Samenstelling
Canesten foot XGVSOTC Bayer bv
- Toedieningsvorm
- Crème, hydrofiel
- Sterkte
- 10 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 20 g
Conserveermiddel: benzylalcohol.
Canesten skin XGVSOTC Bayer bv
- Toedieningsvorm
- Crème, hydrofiel
- Sterkte
- 10 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 20 g, 30 g
Conserveermiddel: benzylalcohol.
Clotrimazol crème XGVSOTC Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Crème, hydrofiel
- Sterkte
- 10 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 20 g
Conserveermiddel: benzylalcohol.
Clotrimazol zalf/zinkoxidekalkwaterzalf/zinkoxidesmeersel FNA XGVS Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Zalf (1%)
- Sterkte
- 10 mg/g
Basis: cetomacrogolzalf FNA.
- Toedieningsvorm
- Zalf (1%)
- Sterkte
- 10 mg/g
Basis: zinkoxidekalkwaterzalf (ZOK-zalf) FNA.
- Toedieningsvorm
- Smeersel (1%)
- Sterkte
- 10 mg/g
Basis: zinkoxidesmeersel FNA.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Ketoconazol Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Crème (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 30 g
Bevat tevens: natriumsulfiet en propyleenglycol.
- Toedieningsvorm
- Shampoo
- Sterkte
- 20 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 60 ml
Nizoral Janssen-Cilag bv
- Toedieningsvorm
- Crème (2%)
- Sterkte
- 20 mg/g
- Verpakkingsvorm
- 15 g, 30 g
Bevat tevens: natriumsulfiet en propyleenglycol.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Dermatomycosen: Oppervlakkige tinea-infecties worden met een lokaal antimycoticum (imidazoolderivaat of terbinafine) behandeld. Bij oppervlakkige Candida-infecties heeft een imidazoolderivaat de voorkeur. Tinea pedis met mocassinpatroon wordt behandeld met oraal terbinafine. Pityriasis versicolor kan worden behandeld met seleensulfide of een lokaal imidazoolderivaat. Medicamenteuze behandeling van onychomycosen is meestal niet nodig. Desgewenst kan worden behandeld met oraal terbinafine (teennagels) of oraal itraconazol (vingernagels). Diepe dermatomycosen worden behandeld met oraal terbinafine.
Advies
Dermatomycosen: Oppervlakkige tinea-infecties worden met een lokaal antimycoticum (imidazoolderivaat of terbinafine) behandeld. Bij oppervlakkige Candida-infecties heeft een imidazoolderivaat de voorkeur. Tinea pedis met mocassinpatroon wordt behandeld met oraal terbinafine. Pityriasis versicolor kan worden behandeld met seleensulfide of een lokaal imidazoolderivaat. Medicamenteuze behandeling van onychomycosen is meestal niet nodig. Desgewenst kan worden behandeld met oraal terbinafine (teennagels) of oraal itraconazol (vingernagels). Diepe dermatomycosen worden behandeld met oraal terbinafine.
Indicaties
- Dermatomycosen veroorzaakt door dermatofyten (Trichophyton-, Epidermophyton- en Microsporumsoorten), gisten (Candida-soorten) en overige schimmels zoals Malassezia furfur (veroorzaakt pityriasis versicolor).
- FNA-preparaten: schimmelinfecties van de huid bij contra-indicatie voor cutaan miconazol bij gebruikers van cumarinederivaten zoals o.a.:
- tinea pedis;
- nattende schimmelinfecties bv. in huidplooien en tussen tenen (ZOK-zalf FNA, smeersel FNA);
- luierdermatitis dat gepaard gaat met een superinfectie door Candida-species (smeersel FNA).
Gerelateerde informatie
Indicaties
- Dermatomycosen bij volwassenen veroorzaakt door dermatofyten (Trichophyton, Epidermophyton en Microsporum spp.) en gisten waaronder Candida spp. en Malassezia furfur (voorheen Pityrosporum ovale; oorzaak voor pityriasis versicolor).
- Seborroïsch eczeem bij volwassenen: shampoo voor de behaarde hoofdhuid, crème voor elders op het lichaam.
Gerelateerde informatie
Dosering
Dermatomycosen:
Crème: vooraf de huid reinigen; 2×/dag de crème dun aanbrengen op de aangedane huid. De behandeling niet onderbreken en nog enige tijd voortzetten nadat alle huidafwijkingen zijn verdwenen. Gewoonlijk verdwijnen de symptomen na een behandelperiode van 3–4 weken. Indien binnen enkele weken de symptomen niet duidelijk afnemen, of zelfs toenemen, de behandeling niet voortzetten.
Bij tinea pedis voor elke toepassing de voeten goed wassen, eventuele schilfers verwijderen en zorgvuldig drogen. Na aanbrengen schone sokken aantrekken.
Schimmelinfecties huid bij gebruikers van cumarinederivaten:
Zalf FNA: 2×/dag dun aanbrengen op de aangedane huid. De behandeling voortzetten tot 1 week na het verdwijnen van de infectie (meestal na 3–6 weken).
Bij tinea pedis voor elke toepassing de voeten goed wassen, eventuele schilfers verwijderen en zorgvuldig drogen. Na aanbrengen schone sokken aantrekken. Smeersel FNA, ZOK-zalf FNA: aanbrengen bij nattende schimmelinfecties tussen de tenen.
Nattende schimmelinfecties (huidplooien en tussen de tenen): smeersel FNA, ZOK-zalf FNA: 2×/dag dun aanbrengen op de aangedane huid. De behandeling voortzetten tot 1 week na het verdwijnen van de infectie (meestal na 3–6 weken).
Luierdermatitis:
Smeersel FNA: 2×/dag dun aanbrengen op de aangedane huid. De behandeling voortzetten tot 1 week na het verdwijnen van de infectie, meestal gedurende 2 weken.
Toedieningsinformatie: preparaten aanbrengen tot circa 2 cm buiten het aangedane huidgedeelte. Smeersel en ZOK-zalf voor gebruik omroeren. Contact met ogen, behandeling op een groot oppervlak, op en nabij slijmvliezen of onder occlusie vermijden.
Dosering
Dermatomycosen:
Volwassenen:
Crème: 1×/dag aanbrengen op het aangedane huidgedeelte. De behandeling ononderbroken voortzetten tot ten minste 1 week nadat genezing klinisch en (zo mogelijk) mycologisch is vastgesteld. Bij mycosen aan de voet echter gedurende ten minste 6 weken behandelen, aan de romp en in de huidplooien ten minste 4 weken, bij pityriasis versicolor ten minste 2 weken en bij oppervlakkige candidiasis 4 weken.
Kinderen 0–18 jaar:
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: crème 1–2×/dag aanbrengen gedurende 2–4 weken.
Seborroïsch eczeem van de behaarde hoofdhuid:
Volwassenen en kinderen ≥ 12 jaar:
Shampoo: na wassen van het haar met een normale shampoo: 2×/week een kleine hoeveelheid ketoconazol shampoo over het nog natte haar verdelen en voorzichtig inmasseren; 3–5 min laten inwerken en vervolgens het haar met warm water goed uitspoelen en drogen. Tijdens de behandeling het haar niet tussentijds wassen. Gebeurt dit toch dan ketoconazol toepassen na elke wasbeurt. De behandeling voortzetten tot de symptomen zijn verdwenen, gewoonlijk 4 weken.
Kinderen 0–18 jaar:
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: shampoo 2×/week aanbrengen gedurende 4 weken.
Seborroïsch eczeem elders op het lichaam:
Volwassenen:
Crème: 2×/dag aanbrengen, meestal gedurende 2–4 weken. Als na 4 weken behandeling geen klinische verbetering is opgetreden, de diagnose herbeoordelen.
Kinderen 0–18 jaar:
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: crème 1–2×/dag aanbrengen gedurende 2–4 weken.
Toedieningsinformatie: contact met ogen, behandeling op een groot oppervlak, op en nabij slijmvliezen of onder occlusie vermijden. Zie voor meer informatie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): irritatie van de huid zoals branderig gevoel, jeuk en roodheid (over het algemeen voorbijgaand in enkele dagen).
Soms (0,1-1 %): stekend gevoel, blaasjes, overgevoeligheidsreacties.
Zelden (0,01-0,1%): warmtegevoel, vorming van schubben, vochtsecretie, urticaria.
Bijwerkingen
Crème:
Vaak (1-10%): branderig gevoel, jeuk, erytheem.
Soms (0,1-1%): overgevoeligheidsreacties, bulleuze eruptie, huidexfoliatie, huiduitslag, contacteczeem, kleverige huid. Reacties op de toedieningsplaats: droogheid, irritatie, paresthesie, bloeding en ontsteking.
Verder is gemeld: urticaria.
Shampoo:
Soms (0,1-1%): huidklachten (jeuk, irritatie, branderigheid, roodheid, droogheid, schilfering), huiduitslag, overgevoeligheidsreacties, pustels, acne, contacteczeem, folliculitis. Vet of droog haar, abnormale haartextuur, alopecia. Oogirritatie, verhoogde traanproductie. Smaakstoornis.
Verder zijn gemeld: angio-oedeem, urticaria en haarverkleuring.
Interacties
Bij gebruik direct na langdurig gebruik en abrupt staken van lokale corticosteroïden kan irritatie optreden; bouw tijdens de eerste 2–3 weken van de behandeling de hoeveelheid lokale corticosteroïden langzaam af; zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
Zwangerschap
Teratogenese: Ruime ervaring bij de mens heeft geen nadelige effecten laten zien. Bij lokaal gebruik van clotrimazol op de intacte huid is er slechts in geringe mate sprake van systemische resorptie.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens onvoldoende gegevens bij lokaal gebruik. Bij dieren aanwijzingen voor schadelijkheid bij systemisch gebruik. Na gebruik op de (hoofd)huid zijn er geen detecteerbare plasmaspiegels, zodat een nadelig effect op de foetus onwaarschijnlijk is.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt. Volgens de fabrikant bij langdurig gebruik op grote of beschadigde huidoppervlakken het gebruik ontraden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend. Bij lokaal gebruik van clotrimazol op de intacte huid is er slechts in geringe mate sprake van systemische resorptie bij de moeder, waardoor een nadelig effect op de zuigeling niet waarschijnlijk is.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Overig: Bij behandeling van de tepel, deze eerst wassen vóór het voeden. Zie ook de rubriek Advies voor de behandeling van de tepels bij de moeder bij spruw bij zuigelingen.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: In geringe mate. Na gebruik op de (hoofd)huid zijn er geen detecteerbare plasmaspiegels bij de moeder, zodat een nadelig effect op de zuigeling onwaarschijnlijk is.
Advies: Kan volgens voorschrift worden gebruikt.
Overig: De crème niet op de borsten aanbrengen. Indien de zuigeling wordt behandeld voor spruw, de tepels met miconazolcrème behandelen om herinfectie bij het kind te voorkomen; zie ook orofaryngeale candidiasis.
Contra-indicaties
- ZOK-zalf FNA, Smeersel FNA: brandwonden;
- overgevoeligheid voor imidazoolderivaten.
Contra-indicaties
Overgevoeligheid voor imidazoolderivaten.
Waarschuwingen en voorzorgen
Toedieningsinformatie: contact met de ogen vermijden. Vermijd gebruik op/nabij slijmvliezen, onder occlusie of op grote oppervlakken, vanwege een toenemende kans op systemische resorptie en ongewenste effecten.
Zowel (kruis)overgevoeligheid voor andere imidazoolderivaten als kruissensibilisatie met andere imidazoolderivaten is mogelijk. Bij optreden van overgevoeligheidsreacties het gebruik staken. Laat de patiënt ook bij aanhoudende huidirritatie (branderigheid, jeuk en erytheem) contact opnemen; zie de rubriek Bijwerkingen.
Bij luiereczeem de aangetaste huid niet reinigen met geparfumeerde zeep of vochtige doekjes. De luierstreek zoveel mogelijk aan de lucht blootstellen.
Het smeersel en de ZOK-zalf kunnen moeilijk te verwijderen vlekken geven in kleding en beddengoed.
Waarschuwingen en voorzorgen
Toedieningsinformatie: contact met ogen vermijden. Behandeling op een groot oppervlak, op en nabij slijmvliezen of onder occlusie vermijden vanwege de kans op een toegenomen systemische resorptie van ketoconazol met mogelijke bijwerkingen en geneesmiddelinteracties.
Kruisovergevoeligheid en kruissensibilisatie met andere imidazoolderivaten kan voorkomen.
Bij gebruik direct na langdurig gebruik en abrupt staken van lokale corticosteroïden kan irritatie optreden. Daarom gedurende de eerste 2–3 weken van de behandeling met ketoconazol 's morgens een lokaal zwak corticosteroïd toepassen en 's avonds ketoconazol en vervolgens de hoeveelheden corticosteroïd langzaam verminderen. Indien een sterk werkend corticosteroïd is gebruikt, deze vervangen door een zwak werkend corticosteroïd.
Kinderen: de veiligheid en werkzaamheid van ketoconazol crème zijn niet vastgesteld bij kinderen. De veiligheid en werkzaamheid van ketoconazol shampoo zijn bij kinderen < 12 jaar niet vastgesteld.
Eigenschappen
Imidazoolderivaat, werkzaam tegen de meeste voor de mens pathogene schimmels (m.n. gisten en dermatofyten) en tegen een aantal Gram-positieve bacteriën. Remt de biosynthese van ergosterol, het belangrijkste sterol in de celmembraan van schimmels en gisten. Hierdoor ontstaan er veranderingen in de permeabiliteit en in de lipide componenten van de membraan waardoor essentiële celbestanddelen verloren gaan. Afhankelijk van de lokale concentratie werkt clotrimazol fungistatisch of fungicide.
De combinatiepreparaten met zinkoxide (smeersel en de ZOK-zalf FNA) zijn vooral geschikt voor nattende schimmelinfecties (bv. in huidplooien en tussen de tenen). Zinkoxide werkt verkoelend, samentrekkend en indrogend op vochtige huidaandoeningen. Het beschermt de huid (bij luierdermatitis tegen irriterende stoffen uit de urine).
Kinetische gegevens
| Resorptie | gering door intacte huid (< 2%). |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Imidazoolderivaat met een fungicide activiteit tegen de meeste voor de mens pathogene schimmels (dermatofyten) en gisten. Remt de biosynthese van ergosterol, het belangrijkste sterol in de celmembraan van schimmels. Hierdoor ontstaan er veranderingen in de permeabiliteit en in de lipide componenten van de membraan waardoor essentiële celbestanddelen verloren gaan.
Gevoelig zijn o.a. de dermatofyten Trichophyton spp., Epidermophyton floccosum, Microsporum spp., gisten waaronder Candida spp. en Malassezia furfur (voorheen Pityrosporum ovale).
Kinetische gegevens
| Resorptie | niet bij volwassenen (crème, shampoo); bij baby's met seborroïsch eczeem moet wel rekening worden gehouden met enige resorptie. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
clotrimazol (in de dermatologie) hoort bij de groep imidazolen, cutaan.
Groepsinformatie
ketoconazol (cutaan) hoort bij de groep imidazolen, cutaan.