sitagliptine/metformine
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Janumet
Bijlage 2
Merck Sharp & Dohme bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld '50/850'
Bevat per tablet: sitagliptine (als fosfaatmonohydraat) 50 mg, metformine (hydrochloride) 850 mg.
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld '50/1000'
Bevat per tablet: sitagliptine (als fosfaatmonohydraat) 50 mg, metformine (hydrochloride) 1000 mg.
Sitagliptine/metformine
Bijlage 2
Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld '50/850'
Bevat per tablet: sitagliptine (als hydrochloridemonohydraat) 50 mg, metformine (hydrochloride) 850 mg.
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld '50/1000'
Bevat per tablet: sitagliptine (als hydrochloridemonohydraat) 50 mg, metformine (hydrochloride) 1000 mg.
Velmetia
Bijlage 2
Merck Sharp & Dohme bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld '50/1000'
Bevat per tablet: sitagliptine (als fosfaatmonohydraat) 50 mg, metformine (hydrochloride) 1000 mg.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
sitagliptine/metformine vergelijken met een ander geneesmiddel.
Advies
Bij de behandeling van diabetes mellitus type 2 komt bloedglucoseverlagende medicatie in aanmerking, indien geen goede bloedglucoseregulatie wordt bereikt met het aanpassen van de leefstijl. Voor patiënten zonder zeer hoog risico op hart- en vaatziekten is metformine eerste keus bij de medicamenteuze behandeling. Bij onvoldoende resultaat kan een kortwerkend sulfonylureumderivaat (voorkeur gliclazide) worden toegevoegd. De volgende stap conform de NHG-Standaard is (toevoeging van) insulinetherapie, of als alternatief een DPP4-remmer of GLP1-agonist. Bij patiënten met een zeer hoog risico op hart- en vaatziekten, blijkend uit een voorgeschiedenis van hart- of vaatziekte, chronische nierschade en/of systolisch hartfalen, is een SGLT2-remmer eerste keus (alternatief GLP1-agonist). Voeg bij onvoldoende effect eerst metformine toe en vervolgens een GLP1-agonist.
Aan de vergoeding van sitagliptine/metformine zijn voorwaarden verbonden, zie Regeling zorgverzekering, bijlage 2.
Indicaties
Diabetes mellitus type 2 bij volwassenen, als aanvulling op dieet en lichaamsbeweging:
- indien met maximaal getolereerde dosering metformine alléén onvoldoende resultaat wordt behaald;
- als vervanging van de combinatie van sitagliptine en metformine in afzonderlijke tabletten;
- in combinatie met een sulfonylureumderivaat (als drievoudige combinatietherapie), indien met maximaal getolereerde dosering metformine en een sulfonylureumderivaat de bloedglucosespiegel onvoldoende onder controle kan worden gebracht;
- in combinatie met pioglitazon (als drievoudige combinatietherapie), indien met maximaal getolereerde dosering metformine en pioglitazon de bloedglucosespiegel onvoldoende onder controle kan worden gebracht;
- in combinatie met insuline (als drievoudige combinatietherapie), indien met maximaal getolereerde dosering metformine en stabiele doses insuline de bloedglucosespiegel onvoldoende onder controle kan worden gebracht.
Gerelateerde informatie
Doseringen
Diabetes mellitus type 2
Volwassenen
Dosering individueel instellen op geleide van het huidige medicatieschema, de werkzaamheid en tolerantie. Maximale dosering van sitagliptine is 100 mg/dag.
Tweevoudige combinatietherapie: Indien onvoldoende gereguleerd met metformine alléén: begindosis: 1 tablet '50/850' óf 1 tablet '50/1000' 2×/dag, afhankelijk van de dosis metformine die reeds wordt gebruikt.
Indien overgestapt van sitagliptine en metformine als aparte tabletten: begindosis: dezelfde doses sitagliptine en metformine die al worden gebruikt.
Drievoudige combinatietherapie: In combinatie met een sulfonylureumderivaat (indien onvoldoende gereguleerd met metformine en een sulfonylureumderivaat): begindosis: 1 tablet '50/850' óf 1 tablet '50/1000' 2×/dag, afhankelijk van de dosis metformine die reeds wordt gebruikt. De dosering van het sulfonylureumderivaat zonodig verlagen, om de kans op hypoglykemie te verminderen.
In combinatie met pioglitazon (indien onvoldoende gereguleerd met metformine en pioglitazon): begindosis: 1 tablet '50/850' óf 1 tablet '50/1000' 2×/dag, afhankelijk van de dosis metformine die reeds wordt gebruikt.
In combinatie met insuline (indien onvoldoende gereguleerd met insuline en metformine): begindosis: 1 tablet '50/850' óf 1 tablet '50/1000' 2×/dag, afhankelijk van de dosis metformine die reeds wordt gebruikt. De dosering van het insuline zonodig verlagen, om de kans op hypoglykemie te verminderen.
Nierfunctiestoornis: Beoordeel vóór en tijdens de behandeling risicofactoren voor lactaatacidose (zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen). Gebruik de afzonderlijke bestanddelen indien het combinatiepreparaat niet geschikt is. Bij een creatinineklaring 60–89 ml/min: dosisaanpassing is niet nodig; bij een creatinineklaring 45–59 ml/min: metformine max. 2000 mg/dag en de begindosis max. 1000 mg/dag, sitagliptine max. 100 mg/dag; bij een creatinineklaring 30–44 ml/min: metformine max. 1000 mg/dag en de begindosis max. 500 mg/dag, sitagliptine max. 50 mg/dag.
Ouderen: pas de dosering aan op basis van de nierfunctie, en controleer deze regelmatig.
Toediening: de tabletten 2×/dag bij een maaltijd innemen om de maag-darmklachten van metformine te verminderen.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): hypoglykemie. Misselijkheid, braken, flatulentie.
Soms (0,1-1%): slaperigheid. Diarree, pijn in de bovenbuik, obstipatie. Jeuk.
Zelden (0,01-0,1%): trombocytopenie.
Verder zijn gemeld: ernstige overgevoeligheidsreacties, waaronder anafylaxie, angio-oedeem, cutane vasculitis en exfoliatieve huidaandoeningen (o.a. Stevens-Johnsonsyndroom). Huiduitslag, urticaria, bulleus pemfigoïd. Gewrichtspijn, spierpijn, pijn in de extremiteiten, rugpijn, artropathie. Acute pancreatitis, waaronder fatale en niet-fatale hemorragische en necrotiserende pancreatitis. Verminderde nierfunctie, waaronder acuut nierfalen (waarvoor soms nierdialyse nodig is). Interstitiële longziekte.
In combinatie met een sulfonylureumderivaat tevens: Zeer vaak (> 10%): hypoglykemie. Vaak (1-10%): obstipatie.
In combinatie met pioglitazon tevens: Vaak (1-10%): perifeer oedeem.
In combinatie met insuline tevens: Zeer vaak (> 10%): hypoglykemie. Soms (0,1-1%): hoofdpijn, droge mond.
Voor andere bijwerkingen zie:
Interacties
De volgende middelen kunnen de nierfunctie negatief beïnvloeden, waardoor de kans op lactaatacidose (door accumulatie van metformine) toeneemt: NSAID's (incl. coxib's), ACE-remmers, ARB's en diuretica (m.n. lisdiuretica). Bij starten van deze middelen in combinatie met metformine, de nierfunctie zorgvuldig monitoren.
Vermijd de combinatie met alcohol vanwege meer kans op lactaatacidose.
Intravasculaire toediening van jodiumhoudende contrastmiddelen kan tot nierfalen leiden en als gevolg meer kans op lactaatacidose; daarom de behandeling met metformine vóór of òp het moment van het onderzoek onderbreken en pas 48 uur na het onderzoek hervatten (mits de nierfunctie stabiel is).
ACE-remmers kunnen de bloedglucosespiegel verlagen, waardoor dosisaanpassing van het bloedglucoseverlagend middel nodig kan zijn.
Glucocorticoïden en sympathicomimetica hebben een hyperglykemische werking.
Metformine is een substraat van organische kationtransporters (OCT1 en 2). Remmers van OCT2 (o.a. cimetidine, dolutegravir, isavuconazol, trimethoprim, vandetanib) kunnen de renale eliminatie van metformine verminderen en zo de metforminespiegel doen stijgen. Inductoren van OCT1 (o.a. rifampicine) verhogen mogelijk de werkzaamheid van metformine, terwijl remmers van OCT1 (o.a. verapamil) deze mogelijk verminderen. Remmers van zowel OCT1 als OCT2 (o.a. crizotinib, olaparib) kunnen de werkzaamheid van metformine veranderen. Overweeg zo nodig een dosisaanpassing van metformine.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren is sitagliptine in hoge doseringen schadelijk gebleken.
Advies: Gebruik ontraden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Sitagliptine: onbekend (bij de mens), ja (bij dieren). Metformine: ja, in geringe mate (bij de mens).
Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding is gecontra-indiceerd.
Contra-indicaties
- acute metabole acidose (zoals lactaatacidose, diabetische ketoacidose);
- precoma diabeticum;
- ernstig nierfalen (creatinineklaring < 30 ml/min);
- acute aandoeningen die de nierfunctie kunnen beïnvloeden, zoals dehydratie, ernstige infectie en shock;
- aandoeningen die weefselhypoxie kunnen veroorzaken zoals gedecompenseerd hartfalen, respiratoir falen en recent myocardinfarct;
- leverfunctiestoornis;
- acute alcoholvergiftiging, alcoholisme.
Zie voor meer contra-indicaties de rubriek Lactatie.
Waarschuwingen en voorzorgen
Controleer de nierfunctie voorafgaand aan de behandeling en daarna ten minste jaarlijks, bij meer kans op progressie van nierfunctiestoornis en bij ouderen ten minste 2–4× per jaar.
Lactaatacidose is een zeldzame maar ernstige metabole complicatie die kan optreden door accumulatie van metformine; gemelde gevallen zijn met name opgetreden bij acute afname van de nierfunctie, cardiopulmonale ziekte of sepsis. In geval van dehydratie (ernstig braken, diarree, koorts of verminderde vochtinname) de behandeling met metformine tijdelijk staken. Wees voorzichtig met starten van geneesmiddelen die de nierfunctie acuut kunnen verstoren, zoals antihypertensiva, diuretica en NSAID's. Andere risicofactoren zijn o.a. slecht gereguleerde diabetes, ketose, langdurig vasten, overmatig alcoholgebruik, leverinsufficiëntie en aandoeningen waarbij hypoxie kan optreden. Aspecifieke symptomen zoals spierkrampen, spijsverteringsstoornissen en asthenie, alsmede tachypneu en hypothermie kunnen wijzen op lactaatacidose. Bij verdenking op lactaatacidose de toediening van sitagliptine/metformine staken en de patiënt direct laten opnemen in het ziekenhuis.
Bij (vermoeden van) een overgevoeligheidsreactie de toediening staken en overgaan op een alternatieve behandeling.
Wees voorzichtig bij een voorgeschiedenis van pancreatitis. Bij vermoeden van pancreatitis, met als kenmerkend symptoom aanhoudende, ernstige buikpijn, het gebruik van sitagliptine/metformine staken; bij bevestiging van de diagnose acute pancreatitis, het gebruik niet hervatten. Na stopzetten van sitagliptine (met of zonder ondersteunende behandeling) is herstel waargenomen, maar zelden is necrotiserende of hemorragische pancreatitis en/of overlijden gemeld.
Operatie of beeldvormend onderzoek: Onderbreek de behandeling met sitagliptine/metformine tijdens een operatieve ingreep onder algehele, spinale of epidurale anesthesie; hervat de behandeling niet eerder dan 48 uur na de ingreep of na het hervatten van orale voeding en alleen bij een stabiele nierfunctie. Onderbreek de behandeling op het moment van beeldvormend onderzoek met jodiumhoudende contrastvloeistof en hervat deze pas 48 uur na het onderzoek (mits de nierfunctie stabiel is).
Dit middel niet gebruiken bij kinderen van 10 t/m 17 jaar, wegens onvoldoende werkzaamheid. Er zijn geen gegevens over kinderen < 10 jaar.
Overdosering
Zie voor informatie toxicologie.org/metformine, toxicologie.org/monografie/orale bloedsuikerverlagende middelen en vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Combinatie van een selectieve remmer van dipeptidylpeptidase 4 (DPP-4) en een biguanide.
Meer informatie
Kinetische gegevens
| Overig | De biologische beschikbaarheid van sitagliptine en metformine in de vaste combinatie is gelijk aan die bij gelijktijdige inname van beide tabletten afzonderlijk. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
sitagliptine/metformine hoort bij de groep DPP4-remmers met biguanide.