Farmacotherapeutisch Kompas

U bevindt zich hier:

Farmacotherapeutisch Kompas Geneesmiddelen
Wis invoer

Uitbreiden…

Open/sluiten

Welke geneesmiddelen wilt u aan de vergelijking toevoegen?

alendroninezuur

bisfosfonaten M05BA04

Sluiten

pamidroninezuur

bisfosfonaten M05BA03

Sluiten

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

Alendroninezuur (als Na-zout, als K-zout) Diverse fabrikanten

Toedieningsvorm
Tablet
Sterkte
10 mg, 70 mg

Bonasol (als Na-zout–3–water) Curaphar bv

Toedieningsvorm
Drank
Sterkte
0,7 mg/ml
Verpakkingsvorm
flacon 100 ml

Fosamax (als Na-zout–3–water) Organon Pharma BV

Toedieningsvorm
Tablet
Sterkte
70 mg

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

Pamidronaat (di-Na-zout) XGVS Diverse fabrikanten

Toedieningsvorm
Concentraat voor infusievloeistof
Sterkte
3 mg/ml
Verpakkingsvorm
flacon 20 ml, 30 ml
Toedieningsvorm
Concentraat voor infusievloeistof
Sterkte
6 mg/ml
Verpakkingsvorm
flacon 10 ml
Toedieningsvorm
Concentraat voor infusievloeistof
Sterkte
9 mg/ml
Verpakkingsvorm
flacon 10 ml

Pamipro (di-Na-zout) Pharmanovia Benelux BV

Toedieningsvorm
Concentraat voor infusievloeistof
Sterkte
3 mg/ml
Verpakkingsvorm
flacon 20 ml, 30 ml

Uitleg symbolen

XGVS Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2 Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Advies

Kies voor de behandeling van osteoporose in eerste instantie uit de bisfosfonaten alendroninezuur en risedroninezuur in combinatie met vitamine D3 en, afhankelijk van de dagelijkse inname van de patiënt, calcium. Bij het bestaan van een contra-indicatie of intolerantie zijn zoledroninezuur of denosumab alternatieven, en ibandroninezuur of raloxifeen wanneer hiermee niet wordt uitgekomen. Kies voor teriparatide bij het bestaan van een contra-indicatie of intolerantie voor bovengenoemde middelen, bij het optreden van een derde fractuur tijdens de behandeling, of als initiële therapie bij postmenopauzale vrouwen met ernstige osteoporose en een hoog risico op botbreuken.

Advies

Bij de preventie van door botmetastasering veroorzaakte problemen zijn bisfosfonaten het meest effectief bij patiënten met borstkanker en multipel myeloom. Bij de meeste andere skeletmetastaserende vormen van kanker zijn deze middelen veel minder effectief gebleken. Voor een ondersteunende behandeling met bisfosfonaten komen als eerste de oraal te gebruiken geneesmiddelen in aanmerking. De verschillen tussen de parenteraal te gebruiken bisfosfonaten hebben voornamelijk betrekking op het gebruiksgemak. Gezien de kosten van de behandeling gaat de voorkeur uit naar pamidroninezuur.

Indicaties

  • Behandeling van postmenopauzale osteoporose;
  • Behandeling van osteoporose bij mannen ter vermindering van de kans op vertebrale fracturen;
  • Behandeling en preventie van door glucocorticoïden veroorzaakte osteoporose.

Gerelateerde informatie

  • Osteoporose

Indicaties

Behandeling van aandoeningen die gepaard gaan met een verhoogde activiteit van osteoclasten:

  • tumorgeïnduceerde hypercalciëmie;
  • osteolytische laesies bij mammacarcinoom met botmetastasen;
  • multipel myeloom stadium III.

Dosering

Klap alles open Klap alles dicht

Behandeling postmenopauzale osteoporose

Volwassenen

10 mg 1×/dag (tablet) óf 70 mg 1×/week (tablet of drank). Bij het vergeten in te nemen van de wekelijkse tablet of drank, deze de volgende ochtend innemen en vervolgens op de gekozen dag het oorspronkelijke behandelschema van 1 dosiseenheid per week hervatten.

Behandeling osteoporose bij mannen

Volwassenen

10 mg 1×/dag.

Behandeling en preventie van glucocorticoïd-geïnduceerde osteoporose

Volwassenen

10 mg 1×/dag.

Verminderde nierfunctie: bij een creatinineklaring > 35 ml/min is een dosisaanpassing niet nodig. Gebruik bij een creatinineklaring < 35 ml/min wordt ontraden, wegens onvoldoende ervaring.

Bij ouderen is een dosisaanpassing niet nodig.

Toediening

  • Innemen bij het opstaan 's ochtends, ten minste een half uur voor het eerste eten of drinken of de eerste geneesmiddelen van die dag.
  • De tabletten in hun geheel uitsluitend met een vol glas leidingwater innemen.
  • De drank in één keer opdrinken, gevolgd door minimaal 30 ml leidingwater.
  • Niet gaan liggen binnen 30 min na inname en daarna alleen nadat er iets gegeten is.

Deze instructies moeten worden opgevolgd om de opname van alendroninezuur te verbeteren en de kans op oesofageale irritatie of bijwerkingen te verlagen.

Dosering

Vóór aanvang van en tijdens de behandeling zorgen voor een goede hydratie van de patiënt.

Klap alles open Klap alles dicht

Hypercalciëmie

Volwassenen

De totale dosis voor een kuur (max. 90 mg) toedienen als een eenmalige langzame i.v.-infusie (gedurende 4 uur in 500 ml) òf verdeeld over 2–4 opeenvolgende dagen. De totale dosis voor een kuur is afhankelijk van de beginconcentratie van calcium in het plasma: tot 3,0 mmol Ca/l: totale dosis 15–30 mg; 3–3,5 mmol/l: 30–60 mg; 3,5–4 mmol/l: 60–90 mg; > 4 mmol/l: 90 mg.

Bij terugkeer hypercalciëmie: de kuur herhalen.

Multipel myeloom

Volwassenen

Volgens de HOVON-behandelrichtlijn Multipel Myeloom (2021): 30 mg als langzame i.v. infusie 1×/maand gedurende minimaal 2 jaar. Raadpleeg voor het beleid daarna de richtlijn (download pdf, zie p. 68 ''Bisfosfonaten'').

Osteolytische laesies

Volwassenen

90 mg elke 3–4 weken als eenmalige langzame i.v.-infusie (gedurende 2 uur in 250 ml).

Bij lichte tot matige nierfunctiestoornis (creatinineklaring 30-90 ml/min) is de infusiesnelheid max. 90 mg/4 uur (20–22 mg/uur); aanpassing van de dosering is niet nodig. Niet gebruiken bij ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring < 30 ml/min), behalve in geval van levensbedreigende tumorgeïnduceerde hypercalciëmie.

Bij lichte tot matige leverfunctiestoornis is aanpassing van de dosering niet nodig. Gebruik bij ernstige leverfunctiestoornis is niet onderzocht.

Toediening: Het concentraat voor infusievloeistof eerst verdunnen met calciumvrije infusievloeistof (NaCl 0,9% of glucose 5%). De infusiesnelheid is max. 60 mg/uur (bij nierfunctiestoornis lager) en de concentratie max. 90 mg/250 ml, vanwege de kans op klinisch significante afname van de nierfunctie, met mogelijk nierfalen als gevolg. De canule in een relatief grote ader inbrengen om de kans op lokale reacties op de infusieplaats tot een minimum te beperken.

Bijwerkingen

Ademhalingsstelsel, borstkas en mediastinum

ARDS -
Bronchospasme -
Dyspneu -
Interstitiële longziekte -

Algemeen en toedieningsplaats

Asthenie Vaak
Influenza-achtige symptomen -
Perifeer oedeem Vaak
Pyrexie -
Reactie op infuusplaats -
Verwardheid -
Voorbijgaande symptomen als bij een acutefasereactie Soms

Bloed en lymfestelsel

Anemie -
Leukopenie -
Lymfocytopenie -
Trombocytopenie -

Bloedvaten

Hypertensie -
Hypotensie -

Hart

Atriumfibrillatie -
Congestief hartfalen (oedeem) -
Linkerventrikelfalen (dyspneu, longoedeem) -

Huid en onderhuid

Alopecia Vaak
Angio-oedeem Zelden
Angioneurotisch oedeem -
Erytheem Soms
Pruritus Vaak
Rash Soms
Stevens-Johnson-syndroom Zelden
Toxische epidermale necrolyse Zelden
Uitslag met lichtgevoeligheid Zelden
Urticaria Zelden

Immuunsysteem

Allergische reactie -
Anafylactische shock -
Anafylactoïde reactie -
Overgevoeligheidsreactie Zelden

Infecties

Conjunctivitis -
Reactivering van herpes simplex -
Reactivering van herpes zoster -

Maagdarmstelsel

Abdominale distensie Vaak
Bovenste maag-darmkanaalperforatie Zelden
Braken Soms
Buikpijn Vaak
Diarree Vaak
Duodenumulcus Zelden
Dysfagie Vaak
Dyspepsie Vaak
Flatulentie Vaak
Gastritis Soms
Maagulcus Zelden
Melaena Soms
Nausea Soms
Obstipatie Vaak
Oesofageale erosie Soms
Oesofagitis Soms
Oesofagusstrictuur Zelden
Oesofagusulcus Vaak
Ulcus of bloeding in het bovenste gedeelte van het maag-darmkanaal Zelden
Zuurreflux (oesofageaal) Vaak

Nieren en urinewegen

Acuut nierfalen -
Focale segmentale glomerulosclerose -
Glomerulonefropathie -
Hematurie -
Nefrotisch syndroom -
Niertubulusaandoening -
Toename van pre–existente nierziekte -
Tubulo-interstitiële nefritis -

Onderzoeken

Bloed calcium verlaagd Zelden
Bloed creatinine verhoogd -
Bloed fosfaat verlaagd Zelden
Bloed ureum verhoogd -
Leverfunctietest abnormaal -

Oog

Episcleritis Soms
Iridocyclitis -
Iritis -
Ontsteking van oogkas -
Scleritis Soms
Uveïtis Soms
Xanthopsie -

Oor en evenwichtsorgaan

Vertigo Vaak

Psyche

Agitatie -
Hallucinatie, visueel -
Insomnia -

Skeletspieren en bindweefsel

Artralgie Zeer vaak
Atypische subtrochantaire en femurschachtfracturen Zelden
Botpijn Zeer vaak
Ernstige bot-, gewrichts- en/of spierpijn -
Gewrichtszwelling Vaak
Myalgie Zeer vaak
Osteonecrose van kaak Zelden
Osteonecrose van uitwendige gehoorgang Zeer zelden
Spierspasmen -
Stressfracturen van de proximale femorale schacht Zelden

Stofwisseling en voeding

Hyperkaliëmie -
Hypernatriëmie -
Hypocalciëmie Zelden
Hypocalciëmie, asymptomatisch -
Hypofosfatemie -
Hypokaliëmie -
Hypomagnesiëmie -
Verminderde eetlust -

Zenuwstelsel

Duizeligheid Vaak
Dysgeusie Soms
Epileptisch insult -
Hoofdpijn Vaak
Lethargie -
Somnolentie -
Symptomatische hypocalciëmie (paresthesie, tetanie) -

Toelichting

  • Bot-, spier- of gewrichtspijn: zelden ernstig en/of invaliderend, optredend tot enkele maanden na begin van de behandeling; meestal reversibel, soms terugkerend bij herhaalde blootstelling of bij gebruik van een ander bisfosfonaat.
  • Voorbijgaande symptomen als bij een acutefasereactie: myalgie, malaise en zelden, koorts; vaak bij instelling van de behandeling.
  • Maag- of duodenumulcus: soms ernstig en met complicaties.
  • Lichte daling serumcalcium en -fosfaat: met name bij gebruik van glucocorticoïden.
  • Ernstige hypocalciëmie: incidenteel; vooral bij predisponerende aandoeningen zoals hypoparathyroïdie, vitamine D-deficiëntie en calciummalabsorptie.
  • Informatie van Lareb over dit middel
  • Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Ademhalingsstelsel, borstkas en mediastinum

ARDS Zeer zelden
Bronchospasme Soms
Dyspneu Soms
Interstitiële longziekte Zeer zelden

Algemeen en toedieningsplaats

Asthenie -
Influenza-achtige symptomen Zeer vaak
Perifeer oedeem -
Pyrexie Zeer vaak
Reactie op infuusplaats Vaak
Verwardheid Zeer zelden
Voorbijgaande symptomen als bij een acutefasereactie -

Bloed en lymfestelsel

Anemie Vaak
Leukopenie Zeer zelden
Lymfocytopenie Vaak
Trombocytopenie Vaak

Bloedvaten

Hypertensie Vaak
Hypotensie Soms

Hart

Atriumfibrillatie ?
Congestief hartfalen (oedeem) Zeer zelden
Linkerventrikelfalen (dyspneu, longoedeem) Zeer zelden

Huid en onderhuid

Alopecia -
Angio-oedeem -
Angioneurotisch oedeem Soms
Erytheem -
Pruritus Soms
Rash Vaak
Stevens-Johnson-syndroom -
Toxische epidermale necrolyse -
Uitslag met lichtgevoeligheid -
Urticaria -

Immuunsysteem

Allergische reactie Soms
Anafylactische shock Zeer zelden
Anafylactoïde reactie Soms
Overgevoeligheidsreactie -

Infecties

Conjunctivitis Vaak
Reactivering van herpes simplex Zeer zelden
Reactivering van herpes zoster Zeer zelden

Maagdarmstelsel

Abdominale distensie -
Bovenste maag-darmkanaalperforatie -
Braken Vaak
Buikpijn Vaak
Diarree Vaak
Duodenumulcus -
Dysfagie -
Dyspepsie Soms
Flatulentie -
Gastritis Vaak
Maagulcus -
Melaena -
Nausea Vaak
Obstipatie Vaak
Oesofageale erosie -
Oesofagitis -
Oesofagusstrictuur -
Oesofagusulcus -
Ulcus of bloeding in het bovenste gedeelte van het maag-darmkanaal -
Zuurreflux (oesofageaal) -

Nieren en urinewegen

Acuut nierfalen Soms
Focale segmentale glomerulosclerose Zelden
Glomerulonefropathie Zeer zelden
Hematurie Zeer zelden
Nefrotisch syndroom Zelden
Niertubulusaandoening Zeer zelden
Toename van pre–existente nierziekte Zeer zelden
Tubulo-interstitiële nefritis Zeer zelden

Onderzoeken

Bloed calcium verlaagd -
Bloed creatinine verhoogd Vaak
Bloed fosfaat verlaagd -
Bloed ureum verhoogd Soms
Leverfunctietest abnormaal Soms

Oog

Episcleritis Zeer zelden
Iridocyclitis Soms
Iritis Soms
Ontsteking van oogkas ?
Scleritis Zeer zelden
Uveïtis Soms
Xanthopsie Zeer zelden

Oor en evenwichtsorgaan

Vertigo -

Psyche

Agitatie Soms
Hallucinatie, visueel Zeer zelden
Insomnia Vaak

Skeletspieren en bindweefsel

Artralgie Vaak
Atypische subtrochantaire en femurschachtfracturen Zelden
Botpijn Vaak
Ernstige bot-, gewrichts- en/of spierpijn ?
Gewrichtszwelling -
Myalgie Vaak
Osteonecrose van kaak ?
Osteonecrose van uitwendige gehoorgang Zeer zelden
Spierspasmen Soms
Stressfracturen van de proximale femorale schacht -

Stofwisseling en voeding

Hyperkaliëmie Zeer zelden
Hypernatriëmie Zeer zelden
Hypocalciëmie -
Hypocalciëmie, asymptomatisch Zeer vaak
Hypofosfatemie Zeer vaak
Hypokaliëmie Vaak
Hypomagnesiëmie Vaak
Verminderde eetlust Vaak

Zenuwstelsel

Duizeligheid Soms
Dysgeusie -
Epileptisch insult Soms
Hoofdpijn Vaak
Lethargie Soms
Somnolentie Vaak
Symptomatische hypocalciëmie (paresthesie, tetanie) Vaak

Toelichting

  • Pyrexie: temperatuurverhoging (1–2°C) die binnen 48 uur optreedt en meestal niet langer dan 24 uur duurt.
  • Influenza-achtige symptomen: vooral na eerste toediening, soms gepaard gaande met malaise, koude rillingen, vermoeidheid en opvliegers.
  • Reacties op infuusplaats: pijn, roodheid, zwelling, verharding, (trombo)flebitis.
  • Atypische subtrochantaire en femurschachtfracturen: met name bij langdurige behandeling.
  • Linkerventrikelfalen, congestief hartfalen: als gevolg van vloeistofoverbelasting.
  • Bot-, gewrichts- en/of spierpijn: zelden ernstig en/of invaliderend, optredend tot enkele maanden na begin van de behandeling; meestal reversibel, soms terugkerend bij herhaalde blootstelling of bij gebruik van een ander bisfosfonaat.
  • Informatie van Lareb over dit middel
  • Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Met de inname van calciumhoudende preparaten, antacida en andere orale geneesmiddelen ten minste een half uur wachten, omdat ze de absorptie van alendroninezuur kunnen verminderen.

Wees voorzichtig met gelijktijdig gebruik van andere geneesmiddelen die irritatie van het maag-darmkanaal geven zoals NSAID's.

Interacties

  • Niet combineren met andere bisfosfonaten.
  • Gelijktijdig gebruik van calcitonine kan leiden tot symptomatische hypocalciëmie.
  • Wees voorzichtig met andere nefrotoxische stoffen.
  • Bij multipel myeloom kan gelijktijdig gebruik van thalidomide de kans op nierinsufficiëntie vergroten.
  • Combinatie met anti-angiogene middelen geeft meer kans op osteonecrose van het kaakbeen.

Zwangerschap

Bisfosfonaten passeren de placenta (bij dieren).

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens.

Farmacologisch effect: Bij dieren stapelen bisfosfonaten in het foetale skelet en verminderen de botgroei en het foetale gewicht. Dystokie is waargenomen die samenhing met hypocalciëmie. Bij gebruik voorafgaand aan een zwangerschap kunnen bisfosfonaten tijdens de zwangerschap alsnog bij de foetus terechtkomen, omdat ze na opname in de botmatrix gedurende een periode van jaren geleidelijk worden vrijgegeven in de systemische circulatie; de hoeveelheid is afhankelijk van de dosering en de duur van het bisfosfonaatgebruik.

Advies: Gebruik vóór en tijdens de zwangerschap ontraden.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren schadelijk gebleken.

Farmacologisch effect: Bij dieren: afwijking van foetale botmineralisatie, verlengde partus en verminderde overleving van de jongen bij toepassing gedurende hele zwangerschap.

Advies: Gebruik ontraden, tenzij er sprake is van levensbedreigende hypercalciëmie.

Overig: Een vruchtbare vrouw dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende de behandeling.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. Risico voor de zuigeling kan niet worden uitgesloten.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel of het geven van borstvoeding ontraden.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend; in één studie was pamidroninezuur niet detecteerbaar in de moedermelk. Mogelijk risico voor de zuigeling kan desondanks niet worden uitgesloten.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding is gecontra-indiceerd.

  • Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

  • hypocalciëmie;
  • afwijkingen aan de oesofagus die de lediging van de oesofagus kunnen vertragen, zoals strictuur of achalasie;
  • onvermogen minstens 30 minuten rechtop te kunnen zitten of staan;
  • verhoogd risico op aspiratie (drank).

Contra-indicaties

  • Overgevoeligheid voor bisfosfonaten.

Zie ook de rubriek Lactatie.

Waarschuwingen en voorzorgen

Vóór toepassing eventuele hypocalciëmie of andere verstoringen van het mineraalmetabolisme (zoals vitamine D-deficiëntie) behandelen. Tijdens behandeling wordt inname van voldoende calcium geadviseerd (800–1000 mg/dag).

Maag-darmstoornissen: Alendroninezuur kan plaatselijke irritatie aan de mucosa van het bovenste deel van het maag-darmkanaal veroorzaken. Wees daarom voorzichtig bij een actieve stoornis in het bovenste deel van het maag-darmkanaal zoals dysfagie, oesofageale aandoening, Barrett-slokdarm, gastritis, duodenitis of ulcera óf bij een recente voorgeschiedenis (in het afgelopen jaar) van gastro-intestinale ziekten zoals ulcus pepticum of operatieve ingreep aan het bovenste deel van het maag-darmkanaal anders dan pyloroplastiek. Instrueer de patiënt om bij klachten van slokdarmirritatie zoals dysfagie, pijn bij slikken, retrosternale pijn of zuurbranden (nieuw of verergerd), tijdig medische hulp te zoeken.

Osteonecrose van het kaakbeen is gemeld, vooral bij intraveneuze toediening, maar ook bij orale bisfosfonaten, meestal in samenhang met tandheelkundige ingrepen en/of plaatselijke infectie bij kankerpatiënten die ook corticosteroïden en oncolytica gebruiken. Overweeg de volgende risicofactoren ter beoordeling van de kans op osteonecrose van de kaak bij een patiënt:

  • potentie van het middel, toedieningsweg (meer kans bij i.v.-toediening), cumulatieve dosis van botresorptietherapie;
  • kanker, chemotherapie, radiotherapie, corticosteroïden, angiogeneseremmers, roken;
  • voorgeschiedenis van gebitsaandoening, slechte mondhygiëne, periodontale aandoening, slecht passend kunstgebit, invasieve tandheelkundige ingrepen.

Bij patiënten met een slecht gebit wordt voorafgaand aan de behandeling een tandheelkundig onderzoek met passende preventieve tandheelkundige behandeling aanbevolen; tijdens de behandeling invasieve tandheelkundige procedures zo mogelijk vermijden. Voor alle patiënten wordt aangeraden te zorgen voor een goede mondhygiëne, regelmatige tandartscontrole en mondproblemen (loszittende tanden, pijn of zwelling) te melden.

Osteonecrose van de uitwendige gehoorgang is gemeld bij gebruik van bisfosfonaten, vooral bij langdurige behandeling. Mogelijke risicofactoren zijn o.a. gebruik van corticosteroïden, chemotherapie en/of lokale infectie of trauma. Overweeg de mogelijkheid van osteonecrose van de uitwendige gehoorgang bij oorklachten zoals chronische oorinfecties.

Fracturen: Bij langdurig gebruik van bisfosfonaten zijn atypische subtrochantaire en femurschachtfracturen gemeld na minimaal of geen trauma. Pijn in de dij, lies of heup kan optreden samen met kenmerken van stressfractuur bij beeldvormend onderzoek, soms weken tot maanden vóór het optreden van een volledige femorale fractuur. Bij optreden van een proximale femurfractuur de contralaterale femur onderzoeken, omdat de fracturen in veel gevallen bilateraal optreden. Slechte genezing van dergelijke fracturen is gemeld.

De optimale duur van de behandeling van osteoporose is niet vastgesteld; met name na 5 jaar gebruik of langer de behandeling heroverwegen.

Gebrek aan onderzoek: Gebruik bij kinderen < 18 jaar wordt niet aangeraden wegens onvoldoende gegevens. De tablet 70 mg is niet onderzocht voor de behandeling van door glucocorticoïden veroorzaakte osteoporose en voor gebruik bij mannen.

Hulpstoffen: De drank bevat max. 115 mg ethanol per dosis; wees voorzichtig bij o.a. alcoholisme, leverziekte, epilepsie en zwangerschap.

Waarschuwingen en voorzorgen

Algemeen: Niet als bolusinjectie toedienen wegens gevaar van calciumneerslagen in de nier en ernstige lokale reacties of tromboflebitis. Niet mengen met calciumbevattende i.v. infusievloeistoffen. In verband met onvoldoende onderzoek niet combineren met andere bisfosfonaten. Bij herhaalde toediening of bij gevorderd stadium van kanker kan een zwakker therapeutisch effect optreden.

Controles: Zowel vóór als na toediening is een goede vochttoestand aangewezen (vooral van belang bij een diuretische behandeling). Vóór elke dosis de nierfunctie (bv. serumcreatininemeting) controleren. Na start van de behandeling serumcalcium en -fosfaat controleren. Na schildklieroperatie is er meer kans op hypocalciëmie als gevolg van relatief hypoparathyroïdisme. Eventueel oraal calcium en vitamine D-suppletie geven ter beperking van de kans op hypocalciëmie bij osteolytische metastasen of multipel myeloom en bij de ziekte van Paget.

Comorbiditeit: Bij hartziekten (m.n. bij ouderen), en bij koorts kan een additionele NaCl-belasting hartfalen bespoedigen. Bij anemie, leukopenie of trombocytopenie regelmatig bloedonderzoek verrichten.

Nierinsufficiëntie: Gebruik pamidroninezuur niet bij ernstige nierinsufficiëntie (creatinineklaring < 30 ml/min), behalve in geval van levensbedreigende tumorgeïnduceerde hypercalciëmie. Vooral bij bestaande nierinsufficiëntie, predispositie voor gestoorde nierfunctie (bv. bij multipel myeloom, tumor-geïnduceerde hypercalciëmie), langdurige frequente infusies of bij gebruik van nefrotoxische farmaca is tijdens gebruik soms achteruitgang van de nierfunctie vastgesteld. Bij verslechtering van de nierfunctie bij de behandeling van botmetastasen of multipel myeloom de toediening uitstellen totdat de nierfunctie is teruggekeerd tot 90% van de uitgangswaarde.

Osteonecrose van de kaak is gemeld bij gebruik van pamidroninezuur. Overweeg de volgende risicofactoren ter beoordeling van de kans op osteonecrose van de kaak bij een patiënt:

  • potentie van het middel, toedieningsweg (meer kans bij parenterale toediening), cumulatieve dosis van botresorptietherapie;
  • kanker, comorbiditeiten (bv. anemie, stollingsstoornis, infectie), roken;
  • gelijktijdige behandelingen: corticosteroïden, chemotherapie, angiogeneseremmers, radiotherapie van hoofd en hals;
  • voorgeschiedenis van gebitsaandoening, slechte mondhygiëne, periodontale aandoening, slecht passend kunstgebit, invasieve tandheelkundige ingrepen (bv. tandextractie).

Voorafgaand aan de behandeling wordt een tandheelkundig onderzoek met passende preventieve tandheelkundige behandeling aanbevolen bij patiënten met bijkomende risicofactoren. Behandeling dient te worden uitgesteld bij niet-genezen open beschadigingen van zachte weefsels in de mond, met uitzondering van medische noodsituaties. Tijdens behandeling zijn optimale mondhygiëne en regelmatige tandartscontrole aangewezen. Invasieve tandheelkundige procedures alleen na zorgvuldige overweging uitvoeren en niet kort voor of na het toedienen van pamidroninezuur. Laat de patiënt direct contact opnemen indien problemen met mond of gebit optreden, zoals loszittende tanden, pijn of zwelling, niet-genezende zweren of pusafscheiding.

Bij optreden van osteonecrose van de kaak met deskundigen een behandelplan opstellen; overweeg hierbij een tijdelijke onderbreking van de behandeling met pamidroninezuur.

Osteonecrose van de uitwendige gehoorgang is gemeld bij gebruik van bisfosfonaten, vooral bij langdurige behandeling. Mogelijke risicofactoren zijn o.a. gebruik van corticosteroïden, chemotherapie en/of lokale infectie of trauma. Overweeg de mogelijkheid van osteonecrose van de uitwendige gehoorgang bij symptomen met betrekking tot het oor, zoals chronische oorinfecties.

Femurfracturen: Bij langdurig gebruik van bisfosfonaten zijn atypische subtrochantaire en femurschachtfracturen gemeld na minimaal of geen trauma. Pijn in de dij, lies of heup kan optreden samen met kenmerken van stressfractuur bij beeldvormend onderzoek, soms weken tot maanden vóór het optreden van een volledige femorale fractuur. Bij optreden van een proximale femurfractuur de contralaterale femur onderzoeken, omdat de fracturen in veel gevallen bilateraal optreden. Slechte genezing van dergelijke fracturen is gemeld.

Ernstige en soms invaliderende bot-, gewrichts- en/of spierpijn is gemeld; deze kan voor het eerst optreden vanaf de eerste dag tot enkele maanden na de start van de behandeling. Bij de meeste patiënten geeft staken van de behandeling verlichting van de symptomen.

De veiligheid en werkzaamheid bij kinderen < 18 jaar zijn niet vastgesteld.

Overdosering

Zie voor symptomen en behandeling vergiftigingen.info.

Overdosering

Neem voor informatie over een vergiftiging met pamidroninezuur contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Bisfosfonaat met remmend effect op de botresorptie door chemische adsorptie aan hydroxyapatietkristallen en/of rechtstreeks effect op de osteoclasten.

Kinetische gegevens

F 0,6–0,7% bij inname 2 uur voor een standaardontbijt; circa 0,4% bij inname ½–1 uur voor een standaardontbijt; en circa 0,3% bij gelijktijdige inname van koffie en sinaasappelsap.
V d 0,4 l/kg.
Metabolisering geen.
Eliminatie ca. 50% van de geabsorbeerde dosis wordt binnen 72 uur met de urine uitgescheiden. De andere 50% wordt opgenomen door het botweefsel en wordt uitgescheiden met een eliminatiehalfwaardetijd van minstens 10 jaar.

Uitleg afkortingen

F biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T max tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V d verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T 1/2 plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T 1/2el plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Eigenschappen

Bisfosfonaat met remmend effect op de botresorptie door chemische adsorptie aan hydroxyapatietkristallen en/of rechtstreeks effect op de osteoclasten. Het klinisch effect is afhankelijk van de concentratie in het bot. Werking: binnen 24–48 uur; normalisatie serumcalciumspiegel gewoonlijk binnen 3–7 dagen.

Pamidroninezuur is ook bekend onder de afkorting 'APD', afgeleid van de chemische term voor deze stof (amino-hydroxy-propylideen-difosfonzuur).

Kinetische gegevens

Eliminatie met de urine, 20–55% binnen 72 uur onveranderd.
T 1/2el in de urine is bifasisch, met tijden van ca. 1,6 en 27 uur.

Uitleg afkortingen

F biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T max tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V d verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T 1/2 plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T 1/2el plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Groepsinformatie

alendroninezuur hoort bij de groep bisfosfonaten.

  • clodroninezuur (M05BA02) Vergelijk
  • ibandroninezuur (M05BA06) Vergelijk
  • pamidroninezuur (M05BA03) Vergelijk
  • risedroninezuur (M05BA07) Vergelijk
  • zoledroninezuur (M05BA08) Vergelijk

Groepsinformatie

pamidroninezuur hoort bij de groep bisfosfonaten.

  • alendroninezuur (M05BA04) Vergelijk
  • clodroninezuur (M05BA02) Vergelijk
  • ibandroninezuur (M05BA06) Vergelijk
  • risedroninezuur (M05BA07) Vergelijk
  • zoledroninezuur (M05BA08) Vergelijk

Kosten

Kosten laden…

Kosten

Kosten laden…

Zie ook

Geneesmiddelgroep

  • bisfosfonaten

Indicaties

  • Osteoporose

Externe links

  • Officiële productinformatie CBG/EMA
  • Medicijnkosten.nl
  • GIPdatabank
  • Geneesmiddelinformatie voor patiënten
  • Kinderformularium (NKFK)
  • Geneesmiddelen bij ouderen

Zie ook

Geneesmiddelgroep

  • bisfosfonaten

Externe links

  • Officiële productinformatie CBG/EMA
  • Medicijnkosten.nl
  • Geneesmiddelinformatie voor patiënten
  • Kinderformularium (NKFK)
???naar.zoeken???
Zorginstituut Nederland
Onafhankelijke geneesmiddelinformatie
voor zorgprofessionals

Service

  • Contact
  • E-learning cursus FK
  • Mobiele apps
  • Help

Over

  • Over deze site
  • Verantwoording
  • Veelgestelde vragen
  • Proclaimer
  • Copyright
  • Cookies
Het Farmacotherapeutisch Kompas gebruikt analytische cookies om het gebruik van de website te analyseren en daarmee de website te kunnen verbeteren.
Lees meer over cookies en hoe u cookies kunt uitschakelen

Web-App

Installeer deze Web-App op je iPhone: Tap het deel-icoon en daarna "Zet op beginscherm".