Samenstelling

Samenstelling

Advies

Voor de toepassing van distikstofoxide is geen advies vastgesteld.

Advies

Voor de toepassing van distikstofoxide met zuurstof is geen advies vastgesteld.

Indicaties

• Basis-anestheticum in combinatie met inhalatie-anesthetica, i.v.-anesthetica (bv. propofol), opioïden en/of spierverslappers. Medicinale zuurstof wordt bijgemengd in een concentratie van minimaal 21%.
• Gemengd met 50% zuurstof: als analgeticum met zwak anesthetische eigenschappen bij pijnlijke, kortdurende ingrepen; acute medische hulp bij trauma en bij brandwonden, tandheelkundige ingrepen, bevallingen en KNO-chirurgie. Voor de combinatie distikstofoxide 50% v/v met zuurstof 50% v/v, zie distikstofoxide/zuurstof.

Indicaties

• Volwassenen en kinderen > 1 maand: behandeling van kortdurende pijn met lichte tot matige intensiteit, wanneer een snelle analgetische werking en snelle uitwerking gewenst zijn.

Doseringen

Toediening: in de operatiekamer, via inhalatie, na menging met min. 21% zuurstof, met daarvoor geschikte apparatuur, en een goed passend masker. Zorg voor goede ventilatie en bescherming van de medewerkers. Buiten de operatiekamer: uitsluitend als analgeticum toepassen met 50% zuurstof, zie hiervoor distikstofoxide/zuurstof (lachgas). Raadpleeg voor de juiste omgang met de gascilinder de informatie van de leverancier.

Doseringen

Toediening: Uitsluitend toedienen in aanwezigheid van reanimatie apparatuur. Lokale voorschriften ten aanzien van veiligheid in acht nemen. Toedienen via een gezichtsmasker; in de tandheelkunde wordt een dubbelmasker geadviseerd, of als alternatief een nasaal masker of nasobuccaal masker met adequate afzuiging/ventilatie. Bij de behandeling van jongere kinderen die niet in staat zijn instructies op te volgen, kan het gebruik van constante gasstroom noodzakelijk zijn. Continue gasstroom alleen toepassen in aanwezigheid van deskundig personeel, kunstmatige beademing moet beschikbaar zijn. Bij toediening m.b.v. apparatuur die kouder is dan – 5 graden °C kan scheiding van het gasmengsel optreden met als gevolg overdosering van distikstofoxide.

Bijwerkingen

Zeer vaak (> 10%): Misselijkheid, braken, abdominale distensie (tijdelijke druk- en/of volumeverhoging van de darmen en de buikholte). Hypoxie (gedurende enkele minuten na het staken van de toediening van distikstofoxide).

Vaak (1-10%): Gevoel van druk in het oor (als gevolg van tijdelijke druk- en/of volumeverhoging van de gesloten holten). Oculaire hypertensie (door tijdelijke druk- en/of volumeverhoging), oogpijn, occlusie van de retina arterie, blindheid.

Soms (0,1-1%): Hallucinaties (bij afwezigheid van de combinatie met een ander anestheticum kunnen psychodysleptische effecten ontstaan. Een combinatie van dit type is normaal aangezien distikstofoxide slechts een anesthetisch hulpmiddel is).

Zelden (0,01-0,1%): Paraplegie, paraparese.

Zeer zelden (< 0,01%): Megaloblastaire anemie, granulocytopenie (na toediening langer dan 24 uur. Aangenomen wordt dat een enkele blootstelling van maximaal 6 uur geen of zeer zelden risico’s met zich meebrengt bij mensen zonder eerdere hematologische aandoeningen). Aritmie, hartfalen. Meerdere congenitale afwijkingen of onvruchtbaarheid (bij medisch en paramedisch personeel in geval van herhaalde blootstelling). Loopstoornissen. Levernecrose. Cerebraal hyperfusiesyndroom. Vitamine-B₁₂- deficiëntie, hyperhomocysteïnemie (kunnen beide voorkomen bij een enkele blootstelling van maximaal 6 uur). Spierzwakte. Epilepsie, intracraniale drukverhoging, perifere neuropathie, encefalopathie, sensorische stoornissen, abnormale reflexen, hoofdpijn, verlaagd bewustzijn. Psychotische stoornis, verwardheid, angst, eufore stemming. Pneumothorax. Hypotensie, shock.

Verder zijn gemeld: Myeloneuropathie, subacute degeneratie van het ruggenmerg, neuropathie, gegeneraliseerde aanvallen. Verslaving.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): Euforie. Duizeligheid. Misselijkheid, braken.

Soms (0,1-1%): Ernstige vermoeidheid. Gevoel van druk in het middenoor. Opgeblazen gevoel, toegenomen hoeveelheid gas in de darmen.

Zeer zelden (< 0,01%): Paraparese.

Verder zijn gemeld: megaloblastaire anemie, leukopenie. Psychose, verwardheid, angst, verslaving. Hoofdpijn, myeloneuropathie, neuropathie, subacute degeneratie van het ruggenmerg, gegeneraliseerde aanvallen. Ademhalingsdepressie.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Op basis van werkingmechanisme is een additief effect te verwachten met andere anesthetica die effect hebben op de opioïde-, GABA- en/of glutamaatreceptoren.

Opioïden hebben een additief analgetisch en sederend effect.

Bij gelijktijdig gebruik van benzodiazepinen bij angst in verband met tandheelkundige ingrepen kan bewustzijnsverlies optreden.

Benzodiazepinen en barbituraten versterken het effect van distikstofoxide.

Bij combinatie met sedativa kan onverzadigd hemoglobine voorkomen.

Distikstofoxide verlaagt de Minimal Alveolar Concentration (MAC) waarde van andere inhalatieanesthetica en verlaagt zo de benodigde dosis en verkort de inductietijd van andere anesthetica.

Bij combinatie met niet-depolariserende neuromusculair blokkerende spierverslappers (bv. cisatracurium) neemt het spierverslappende effect toe.

Distikstofoxide inactiveert vitamine B₁₂. Hierdoor zal de toxiciteit van nitroprusside of methotrexaat toenemen.

Bij patiënten die worden behandeld met bleomycine bestaat een verhoogd risico op pulmonale toxiciteit, door de verhoogde concentratie aan zuurstof tijdens de sedatie via inhalatie.

Interacties

Combinatie met andere centraal werkende middelen, zoals andere inhalatie-anesthetica, i.v.-anesthetica, opioïden of benzodiazepinen, vermeerdert de kans op een uitgesproken sedatie en onderdrukking van beschermende reflexen.

Distikstofoxide inactiveert vitamine B₁₂. Hierdoor kunnen megaloblastaire beenmergveranderingen, polyneuropathie en/of subacute gecombineerde degeneratie van het ruggenmerg ontstaan. Daarom slechts kortdurend toepassen.

Distikstofoxide versterkt het remmende effect van methotrexaat op methioninesynthetase en foliumzuurmetabolisme.

De pulmonale toxiciteit van bv. bleomycine, amiodaron, nitrofurantoïne en verwante antibiotica kan toenemen door inhalatie van verhoogde zuurstofconcentraties.

Zwangerschap

Teratogenese: Geen aanwijzingen voor een verhoogd risico op congenitale afwijkingen.

Farmacologisch effect: Bij de pasgeborene kan ademhalingsdepressie optreden. Bij gebruik vlak voor of tijdens de bevalling kan de relaxerende werking van inhalatie-anesthetica op de baarmoeder leiden tot weeënremming en een verhoogd bloedverlies bij de moeder.

Advies: Toepassing is gecontra-indiceerd bij vitamine-B₁₂-deficiëntie in de vroege zwangerschap. Alleen kortdurend toepassen (< 3 uur) tijdens de zwangerschap indien strikt noodzakelijk. Bij toepassing rond de partus de pasgeborene controleren op ademhalingsdepressie.

Vruchtbaarheid: Bij dieren is reproductietoxiciteit waargenomen. Bij herhaaldelijke blootstelling aan distikstofoxide

in slecht geventileerde ruimtes zijn gevallen van verminderde vruchtbaarheid en aangeboren afwijkingen bij medisch en paramedisch personeel gerapporteerd, waarschijnlijk als gevolg van piekblootstellingen bij zwangere vrouwen tijdens de tweede en derde maand na de laatste menstruatie.

Zwangerschap

Teratogenese: bij de mens, geen aanwijzingen voor schadelijkheid. Bij dieren invloed op de vorming van bloed en beschadiging van de foetus, waarschijnlijk door effect op de DNA-synthese.

Farmacologisch effect: Bij de pasgeborene kan ademhalingsdepressie optreden. Bij gebruik vlak voor of tijdens de bevalling kan de relaxerende werking van inhalatie-anesthetica op de baarmoeder leiden tot weeënremming en een verhoogd bloedverlies bij de moeder.

Advies: Kan kortdurend (< 3 uur) worden gebruikt. Bij toepassing rondom de partus, de pasgeborene controleren, m.n. op ademhalingsdepressie.

Vruchtbaarheid: Bescherming van vrouwelijke beroepsbeoefenaren d.m.v. een geschikt reinigings- of ventilatiesysteem is noodzakelijk.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: onbekend.

Farmacologisch effect: onwaarschijnlijk vanwege de snelle eliminatie via de longen en de slechte oplosbaarheid in bloed en weefsel.

Advies: Het geven van borstvoeding na gebruik van distikstofoxide is waarschijnlijk veilig. Na kortdurende toepassing is onderbreking van de borstvoeding niet nodig. Er is geen bezwaar tegen het geven van borstvoeding zodra de moeder bijgekomen is uit de narcose.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: onbekend, hoogstwaarschijnlijk slechts een kleine hoeveelheid.

Farmacologisch effect: onwaarschijnlijk vanwege de snelle eliminatie via de longen en de slechte oplosbaarheid in bloed en weefsel.

Advies: Het geven van borstvoeding na gebruik van distikstofoxide is waarschijnlijk veilig. Na kortdurende toepassing is onderbreking van de borstvoeding niet nodig. Niet toepassen tijdens het geven van borstvoeding.

Contra-indicaties

• Patiënten voor wie beademing met zuivere zuurstof is geïndiceerd;
• Bewustzijnsstoornissen die de medewerking van de patiënt belemmeren;
• Aandoeningen gepaard gaand met met lucht gevulde ruimtes (pneumothorax, bulleus emfyseem, Caissonziekte of onderdrukziekte, vrije lucht in het abdomen);
• Na een intraoculaire injectie met gas (SF₆, C₃F₈) vanwege het risico op verdere expansie van de gasbel met blindheid tot mogelijk gevolg;
• Intracraniële hypertensie;
• Acute intestinale obstructies;
• Vitamine-B₁₂-deficiëntie in de vroege zwangerschap;
• Aangezichtstrauma, in de zone waar het masker op het gezicht wordt geplaatst.

Contra-indicaties

• pneumothorax, pneumopericardium, ernstig emfyseem, gasembolie, hoofdletsel (omdat door diffusie van N₂O gasbellen of met gas gevulde holtes kunnen uitzetten);
• na (diep) duiken met risico van caissonziekte;
• na cardiopulmonaire bypass met hart-longmachine of een coronaire bypass zonder hart-longmachine;
• recente intra-oculaire gasinjectie (bv. SF₆, C₃F₈). Zolang het gas nog niet volledig is geabsorbeerd, kan de toename in volume of druk van het gasvolume blindheid veroorzaken;
• een ernstig verwijd maag-darmkanaal;
• hartfalen, hartfunctiestoornis;
• aanhoudende verwardheid, veranderde cognitieve functie of andere verschijnselen die gerelateerd kunnen zijn aan een verhoogde intracraniële druk;
• verlaagd bewustzijnsniveau of verminderde coöperativiteit;
• vitamine B₁₂- of foliumzuurdeficiëntie, of een genetische stoornis in dit systeem;
• letsel aan het gezicht waardoor gebruik van een toedieningsmasker problematisch is.

Waarschuwingen en voorzorgen

Voorafgaand aan toediening, stikstof uit het toedieningssysteem verdrijven en de patiënt overbeademen met zuurstof.

De zuurstoffractie in het geïnhaleerde gasmengsel moet tijdens de inductiefase ten minste 21% zijn, vaak wordt 30% als ondergrens aangehouden. Raadpleeg voor verdere instructies omtrent zuurstofsaturatie de productinformatie van de fabrikant.

Na beëindiging van de toediening de longen ventileren met 100 % zuurstof en de bewaking nog 15 minuten voortzetten.

Herhaalde blootstelling aan distiksofoxide kan leiden tot verslaving, zowel voor patiënten als voor zorgprofessionals.

Wees extra voorzichtig bij:

• met lucht gevulde medische hulpmiddelen zoals ballonnen;
• gedecompenseerde hartinsufficiëntie;
• hypovolemische patiënten door shock of hartfalen (ernstige hypotensie);
• patiënten met een onbehandelde vitamine-B₁₂-deficiëntie, ziekte van Biermer, ziekte van Crohn of vegetariërs (vergroot risico van o.a. megaloblastische anemie of neurologische toxiciteit, hematologische controle is vereist);
• sikkelcelziekte;
• bevallingen (met het oog op eventueel bewustzijnsverlies).

Staak de toediening van distikstofoxide ten minste 15 minuten vóór injectie van een oftalmologisch gas. Na een intraoculaire injectie moet voldoende tijd verstreken zijn, omdat anders het risico op visuele stoornissen bestaat. Patiënten die een oogheelkundige ingreep hebben ondergaan mogen geen anesthesie met distikstofoxide krijgen gedurende een periode van ten minste 3 maanden.

Beroepsbeoefenaren dienen te vermijden dat door patiënten uitgeademde lucht rechtstreeks en gedurende een langere tijd wordt ingeademd.

Waarschuwingen en voorzorgen

Houd als een constante stroom van het gasmengsel wordt gebruikt rekening met het risico van sedatie, bewusteloosheid en verminderde reflexen (regurgitatie, aspiratie).

Distikstofoxide kan diffunderen naar met lucht gevulde holtes, zodat de druk in het middenoor en andere met lucht gevulde holtes kan toenemen.

Bij een verminderde chemoreceptorfunctie, bv. bij COPD, kan ademhalingsdepressie en toename van PaCO₂ ontstaan, door het hoge zuurstofgehalte.

Na beëindiging van de toediening kan zuurstofsuppletie voorkómen dat diffusie hypoxemie optreedt door de snelle ''wash out' waarbij distikstofoxide uit het bloed naar de alveoli diffundeert.

Houd het gehalte aan distikstofoxide in de omgevingslucht zo laag mogelijk en ruim onder de nationaal gestelde limietwaarde. door middel van de juiste apparatuur. Dit om het zorgpersoneel te beschermen; verminderde vruchtbaarheid is gemeld bij onvoldoende geventileerde ruimtes.

Distikstofoxide kan verslavend werken en tot misbruik leiden, zowel voor patiënten als voor zorgprofessionals.

Distikstofoxide veroorzaakt inactivatie van vitamine B₁₂, een cofactor voor methioninesynthetase. Het gevolg (m.n. na langdurige toediening) is verstoring van het foliumzuurmetabolisme en de DNA-synthese. Langdurige (bv. > 6 uur) of frequente toediening kan leiden tot megaloblastaire veranderingen in het beenmerg, myeloneuropathie en subacute gecombineerde degeneratie van het ruggenmerg. Raadpleeg een hematoloog voor benodigde controle. Neurologische toxiciteit kan optreden zonder anemie of macrocytose en met een normale vitamine B₁₂-spiegel. Risicofactoren zijn vitamine B₁₂-deficiëntie, verminderde weerstand. Overweeg suppletie met vitamine B₁₂ of foliumzuur. Start bij een bevestigde of vermoede B₁₂-deficiëntie, of wanneer er symptomen optreden die overeenkomen met door distikstofoxide veroorzaakte effecten op methioninesynthetase, vitamine B-substitutiebehandeling, om het risico op bijwerkingen en symptomen die geassocieerd worden met remming van methioninesynthetase (zoals leukopenie, megaloblastaire anemie, myelopathie en polyneuropathie) te minimaliseren.

Overdosering

Symptomen

hypoxie of cyanose (als gevolg van zuurstoftekort).

Voor meer informatie over symptomen en behandeling, zie toxicologie.org lachgas of Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum .

Overdosering

Symptomen

uitgesproken sedatie. Cyanose. Na uitzonderlijk langdurige toediening: reversibele neurologische toxiciteit en megaloblastaire beenmergveranderingen.

Voor meer informatie over symptomen en behandeling, zie toxicologie.org lachgas of Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum .

Eigenschappen

Anestheticum met analgetische eigenschappen. Distikstofoxide heeft effect op de opiaatreceptoren (geeft analgesie) en op de GABA- en glutamaatreceptoren (geeft anesthesie). Analgesie treedt op bij een sterkte vanaf 50%; voor anesthesie is gelijktijdige toediening van een intraveneus anestheticum of een ander inhalatie anestheticum noodzakelijk. De werking van stikstofdioxide treedt in na 2–5 minuten.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Distikstofoxide in een concentratie van 50% heeft een analgetisch effect (via de opiaatreceptoren), maar slechts een beperkte anesthetische werking (via de GABA- en glutamaatreceptoren). In deze concentratie biedt distikstofoxide een sederend en kalmerend effect, terwijl de patiënt bij bewustzijn blijft en gemakkelijk te prikkelen is. Het zuurstofgehalte zorgt voor goede zuurstofverzadiging van de hemoglobine.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

distikstofoxide (lachgas) hoort bij de groep anesthetica, inhalatie.

• desfluraan (N01AB07) Vergelijk
• distikstofoxide/zuurstof (lachgas) (N01AX63) Vergelijk
• sevofluraan (N01AB08) Vergelijk

Groepsinformatie

distikstofoxide/zuurstof (lachgas) hoort bij de groep anesthetica, inhalatie.

• desfluraan (N01AB07) Vergelijk
• distikstofoxide (lachgas) (N01AX13) Vergelijk
• sevofluraan (N01AB08) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• anesthetica, inhalatie

Externe links

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• anesthetica, inhalatie

Externe links