niclosamide
Samenstelling
Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.
Yomesan Bayer bv
- Toedieningsvorm
- Kauwtablet
- Sterkte
- 500 mg
Uitleg symbolen
| XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
| OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
| Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
| Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
De werking van anthelminthica is min of meer specifiek voor het type worminfectie. De keuze van het middel wordt daarom op geleide van de diagnose gemaakt. Bij enterobiasis en infectie met de varkenslintworm zijn hygiënische maatregelen noodzakelijk om herbesmetting van de gastheer en besmetting van huisgenoten te voorkomen.
Niclosamide is bij een infectie met een runder- of varkenslintworm het middel van eerste keus.
Indicaties
- Taeniasis door Taenia saginata (runderlintworm);
- Taeniasis door Taenia solium (varkenslintworm);
- Diphyllobothriasis door Diphyllobothrium latum (vissenlintworm);
- Hymenolepiasis door Hymenolepis nana (dwerglintworm);
- Ook is het bruikbaar bij infectie veroorzaakt door Dipylidium canium (hondenlintworm).
Gerelateerde informatie
Doseringen
Bij Taeniasis saginata (runderlintworm), Taeniasis solium (varkenslintworm) of Diphyllobothriasis door Diphyllobothrium latum (vissenlintworm)
Bij infestaties met T. solium 2 uur ná inname van de dosis laxeren (zie rubriek Waarschuwingen en voorzorgen).
Volwassenen en kinderen > 6 jaar
2 gram als eenmalige dosis.
Kinderen 2–6 jaar
1 gram als eenmalige dosis.
Kinderen < 2 jaar
500 mg als eenmalige dosis.
Bij Hymenolepiasis door Hymenolepis nana (dwerglintworm)
Volwassenen en kinderen vanaf 6 jaar
Aanbevolen is een kuur van 7 dagen: eerste dag: 2 gram, de volgende 6 dagen 1 gram per dag.
Kinderen 2–6 jaar
De eerste dag 1 gram, de volgende 6 dagen 500 mg per dag.
Kinderen < 2 jaar
De eerste dag 500 mg, de volgende 6 dagen 250 mg (halve kauwtablet) per dag.
Verminderde lever- of nierfunctie: er is geen substantiële absorptie vanuit het maag-darmkanaal en niclosamide beïnvloedt de lever- en nierfunctie niet. In beide gevallen is daarom geen dosisaanpassing nodig.
Toediening
- De dagdosis na het ontbijt in eenmaal innemen. De tabletten fijn kauwen en daarna met een kleine hoeveelheid water doorslikken. Men kan de tabletten ook in water uiteen laten vallen en dan innemen.
- Voor kleine kinderen verdient het aanbeveling de tabletten tot poeder fijn te maken en dan met een kleine hoeveelheid drinken in te laten nemen.
Bijwerkingen
Gemeld zijn: allergische reacties met erytheem en exantheem, anafylactische reactie. Cyanose. Onwel voelen, duizeligheid, vermoeidheid. Misselijkheid, braken, buikpijn, diarree. Huiduitslag, jeuk, overmatig zweten.
Zwangerschap
Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.
Advies: Weeg de noodzaak van de behandeling af. Volgens de fabrikant, vooral gedurende het 1e trimester, alleen op strikte indicatie gebruiken. Volgens de NHG-standaard Worminfecties (2019) kan niclosamide in het 2e en 3e trimester veilig worden voorgeschreven bij een aangetoonde infectie. Een runderlintwormbesmetting manifesteert zich alleen in de darm, is ongevaarlijk en de geïnfecteerde vrouw kan een ander niet besmetten. Bespreek daarom bij een runderlintworminfectie in het 1e trimester om de behandeling uit te stellen tot het 2e trimester vanwege onvoldoende gegevens over de veiligheid van toepassing van niclosamide in het 1e trimester.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Onbekend.
Farmacologisch effect: Dit middel wordt nauwelijks in het lichaam opgenomen. Het gebruik van dit middel tijdens borstvoeding wordt door de zuigeling goed verdragen.
Advies: Kan waarschijnlijk veilig gebruikt worden.
Waarschuwingen en voorzorgen
Alcohol vergroot het risico van absorptie vanuit het maag–darmkanaal; gelijktijdig gebruik van alcohol vermijden.
Bij obstipatie de darmperistaltiek normaliseren alvorens de kuur te beginnen.
De worminfectie zorgt voor een overvloedige slijmproductie in de darm; niclosamide werkt beter in op de wormen wanneer het slijm wordt verwijderd door het drinken van zure vruchtensappen.
Niclosamide is niet werkzaam tegen de eieren van de lintworm; (her)infectie met de eieren kan zich ontwikkelen tot cysticercosis. Om dit te voorkómen vooral bij T. solium de patiënt 2 uur na de kuur laxeren met een magnesium- of natriumsulfaathoudend laxeermiddel. Het is mogelijk dat ondanks goede laxatie delen van de lintworm pas in de twee dagen na de behandeling in de ontlasting verschijnen. Bij een nieuwe infectie met T. saginata en T. solium verschijnen er pas na drie maanden delen of eitjes van de lintworm in de ontlasting. Bij een infectie met H. nana is de controletijd ca. 14 dagen omdat overlevende lintwormkoppen heel snel uitgroeien tot geslachtsrijpe lintwormen, die weer eitjes produceren in de stoelgang na slechts ca. 10 dagen. Voldoende hygiëne bij de stoelgang is essentieel om te voorkómen dat eitjes via de vingers in de mond terechtkomen en zo tot cysticercose kunnen leiden.
Overdosering
Neem voor informatie over een vergiftiging met niclosamide contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.
Eigenschappen
Salicylzuurderivaat. Niclosamide is een lokaal werkend specifiek lintwormmiddel met vermicide eigenschappen. De werking berust op verstoring van de energiehuishouding van de parasiet, door remming van de oxidatieve fosforylering in de mitochondriën. Dit leidt tot afsterving van de kop en de daaraan verbonden leden. De segmentketen verliest daardoor zijn houvast en wordt door darmperistaltiek geheel of in delen met de feces uitgescheiden.
Resistentie van Taenia spp. is gerapporteerd; een verklaring hiervoor is niet gevonden.
Kinetische gegevens
| Resorptie | gering; ca. 15%. |
| Metabolisering | deels, tot een gereduceerde vorm (reductie tot amino- en acetamino-niclosamide). |
| Eliminatie | ca. 85% binnen 1 tot 2 dagen met de feces, ca. 15% met de urine als metaboliet. |
| Overig | biologische halfwaardetijd ca. 3 uur. |
Uitleg afkortingen
| F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
| T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
| V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
| T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
| T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
niclosamide hoort bij de groep anthelminthica.