xanthinederivaten

Werking

Werkingsmechanisme

Niet geheel duidelijk. Mogelijk spelen de volgende mechanismen een rol:

pentoxifylline:

• toename van de vervormbaarheid van erytrocyten;
• remming van de trombocytenaggregatie;
• verlaging van het plasmafibrinogeengehalte;
• remming van α-receptoren.

theofylline:

• remt in lichte mate het enzym fosfodi-esterase (PDE3, PDE4 en PDE5) in de gladde spiercellen van de bronchioli. Hierdoor neemt de concentratie intracellulair cyclisch adenosinemonofosfaat (cAMP) en cyclisch guanosine monofosfaat (cGMP) toe met mogelijk een:
  • vermindering van de transcriptie van (pro-inflammatoire) genen;
  • verhoging van de apoptose van T-lymfocyten.
• blokkeert de adenosinereceptor; de adenosine A_2B-receptor op de mestcellen is geactiveerd bij astmapatiënten. Dit leidt mogelijk tot:
  • verhoging van de apoptose van neutrofielen.
• verhoogt de interleukine-10-afgifte;
• verhoogt de activiteit van histone deacetylase-2; hierdoor worden de inflammatoire genen uitgeschakeld.

Effect

pentoxifylline:

• veroorzaakt een afname van de bloedviscositeit; hierdoor neemt de doorbloeding in de microcirculatie toe;
• veroorzaakt (een geringe) vaatverwijding.

theofylline:

• veroorzaakt bronchodilatatie, afhankelijk van de plasmaconcentratie;
• heeft een centraal stimulerend effect, met name op het ademcentrum;
• werkt anti-inflammatoir.

Typerende bijwerkingen

Relatief frequent:

• misselijkheid, braken, maag- en buikklachten;
• hoofdpijn, duizeligheid, rusteloosheid.

• Minder frequent:
• tremor (theofylline);
• verhoogde diurese (theofylline)
• tachycardie en hartritmestoornissen;
• convulsies (bij overdosering);
• overgevoeligheidsreacties (zoals jeuk, huiduitslag, urticaria, contacteczeem en gegeneraliseerde huidreacties, koorts, trombocytopenie, toegenomen bloedingsneiging).

Kosten

Zie ook

Indicaties

• astma, aanvalsbehandeling
• astma, longaanval
• perifeer arterieel vaatlijden