Samenstelling
Alleen de belangrijkste hulpstoffen worden genoemd. Raadpleeg altijd de productinformatie van CBG/EMA voor een compleet overzicht van hulpstoffen.
Colestyramine 'suikervrij' Diverse fabrikanten
- Toedieningsvorm
- Poeder voor orale suspensie
- Sterkte
- 4 g
- Verpakkingsvorm
- in sachet
Bevat tevens per sachet: aspartaam 30 mg overeenkomend met fenylalanine 17 mg en propyleenglycol (als alginaat) 100 mg overeenkomend met propyleenglycol 32,5 mg.
Questran Cheplapharm Arzneimittel GmbH
- Toedieningsvorm
- Poeder voor orale suspensie
- Sterkte
- 4 g
- Verpakkingsvorm
- in sachet
Bevat tevens per sachet: saccharose 3,8 g.
Questran-A Cheplapharm Arzneimittel GmbH
- Toedieningsvorm
- Poeder voor orale suspensie
- Sterkte
- 4 g
- Verpakkingsvorm
- in sachet
Bevat tevens per sachet: aspartaam 30 mg, overeenkomend met fenylalanine 17 mg.
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Alleen de belangrijkste hulpstoffen worden genoemd. Raadpleeg altijd de productinformatie van CBG/EMA voor een compleet overzicht van hulpstoffen.
Cholestagel (als hydrochloride) Genzyme Europe bv
- Toedieningsvorm
- Tablet, omhuld
- Sterkte
- 625 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
Bij hypercholesterolemie is een statine de eerste keus ter verlaging van het LDL-cholesterol; atorvastatine, rosuvastatine of simvastatine heeft de voorkeur. Intensiveer de lipidenverlagende therapie wanneer de streefwaarde niet bereikt wordt door het ophogen van de dosis als de maximumdosering nog niet bereikt is of door te switchen naar een potentere statine. Bij onvoldoende effect van een statine in de maximale (te verdragen) dosering kan bij een patiënt ≤ 70 jaar met hart- en vaatziekten (HVZ), ezetimib worden toegevoegd. Weeg bij een patiënt zonder manifeste HVZ de voor- en nadelen van de behandeling samen af.
Galzuurbindende harsen verlagen het LDL-cholesterol en totaal cholesterol, maar verhogen vaak de triglyceridenconcentratie in plasma. Daarbij worden ze in het algemeen slecht verdragen. Galzuurbindende harsen worden afgeraden voor de behandeling van hypercholesterolemie.
Cholestatische jeuk kan voorkomen bij diverse leveraandoeningen, maar ook als tijdelijk fenomeen in de zwangerschap. De behandeling bestaat vooral uit aanpak van de onderliggende leveraandoening. Naast de algemene adviezen voor de behandeling van jeuk, worden verschillende geneesmiddelen toegepast zoals colestyramine en rifampicine (offlabel). Er is echter onvoldoende bewijskracht om een uitspraak over de effectiviteit hiervan te doen.
Advies
Bij hypercholesterolemie is een statine de eerste keus ter verlaging van het LDL-cholesterol; atorvastatine, rosuvastatine of simvastatine heeft de voorkeur. Intensiveer de lipidenverlagende therapie wanneer de streefwaarde niet bereikt wordt door het ophogen van de dosis als de maximumdosering nog niet bereikt is of door te switchen naar een potentere statine. Bij onvoldoende effect van een statine in de maximale (te verdragen) dosering kan bij een patiënt ≤ 70 jaar met hart- en vaatziekten (HVZ), ezetimib worden toegevoegd. Weeg bij een patiënt zonder manifeste HVZ de voor- en nadelen van de behandeling samen af.
Galzuurbindende harsen verlagen het LDL-cholesterol en totaal cholesterol, maar verhogen vaak de triglyceridenconcentratie in plasma. Daarbij worden ze in het algemeen slecht verdragen. Galzuurbindende harsen worden afgeraden voor de behandeling van hypercholesterolemie.
Indicaties
- Aanvulling op dieet bij primaire en secundaire hypercholesterolemie, indien dieet en andere maatregelen alléén niet voldoende zijn.
- Vermindering van jeuk, door partiële obstructie van de galwegen.
- Diarree door ziekte en/of verlies van het ileum, cholerische diarree en diarree door vagotomie, radiatie-enteritis en partiële gastrectomie.
Gerelateerde informatie
Indicaties
Primaire hypercholesterolemie bij volwassenen als aanvulling op een dieet:
- als monotherapie indien een statine ongeschikt wordt geacht of niet goed wordt verdragen.
- als combinatietherapie met een statine, indien een statine alleen onvoldoende is.
- als combinatietherapie met ezetimib, met of zonder statine, inclusief patiënten met familiaire hypercholesterolemie.
Gerelateerde informatie
Dosering
Om gastro-intestinale bezwaren tot een minimum te beperken, de therapie starten met 1 sachet; daarna zo nodig de dosering geleidelijk binnen enkele dagen (voor volwassenen) of elke 5–7 dagen (voor kinderen) verhogen tot het gewenste aantal. Bij chronisch gebruik de laagste nog effectieve dosering toepassen als onderhoudsdosering.
Hypercholesterolemie:
Volwassenen:
12–16 g (= 3–4 sachets) per dag in 1–2 doses; max. 24 g (= 6 sachets) per dag, omdat hogere doses interfereren met de normale vetresorptie. Bij onvoldoende cholesterolverlaging na 1 maand behandeling de toediening staken.
Kinderen:
richtlijn: 0,0143 × lichaamsgewicht in kg × dosis volwassenen per dag. Deeldoseringen van minder dan 1 sachet zijn niet toegestaan. Max. 16 g (= 4 sachets) per dag voor kinderen < 6 jaar; bij kinderen ≥ 6 jaar is de maximale dosering 24 g (= 6 sachets) per dag. Bij onvoldoende cholesterolverlaging na 1 maand behandeling de toediening staken.
Ter verlichting van jeuk door partiële obstructie van de galwegen:
Volwassenen:
Begindosering meestal 12–16 g (= 3–4 sachets) per dag; onderhoudsdosis meestal 4–8 g (= 1–2 sachets) per dag; max. 24 g (= 6 sachets) per dag.
Kinderen:
richtlijn: 0,0143 × lichaamsgewicht in kg × dosis volwassenen per dag. Deeldoseringen van minder dan 1 sachet zijn niet toegestaan. Max. 16 g (= 4 sachets) per dag voor kinderen < 6 jaar; bij kinderen ≥ 6 jaar is de maximale dosering 24 g (= 6 sachets) per dag.
Diarree:
Volwassenen:
4 g (= 1 sachet) viermaal per dag; op geleide van het effect de dosering eventueel aanpassen, max. 24 g (= 6 sachets) per dag. Indien in 3 dagen geen verbetering intreedt, moet een andere therapie worden gevolgd. Colestyramine niet gebruiken bij exsudatieve of bloederige diarree.
Kinderen:
richtlijn: 0,0143 × lichaamsgewicht in kg × dosis volwassenen per dag. Deeldoseringen van minder dan 1 sachet zijn niet toegestaan. Max. 16 g (= 4 sachets) per dag voor kinderen < 6 jaar; bij kinderen≥ 6 jaar is de maximale dosering 24 g (= 6 sachets) per dag. Indien in 3 dagen geen verbetering intreedt, moet een andere therapie worden gevolgd. Colestyramine niet gebruiken bij exsudatieve of bloederige diarree.
Toedieningsinformatie:
Het preparaat nooit innemen in droge vorm. Strooi de inhoud van 1 sachet op circa 150 ml vloeistof, na 1–2 minuten tot een homogeen mengsel roeren.
Colestyramine bij voorkeur bij de maaltijd innemen. Indien nodig vanwege eventuele absorptie van andere medicatie kan hiervan worden afgeweken.
Dosering
Primaire hypercholesterolemie:
Volwassenen:
Combinatietherapie: 4– 6 tabletten per dag in 1 óf 2 doses. Colesevelam kan gelijktijdig worden ingenomen met een statine en/of cholesterolabsorptieremmer.
Monotherapie: begindosis: 6 tabletten per dag in 1 óf 2 doses. Maximaal: 7 tabletten per dag.
De tabletten bij de maaltijd in zijn geheel innemen met vloeistof.
Bijwerkingen
Vaak (1-10%): obstipatie (m.n. bij hoge doses of leeftijd > 60 jaar), die gewoonlijk reageert op de gebruikelijke therapie, anders de dosis verlagen of de therapie tijdelijk staken.
Soms (0,1-1%): misselijkheid, braken, maagzuur, dyspepsie, anorexie, flatulentie, steatorroe en diarree. Cholelithiasis.
Zelden (0,01-0,1%): ingewandenobstructie. Galblaaskoliek. Verder zijn gemeld: deficiëntie van vitamine A en D, verhoogde bloedingsneiging door hypoprotrombinemie (door vitamine K-deficiëntie). Osteoporose, spier–of gewrichtspijn. Irritatie van de huid, tong en perianaal gebied, huiduitslag (urticaria). Gastro-intestinale of rectale bloeding, smaak-of slikstoornis, rectale pijn, oprispingen. Hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, sufheid, paresthesie. Dyspneu. Gewichtsverandering. Tandcariës. Abnormale leverfunctiewaarden. Gezien het HCl-gehalte kan hyperchloremische acidose optreden, vooral bij jongere en lichtere patiënten. Zelden is melding gemaakt van intestinale obstructie, inclusief twee fatale gevallen bij kinderen.
Bijwerkingen
Zeer vaak (> 10%): obstipatie, flatulentie.
Vaak (1-10%): dyspepsie, misselijkheid, braken, abdominale distensie, buikpijn, diarree. Hoofdpijn. Verhoging van concentratie triglyceriden in serum.
Soms (0,1-1%): spierpijn. Slikstoornis. Verhoging serumtransaminase.
Zeer zelden (< 0,01%): pancreatitis.
Verder is gemeld: intestinale obstructie.
Interacties
Colestyramine kan de resorptie van gelijktijdig oraal toegediende geneesmiddelen zoals anticoagulantia, digoxine, tetracyclinen, fenobarbital, thiazide-diuretica en preparaten die thyroxine bevatten, vertragen of verminderen. Simultane medicatie ten minste 1 uur vóór of 4–6 uur ná colestyramine toedienen om de kans hierop te verminderen.
Colestyramine kan de hepatische kringloop verstoren van bijvoorbeeld oestrogenen (anticonceptiva).
Staken van de behandeling met colestyramine kan consequenties hebben voor een andere therapie met geneesmiddelen waarop de patiënt is ingesteld; zo kan een verhoogde bloedingsneiging ontstaan bij gebruik van vitamine K-antagonisten en is voorzichtigheid geboden bij geneesmiddelen met een smalle therapeutische breedte zoals digoxine; doseringen moeten mogelijk worden aangepast.
Interacties
Colesevelam kan, evenals de overige galzuurbindende harsen, de absorptie van gelijktijdig oraal toegediende geneesmiddelen, zoals verapamil, fenytoïne, glibenclamide, glimepiride, , ethinylestradiol (orale anticonceptiva), ursodeoxycholzuur of preparaten die levothyroxine bevatten, vertragen of verminderen. Deze en andere geneesmiddelen, met name geneesmiddelen met een nauwe therapeutische breedte, waarbij een interactie niet kan worden uitgesloten ten minste 4 uur vóór óf na colesevelam toedienen.
Colesevelam vermindert de blootstelling aan ciclosporine; colesevelam minimaal 4 uur na ciclosporine innemen en ciclosporinespiegels nauwlettend controleren.
Colesevelam vermindert de blootstelling aan olmesartan; colesevelam minimaal 4 uur na olmesartan innemen.
Galzuurbindende harsen verminderen mogelijk tevens de absorptie van vitamine K waardoor, met name bij patiënten met andere factoren die leiden tot malabsorptie, de werking van vitamine K-antagonisten kan worden beïnvloed.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, geen aanwijzingen voor schadelijkheid (zeer weinig gegevens). Bij dieren, onvoldoende gegevens.
Farmacologisch effect: Onwaarschijnlijk. Colestyramine werkt lokaal in de darmen en wordt nauwelijks systemisch opgenomen.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken. Zorg voor aanvulling van de vetoplosbare vitaminen A, D, E en K vanwege verstoring van de opname van voedingsstoffen waaronder deze vitaminen.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Farmacologisch effect: Onwaarschijnlijk omdat colesevalam lokaal in de darmen werkt en niet systemisch wordt opgenomen. Door een verstoring van de opname van verschillende voedingsstoffen, inclusief de vetoplosbare vitaminen (A, D, E en K) uit het maag-darmkanaal kan een maternale deficiëntie van vetoplosbare vitaminen (met name vitamine K) optreden.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken. Indien colesevalam gebruikt wordt, wordt suppletie met vetoplosbare vitaminen wordt aangeraden.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Nee; colestyramine wordt nauwelijks systemisch opgenomen.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt. Zorg voor aanvulling van de vetoplosbare vitaminen A, D, E en K bij de moeder.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend.
Farmacologisch effect: Onwaarschijnlijk omdat colesevalam lokaal in de darmen werkt en niet systemisch wordt opgenomen. Wel is er een kans op maternale deficiëntie van vetoplosbare vitaminen door een verstoring van de opname uit het maag-darmkanaal van verschillende voedingsstoffen, inclusief de vetoplosbare vitaminen (A, D, E en K). Dit zou in theorie tot lagere melkconcentraties van deze vitaminen kunnen leiden.
Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.
Contra-indicaties
- totale obstructie van de galwegen;
- exsudatieve of bloederige diarree.
Contra-indicaties
- Obstructie van darmen of galwegen.
Waarschuwingen en voorzorgen
Om verslikken en slokdarmobstructie te voorkomen moet colestyramine vóór inname altijd met vloeistof worden gemengd.
Vóór en tijdens de behandeling cholesterol- en triglyceridenspiegels bepalen; bij langdurig gebruik kan het triglyceridengehalte in serum stijgen. Een aanzienlijke stijging van de triglyceridenspiegel vormt een reden de behandeling te staken.
Bij langdurig gebruik van hoge doses (24 g/dag) kan de normale vetopname verstoord raken en de resorptie van vetoplosbare vitaminen verminderen. In dat geval eventueel vitaminen A, D en K substitueren. Bij toenemende neiging tot bloeden door hypoprotrombinemie eerst parenteraal vitamine K geven, daarna oraal om herhaling te voorkomen.
Bij chronisch gebruik kan controle van het bloedbeeld wenselijk zijn in verband met een mogelijke vermindering van het foliumzuurgehalte in serum of rode bloedlichaampjes.
Terughoudend toedienen bij een voorgeschiedenis van of actieve maagulcera; de toestand kan opnieuw actief worden of verergeren.
Waarschuwingen en voorzorgen
Vóór toepassing secundaire oorzaken van hypercholesterolemie uitsluiten, zoals hypothyreoïdie, diabetes mellitus, obstructieve leverziekte, nefrotisch syndroom, dysproteïnemie.
Voorzichtig zijn bij een triglyceridengehalte > 3,4 mmol/l (wegens het trigliceridenconcentratieverhogende effect van colesevelam), dysfagie, slikstoornissen, ernstige motiliteitsstoornissen van het maag-darmkanaal, inflammatoire darmziekten, leverinsufficiëntie of operaties aan het maag-darmkanaal. Tevens voorzichtig zijn bij patiënten die gemakkelijk een deficiëntie van vitamine K of andere vetoplosbare vitaminen (A, D, E) ontwikkelen, zoals bij malabsorptie, omdat bij langdurig gebruik van hoge doses de normale vetopname mogelijk verstoord kan raken.
Met name bij coronaire hartaandoeningen of angina pectoris rekening houden met risico van (verergering van) obstipatie.
Bij kinderen en adolescenten zijn de veiligheid en werkzaamheid onvoldoende vastgesteld.
Overdosering
Symptomen
Een mogelijk schadelijke gevolg kan obstructie van het maag-darmkanaal zijn. Er is weinig kans op systemische toxiciteit, omdat colesevelam niet wordt geabsorbeerd.
Neem voor meer informatie over een vergiftiging met colesevalam contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Anionenuitwisselend hars. Onderbreekt de enterohepatische kringloop van galzuren door hiermee in de darm een onoplosbaar complex te vormen dat met de feces wordt uitgescheiden. Door de toegenomen uitscheiding van galzuren wordt in de lever de omzetting van cholesterol tot galzuren bevorderd. De biosynthese van cholesterol en het aantal LDL-receptoren in de lever zal toenemen om in deze extra behoefte aan cholesterol te voorzien. Dit laatste effect verlaagt de LDL-cholesterolplasmaspiegel. Het effect op het HDL-cholesterol is niet voorspelbaar; de triglyceridenwaarden blijven gelijk of stijgen. De werkzaamheid bij jeuk door leverziekten of galstenen is gebaseerd op het feit dat de hoeveelheid nieuw gesynthetiseerde galzuren door de lever kleiner is dan de hoeveelheid galzuren uitgescheiden door binding aan colestyramine. Hierdoor kunnen de in de huid opgeslagen galzuren terug diffunderen naar de circulatie; voorwaarde hierbij is wel dat de cholestase dient te worden opgeheven.
Kinetische gegevens
| Overig | Colestyramine wordt vrijwel niet geresorbeerd vanuit het maag-darmkanaal. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Eigenschappen
Galzuurbindend hars. Onderbreekt de enterohepatische kringloop van galzuren door hiermee in de darm een onoplosbaar complex te vormen. Door de toegenomen uitscheiding van galzuren wordt in de lever de omzetting van cholesterol tot galzuren bevorderd. Het relatieve tekort aan cholesterol in de lever doet het aantal LDL-receptoren en de hoeveelheid HMG–CoA–reductase in de lever toenemen. De extra extractie van cholesterol uit het bloed door de lever verlaagt het LDL-cholesterolgehalte van het bloed.
Kinetische gegevens
| Resorptie | Colesevelam wordt niet geabsorbeerd uit het maag–darmkanaal. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
colestyramine hoort bij de groep galzuurbindende harsen.
Groepsinformatie
colesevelam hoort bij de groep galzuurbindende harsen.