele hallucinaties, euforie, rusteloosheid, psychosen, slaperigheid, orthostatische hypotensie, duizeligheid, licht in het hoofd, veel gapen en in het begin misselijkheid en braken.
Soms (0,1-1%): hemolytische anemie, trombocytopenie, positieve coombs-test, dyskinesieën tijdens 'on'-perioden, ademhalingsproblemen, lokale of gegeneraliseerde uitslag, necrose en ontsteking op de injectieplaats, plotselinge slaapaanvallen.
Zelden (0,01-0,1%): eosinofilie, huidulcera na continue subcutane infusie.
Zeer zelden (< 0,01%): slapeloosheid, acute coronaire insufficiëntie, tachycardie, ademhalingsdepressie, tachypneu, hyperhidrose, syncope. De hulpstof natriumbisulfiet in de infusievloeistof kan bij gevoelige personen (m.n. asthmatici) allergische reacties veroorzaken, waaronder anafylactische verschijnselen en (levensgevaarlijke) astma-aanvallen.
Verder zijn gemeld: Stoornissen in de impulsbeheersing (pathologisch gokgedrag, verhoogde libido, hyperseksualiteit, compulsief koopgedrag, compulsief eetgedrag), flauwvallen, hoofdpijn, agressie, agitatie, syncope en perifeer oedeem.
Interacties
Gelijktijdig gebruik met ondansetron is gecontra-indiceerd vanwege meldingen van ernstige hypotensie en bewustzijnsverlies. Wees ook voorzichtig met gebruik van andere 5-HT3-antagonisten.
In combinatie met andere antiparkinsonmiddelen kunnen ongebruikelijke bijwerkingen of potentiëring van het effect optreden.
Antipsychotica kunnen een antagonerend effect hebben in combinatie met apomorfine. Indien gebruik van antipsychotica wordt gestart, is een langzame verlaging van apomorfine toegediend via minipomp of injectiespuit-aandrijver aangewezen.
Het effect van antihypertensiva en cardiaal actieve middelen kan worden versterkt.
Niet gelijktijdig gebruiken met middelen die het QT-interval verlengen.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens onvoldoende gegevens. In dierproeven geen teratogene effecten, maar voor moederratten toxische doses kunnen bij de pasgeborene leiden tot ademhalingsmoeilijkheden.
Advies: Alleen op strikte indicatie.
Lactatie
Uitscheiding in de moedermelk: Onbekend.
Advies: Afwegen.
Contra-indicaties
- ademhalingsdepressie;
- dementie;
- leverinsufficiëntie;
- intermitterende behandeling wanneer tijdens een 'on'-respons op levodopa ernstige dyskinesie of dystonie voorkomen.
Zie voor (meer) contra-indicaties de rubrieken Interacties en Dosering.
Waarschuwingen en voorzorgen
De behandeling instellen in een daartoe gespecialiseerde kliniek onder toezicht van een arts met veel ervaring met de ziekte van Parkinson. Controleer tijdens de beginfase van behandeling op ongebruikelijke bijwerkingen.
In combinatie met levodopa is regelmatig hematologisch onderzoek aangewezen.
Door combinatie met domperidon kunnen misselijkheid en braken of orthostatische hypotensie worden voorkomen. Beoordeel vóór en tijdens de behandeling (in combinatie) met domperidon bij elke patiënt risicofactoren voor verlenging van de QT-tijd, zoals onderliggende hartziekten, ernstige leverinsufficiëntie, ernstige verstoring van de elektrolytenhuishouding (incl. door medicatie), comedicatie met invloed op CYP3A4 of de QT-tijd. Monitoring voor een effect op de QTc-tijd is aanbevolen. ECG is aangewezen vóór de behandeling met domperidon, tijdens de instelfase en indien nodig later tijdens de behandeling.
Wees voorzichtig bij pre-existente renale, pulmonale of cardiovasculaire ziekten, bij neiging tot misselijkheid of braken en bij meer kans op 'torsade de pointes' of aritmieën.
Apomorfine kan neuropsychiatrische aandoeningen in enkele gevallen doen verergeren; een bestaande psychose, verwardheid of agitatie kan verslechteren.
Wees voorzichtig bij ouderen en verzwakte patiënten vanwege het risico van orthostatische hypotensie.
Controleer regelmatig op het ontstaan van stoornissen in de impulsbeheersing; als deze zich ontwikkelen overweeg ofwel dosisreductie ofwel het geleidelijk staken van de behandeling.
Waarschuw vóór de start van de behandeling patiënten en verzorgers dat bij gebruik het dopaminedisregulatie-syndroom kan ontstaan, een verslavingsstoornis die resulteert in excessief gebruik van apomorfine.
Constante apomorfine plasmaspiegels worden bereikt door toediening via een s.c. pomp. Niet intraveneus toedienen.
Gebruik bij kinderen en adolescenten < 18 jaar is gecontra-indiceerd.
Hulpstoffen: Natriumbisulfiet in infusie- en injectievloeistof kan in zeldzame gevallen ernstige bronchospasmen veroorzaken.
Dit middel kan invloed hebben op de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen. Raadpleeg ‘Rij Veilig met Medicijnen’ van het IVM.
Overdosering
Therapie
Domperidon bij excessief braken; naloxon bij ademhalingsdepressie; atropine bij bradycardie.
Neem voor informatie over een vergiftiging met apomorfine contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Apomorfine is een krachtige D1- en D2-receptoragonist. Verbetert zowel de tremor als de rigiditeit en is in combinatie met lage dosering levodopa effectief bij motorische fluctuaties en 'off'-perioden. Werking: s.c. na 4–12 min. Werkingsduur: s.c. 1 uur.
Kinetische gegevens
| Resorptie | s.c. snel en volledig. |
| V d | 2–3½ l/kg. |
| Eiwitbinding | > 99,9 %. |
| Metabolisering | > 10% wordt geglucuronideerd of gesulfateerd. |
| T 1/2el | 30–50 min. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
apomorfine hoort bij de groep dopamine-agonisten, overige.