Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

Siklos XGVS Addmedica

Toedieningsvorm: Tablet, omhuld
Sterkte: 100 mg, 1000 mg

Uitleg symbolen

XGVS	Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC	'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2	Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring	Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

Hydrea XGVS Bristol-Myers Squibb

Toedieningsvorm: Capsule
Sterkte: 500 mg

Hydroxyurea XGVS Lamepro bv

Toedieningsvorm: Capsule, hard
Sterkte: 500 mg

Uitleg symbolen

XGVS	Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC	'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2	Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring	Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Advies

Hydroxycarbamide-toediening vermindert het aantal (ziekenhuisopnamen door) vaso-occlusieve crises, waaronder het 'acute chest syndrome', bij patiënten met sikkelcelziekte (met ≥ 3 vaso-occlusieve crises in het voorafgaande jaar) met circa de helft. De voornaamste bijwerking is onderdrukking van het beenmerg. In de studies is geen significant effect op overleving aangetoond.

Advies

Zie voor de behandeling van chronische myeloïde leukemie de geldende behandelrichtlijn (2018) op hovon.nl.

Zie voor de behandeling van polycythaemia vera de geldende behandelrichtlijn (2018) via hematologienederland.nl.

Indicaties

Preventie van recidiverende, pijnlijke vaso-occlusieve crises bij personen ouder dan 2 jaar met symptomatische sikkelcelziekte.

Indicaties

Chronische myeloïde leukemie (CML) in de chronische of versnelde fase;
Essentiële trombocytemie en polycythaemia vera bij veel kans op trombo-embolische complicaties.

Dosering

Klap alles open Klap alles dicht

Sikkelcelziekte

Volwassenen en kinderen ≥ 2 jaar

Begindosering: 15 mg/kg lichaamsgewicht 1×/dag. Gebruikelijke onderhoudsdosering 15–30 mg/kg/dag, maximale dosering in uitzonderlijke omstandigheden 35 mg/kg/dag. Zolang de patiënt klinisch of hematologisch (bv. toename HbF, ‘mean corpuscular volume’, afname neutrofielenaantal) op de behandeling reageert, kan de dosering worden gehandhaafd. Bij uitblijven respons (opnieuw optreden of geen afname van crises) kan de dagelijkse dosis geleidelijk worden verhoogd in stappen van 2,5–5 mg/kg lichaamsgewicht/dag. De behandeling staken indien met de maximale dosis gedurende drie tot zes maanden geen respons optreedt. Indien het bloedbeeld binnen het toxische bereik valt (neutrofielen < 1500/mm³, trombocyten < 80.000/mm³, hemoglobine < 4,5 g/dl, reticulocyten < 80.000/mm³ bij een hemoglobineconcentratie < 9/dl) ( de behandeling tijdelijk staken. Bij een hersteld bloedbeeld (doorgaans binnen twee weken) kan de behandeling met een verlaagde dosis worden hervat en vervolgens weer worden verhoogd onder hematologische controle. Een dosis die hematologische toxiciteit veroorzaakt, niet vaker dan twee keer proberen.

Bij ouderen (> 65 jaar) kan geen doseringsadvies gegeven worden vanwege het ontbreken van gegevens.

Verminderde nierfunctie (creatinineklaring ≥ 30 – ≤ 60 ml/min): de begindosis met 50% verminderen. Hydroxycarbamide is gecontra-indiceerd bij een ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring < 30 ml/min).

Verminderde leverfunctie (Child-Pughscore 5–9) is een aanpassing van de dosering niet nodig; het bloedbeeld nauwkeurig controleren. Hydroxycarbamide is gecontra-indiceerd bij een ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 10–15).

Toediening: de tabletten 1×/dag, bij voorkeur ’s morgens voor het ontbijt, eventueel met water of een zeer kleine hoeveelheid voedsel, innemen. Bij slikproblemen de tablet eventueel onmiddellijk voorafgaand aan de inname oplossen in een kleine hoeveelheid water op een theelepel; eventueel een druppel siroop toevoegen of met wat voedsel vermengen ter maskering van de bittere smaak. De tablet van 100 mg kan in tweeën gebroken worden en die van 1000 mg in tweeën of in vieren; dit mag niet in de buurt van voedingsmiddelen gedaan worden. Poeder dat eventueel achterblijft met een vochtige tissue afnemen en afvoeren.

Dosering

Bij een hoge tumorlast vóór aanvang van en tijdens de behandeling maatregelen nemen ter preventie van uraatnefropathie, zoals een adequate hydratie, alkaliseren van de urine en zonodig toedienen van allopurinol of rasburicase. Tevens de nierfunctie bewaken. Dit vanwege het mogelijk optreden van het tumorlysissyndroom.

Klap alles open Klap alles dicht

Chronische myeloïde leukemie

Volwassenen

De gebruikelijke startdosering is 40 mg/kg/dag, afhankelijk van het leukocytenaantal. Wanneer het leukocytenaantal < 20 × 10 ⁹/l, de dosis met 50% verlagen. Daarna de dosis zodanig aanpassen dat het leukocytenaantal tussen 5 à 10 × 10 ⁹/l blijft. De behandeling onderbreken als het leukocytenaantal < 2,5 × 10 ⁹/l of het trombocytenaantal < 100 × 10 ⁹/l. Bij een klinisch significante respons kan de therapie voor onbepaalde tijd worden voortgezet.

Essentiële trombocytemie

Volwassenen

De gebruikelijke startdosering is 15 mg/kg/dag, op geleide van het trombocytenaantal (< 600 × 10 ⁹/l) en het leukocytenaantal (> 4 × 10 ⁹/l). Bij voldoende controle van het aantal trombocyten kan de therapie voor onbepaalde tijd worden voortgezet.

Polycythaemia vera

De gebruikelijke startdosering is 15–20 mg/kg/dag, dosis aanpassen op geleide van het hematocriet (< 45%) en het trombocytenaantal (< 400 × 10 ⁹/l). De onderhoudsdosering is meestal 500–1000 mg per dag. Bij voldoende controle van de hematocrietwaarde kan de therapie voor onbepaalde tijd worden voortgezet.

Ouderen (> 65 j.): vanwege mogelijk meer kans op bijwerkingen kan een lagere dosis nodig zijn.

Verminderde lever- en/of nierfunctie: er kan geen doseringsaanbeveling worden gedaan vanwege het ontbreken van gegevens.

Toediening: de capsule heel innemen met water; de capsule mag niet in de mond uiteenvallen.

Bijwerkingen

Zeer vaak (> 10%): dosisafhankelijke, reversibele beenmergsuppressie, waaronder neutropenie (< 2,0 × 10⁹/l), reticulocytopenie (< 80 × 10⁹/l) en macrocytose. (Doorgaans reversibele) azoöspermie en oligospermie.

Vaak (1-10%): trombocytopenie (< 80 × 10⁹/l), ernstige anemie (hemoglobine < 2,8 mmol/l). Hoofdpijn. Huidreacties (bv. pigmentatie van mond, nagels, huid). Orale mucositis.

Soms (0,1-1%): duizeligheid. Misselijkheid. Huiduitslag, zwarte verkleuring van de nagels, haaruitval.

Zelden (0,01-0,1%): stijging van leverenzymwaarden. Beenzweren.

Zeer zelden (< 0,01%): systemische en cutane lupus erythematodes.

Verder zijn gemeld: huidkanker (bij ouderen), leukemie. Bloeding. Braken, maag- of darmzweer, andere maag-darmstoornissen. Amenorroe. Droge huid, ulceratieve cutane vasculitis. Ernstige hypomagnesiëmie. Gewichtstoename. Koorts, infectie met Parvovirus B19.

Bij kinderen is het bijwerkingenprofiel vergelijkbaar met die bij volwassenen. Wel kwam bij kinderen van 2–10 jaar neutropenie vaker voor, en een droge huid, alopecia, hoofdpijn en anemie minder vaak dan bij volwassenen. Bij kinderen van 10–18 jaar kwam een droge huid, huidzweer, alopecia, gewichtstoename en anemie minder vaak voor dan bij volwassenen.

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): diarree, obstipatie. Beenmergsuppressie, leukopenie, megaloblastose.

Soms (0,1-1%): stomatitis, misselijkheid, braken. Koorts, rillingen, malaise, anorexie. Tubulaire nierdisfunctie (met verhoogde waarden urinezuur, ureum en creatinine in bloed). Maculopapulaire huiduitslag, erytheem (in het gezicht of acraal). Trombocytopenie, anemie. Stijging van leverenzymwaarden, verhoogde waarden bilirubine.

Zelden (0,01-0,1%): neurologische stoornissen (zoals hoofdpijn, duizeligheid, desoriëntatie, convulsie), hallucinaties. Acute pulmonale reacties (zoals diffuse pulmonale infiltraten, allergische alveolitis, koorts en dyspneu) Alopecia, dysurie, tumorlysissyndroom, overgevoeligheidsreactie.

Zeer zelden ( 0,01%): overige nierfunctiestoornissen. Longfibrose. Na langdurige behandeling secundaire leukemie, huidkanker, op dermatomyositis gelijkende huidverandering, hyperpigmentatie of atrofie van huid of nagels, huidulcera (vooral beenulcera), jeuk, schilfering, cutane vasculitis en gangreen. Hydroxycarbamide kan de plasmaijzerklaring en de benutting van ijzer door de erytrocyten verlagen. De levensduur van de erytrocyt blijft ongewijzigd.

Verder zijn gemeld: Interstitiële longaandoeningen. hyperkaliëmie, hyponatriëmie.

Interacties

In combinatie met andere myelosuppressieve geneesmiddelen of radiotherapie kan verergering van beenmergsuppressie, maag-darmstoornissen en mucositis optreden.

Combinatie van hydroxycarbamide met radiotherapie kan het door radiotherapie veroorzaakte erytheem verergeren.

Hydroxycarbamide kan leiden tot vermindering van de immuunrespons. Hierdoor kunnen gelijktijdige vaccinaties met levende vaccins leiden tot ernstige infecties.

Bij HIV-geïnfecteerde patiënten zijn, in combinatie met antiretrovirale middelen, pancreatitis, levertoxiciteit en ernstige neuropathie gemeld.

Interacties

In combinatie met anti-retrovirale middelen behorende tot de nucleoside-analoga, is er meer kans op bijwerkingen van deze anti-retrovirale middelen mogelijk, zoals pancreatitis, hepatotoxiciteit en perifere neuropathie.

In combinatie met andere myelosuppressieve geneesmiddelen of radiotherapie kunnen verergering van beenmergsuppressie, maag-darmstoornissen en mucositis optreden.

In vitro bevordert hydroxycarbamide het cytotoxische effect van cytarabine en van fluoropyrimidinen (bv. 5-fluoro-uracil, capecitabine).

Zwangerschap

Hydroxycarbamide passeert de placenta.

Teratogenese: Bij de mens zeer weinig gegevens (< 50 zwangerschappen), deze wijzen echter niet op negatieve effecten op de zwangerschap of gezondheid van de foetus of pasgeborene. Bij dieren is reproductietoxiciteit gebleken (verminderde levensvatbaarheid van de foetus, minder levendgeboren jongen per nest en vertraagde ontwikkeling).

Farmacologisch effect: Bij dieren zijn gedeeltelijk verbeende schedelbeenderen, ontbreken van oogkassen, hydrocefalie, bilaterale sternebrae en ontbrekende lumbale wervels aangetoond.

Advies: Gebruik ontraden.

Vruchtbaarheid: Hydroxycarbamide verminderde bij dieren de vruchtbaarheid van de mannetjes na hoge doses. Bij de mens zijn zeer vaak gevallen van azoö– en oligospermie gemeld; dit kan echter ook verband houden met de aandoening.

Overige: Een vruchtbare vrouw of man dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende de therapie. Bij zwangerschapswens waar mogelijk 3 tot 6 maanden vóór de conceptie stoppen met therapie door de vrouw of de partner. Zorgvuldige follow-up wordt aanbevolen bij optreden van een zwangerschap als de zwangere en/of de partner hydroxycarbamide heeft gebruikt.

Zwangerschap

Hydroxycarbamide passeert de placenta.

Teratogenese: Bij de mens onvoldoende gegevens. Bij dieren teratogeen gebleken (misvorming van ledematen, zenuwdefecten, gedragseffecten, embryosterfte).

Advies: Gebruik ontraden.

Vruchtbaarheid: Bij mannen worden (omkeerbare) oligo- en azoöspermie zeer vaak waargenomen. Hydroxycarbamide is mogelijk tevens genotoxisch; raad een man aan om voorafgaand aan de behandeling advies in te winnen over cryopreservatie van sperma, omdat hydroxycarbamide tot verminderde fertiliteit kan leiden.

Overige: Een vruchtbare vrouw of man dient adequate anticonceptieve maatregelen te nemen gedurende én een man tevens tot drie maanden na de therapie.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja.

Advies: Gebruik is gecontra-indiceerd.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja. Een nadelig effect op de zuigeling kan niet worden uitgesloten.

Advies: Het geven van borstvoeding ontraden.

Contra-indicaties

ernstige leverfunctiestoornis (Child-Pughscore 10–15);
ernstige nierfunctiestoornis (creatinineklaring < 30 ml/min);
ernstige myelosuppressie: neutrofielen < 2,0 × 10⁹/l, trombocyten < 80 × 10⁹/l, hemoglobine < 2,8 mmol/l;
reticulocyten < 80 × 10⁹/l bij een hemoglobine < 5,6 mmol/l.

Zie voor meer contra-indicaties de rubriek Lactatie.

Contra-indicaties

ernstige myelosuppressie: leukopenie (< 2,5 × 10⁹ /l), trombocytopenie (< 100 × 10⁹/l) of ernstige anemie.

Waarschuwingen en voorzorgen

Controle: zowel de eerste twee maanden van de behandeling (instelfase) als bij gebruik van de maximale dosis van 35 mg/kg/dag, dient controle van de nier– en leverfunctie en het bloedbeeld elke maand plaats te vinden, bij patiënten die stabiliteit hebben bereikt op lagere doses elke twee maanden.

Bloedbeeld: behandeling staken bij sterke onderdrukking van de beenmergfunctie; dit manifesteert zich meestal als eerste met neutropenie, hierna kunnen trombocytopenie en anemie optreden. Gebruik veroorzaakt tevens macrocytose, dit kan het incidentele tekort aan foliumzuur en vitamine B₁₂ maskeren. Om die reden wordt profylactische toediening van foliumzuur aanbevolen.

Cutane vasculitis: wees voorzichtig bij beenzweren vanwege mogelijk optreden van toxische vasculitis waaronder vasculitische ulceraties en gangreen vooral bij interferongebruik (in de anamnese). Bij optreden van ulceratieve cutane vasculitis de toediening staken en/of de dosering verminderen.

Kinderen: langdurig volgen van de groei van behandelde kinderen wordt aanbevolen. Behandeling van kinderen jonger dan 2 jaar wordt niet aanbevolen, vanwege het ontbreken van gegevens.

Waarschuwingen en voorzorgen

Myelosuppressie is de dosisbeperkende toxiciteit. Leukopenie is het eerste en tevens meest voorkomende signaal. Voorafgaand aan en wekelijks tijdens behandeling is een volledig bloedonderzoek, inclusief Hb, de totale leukocytendifferentiatie en het aantal trombocyten vereist, ook nadat individueel de optimale dosis is vastgesteld. Indien het aantal leukocyten < 2,5 × 10⁹/l is of het aantal trombocyten < 100 × 10⁹/l is, de behandeling onderbreken totdat de tellingen de normaalwaarden naderen. Megaloblastische erytropoëse is zelflimiterend en wordt beschouwd als een aspect van de werking op DNA en houdt geen verband met tekort aan vitamine B₁₂ of foliumzuur.

Regelmatige controle van de nier- en leverfunctie is noodzakelijk. De ervaring bij verminderde nier- en/of leverfunctie is beperkt, volg de patiënt nauwgezet, vooral in het begin van de behandeling.

Bij toepassing bij myeloproliferatieve ziekten zijn cutane vasculitis (waaronder ulcera en necrose) waargenomen. De kans hierop is groter bij voorafgaand of gelijktijdig gebruik van interferontherapie. Omdat cutane vasculitis een ernstig beloop kan hebben bij eerste tekenen hiervan de toediening van hydroxycarbamide staken en alternatieve cytoreductieve middelen initiëren. Tevens kan bij gebruik van hydroxycarbamide bij myeloproliferatieve ziekten secundaire leukemie optreden; de causaliteit hiervan is nog niet vastgesteld.

Fototoxiciteit: bescherming van de huid tegen zonlicht of UV-stralen en regelmatige controle van de huid is aan te bevelen in verband met meldingen van huidkanker (plaveiselcelcarcinoom, basaalcelcarcinoom) na langdurige behandeling.

Na het ontstaan van beenulcera, de behandeling staken; de resolutie van de ulcera verloopt langzaam en kan enkele weken duren.

Let op verergering van bestaande longklachten of het ontstaan van nieuwe pulmonale symptomen, zoals koorts, hoest, dyspneu of andere respiratoire symptomen. Bij het optreden van longklachten die wijzen op een interstitiele longziekte (ILD), zoals longfibrose, loninfiltratie of pneumonitis, de behandeling staken en de oorzaak onderzoeken; bij vaststelling van behandelinggerelateerde ILD de behandeling definitief staken.

Bij gelijktijdige of eerdere behandeling met andere chemotherapie of radiotherapie kan de incidentie en ernst van de bijwerkingen toenemen. Bij eerder bestraald weefsel kan lokaal erytheem en hyperpigmentatie terugkeren.

Bij optreden van ernstige maag-darmklachten (misselijkheid, braken, anorexie; veelal in combinatie met radiotherapie) de toediening van hydroxycarbamide tijdelijk onderbreken.

Voor behandeling van vruchtbare mannen, zie Zwangerschap.

Er zijn onvoldoende gegevens over het gebruik bij kinderen (< 18 j.).

Overdosering

Symptomen

Acute mucocutane toxiciteit ernstige beenmergsuppressie. Verder: neutropenie, pijn, violet erytheem, oedeem op handpalmen en voetzolen gevolgd door schilfering, ernstige gegeneraliseerde hyperpigmentatie van de huid en stomatitis.

Neem voor meer informatie over een vergiftiging met hydroxycarbamide contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Symptomen

Acute mucocutane toxiciteit, oedeem van handpalmen en voetzolen, gevolgd door schilfering, ernstige gegeneraliseerde hyperpigmentatie van de huid, stomatitis.

Voor meer informatie over een vergiftiging met hydroxycarbamide neem contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Eigenschappen

Bij sikkelcelziekte voorkomt hydroxycarbamide vaso-occlusieve crises door het aantal sikkelcellen te reduceren. Het verhoogt het percentage foetaal hemoglobine (HbF). HbF gaat de polymerisatie van sikkelcelhemoglobine (HbS) tegen en daarmee de sikkelvorming van rode bloedcellen. Daarnaast onderdrukt hydroxycarbamide het beenmerg. Met name de afname van het aantal perifere neutrofielen lijkt het aantal crises te verminderen.

Kinetische gegevens

Resorptie	snel.
T _max	1,2 uur (volwassene), 0,75 uur (kind).
V _d	0,57 l/kg.
Overig	hydroxycarbamide verspreidt zich snel door het hele lichaam, dringt door tot in de liquor, is ook aanwezig in peritoneaal vocht (ascites) en concentreert zich in leukocyten en erytrocyten.
Eliminatie	50–60% onveranderd met de urine.
T _1/2el	6–7 uur, bij kinderen iets langer.

Uitleg afkortingen

F	biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T _max	tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V _d	verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T _1/2	plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T _1/2el	plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Eigenschappen

Het werkingsmechanisme van hydroxycarbamide is niet bekend. De belangrijkste werking lijkt blokkering van het ribonucleotidereductasesysteem te zijn waardoor DNA-synthese wordt geremd. Cellulaire resistentie is doorgaans het gevolg van een toegenomen concentratie ribonucleotidereductase veroorzaakt door genamplificatie. Werking (anti-neoplastisch effect): na ca. 6 weken.

Kinetische gegevens

F	100%.
T _max	½–2 uur.
V _d	ca.19,7 l/m².
Overig	Hydroxycarbamide passeert de bloed-liquorbarrière.
Metabolisering	onbekend; in ieder geval is ureum een metaboliet.
Eliminatie	grote variatie: met de urine 9–95%.
T _1/2el	ca. 3,4 uur.

Uitleg afkortingen

F	biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt)
T _max	tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening
V _d	verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam)
T _1/2	plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren)
T _1/2el	plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd

Groepsinformatie

hydroxycarbamide (sikkelcelziekte) hoort bij de groep oncolytica, overige.

Groepsinformatie

hydroxycarbamide (bij maligne aandoening) hoort bij de groep oncolytica, overige.

hydroxycarbamide (sikkelcelziekte)

hydroxycarbamide (bij maligne aandoening)

Samenstelling

Siklos XGVS Addmedica

Uitleg symbolen

Samenstelling

Hydrea XGVS Bristol-Myers Squibb

Hydroxyurea XGVS Lamepro bv

Uitleg symbolen

Advies

Advies

Indicaties

Indicaties

Dosering

Sikkelcelziekte

Volwassenen en kinderen ≥ 2 jaar

Dosering

Chronische myeloïde leukemie

Volwassenen

Essentiële trombocytemie

Volwassenen

Polycythaemia vera

Bijwerkingen

Bijwerkingen

Interacties

Interacties

Zwangerschap

Zwangerschap

Lactatie

Lactatie

Contra-indicaties

Contra-indicaties

Waarschuwingen en voorzorgen

Waarschuwingen en voorzorgen

Overdosering

Symptomen

Overdosering

Symptomen

Eigenschappen

Kinetische gegevens

Uitleg afkortingen

Eigenschappen

Kinetische gegevens

Uitleg afkortingen

Groepsinformatie

Groepsinformatie

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

Externe links

Zie ook

Geneesmiddelgroep

Externe links

Service

Over

Web-App