Samenstelling
Ureum crème/vaselinecrème/koelzalf/zalf FNA XGVS OTC Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Crème (5% en 10%)
- Sterkte
- 50 mg/g, 100 mg/g
- Toedieningsvorm
- Vaselinecrème (5% en 10%)
- Sterkte
- 50 mg/g, 100 mg/g
- Toedieningsvorm
- Koelzalf (5% en 10%)
- Sterkte
- 50 mg/g, 100 mg/g
- Toedieningsvorm
- Zalf (5% en 10%)
- Sterkte
- 50 mg/g, 100 mg/g
Ureum zalf watervrij FNA XGVS Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Zalf (20% en 40%)
- Sterkte
- 200 mg/g, 400 mg/g
Basis: vaseline en adeps lanae.
Uitleg symbolen
XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Samenstelling
Salicylzuur gel FNA XGVS OTC Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Gel (6%)
- Sterkte
- 60 mg/g
Bevat per ml: salicylzuur 60 mg.
Salicylzuur zalf FNA OTC Formularium der Nederlandse Apothekers
- Toedieningsvorm
- Zalf (5% en 10%)
- Sterkte
- 50 mg/g, 100 mg/g
Basis: vaseline.
Salicylzuur in lanettezalf + cetiol V DMB Doorgeleverde bereiding
- Toedieningsvorm
- Zalf (10%)
- Sterkte
- 100 mg/g
Basis: lanettezalf met 25% cetiol V.
Uitleg symbolen
XGVS | Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS). |
OTC | 'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel. |
Bijlage 2 | Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering. |
Aanvullende monitoring | Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb. |
Advies
De basisbehandeling van constitutioneel eczeem is het dagelijks gebruiken van indifferente middelen. Bij matig-ernstig eczeem daarnaast behandelen met klasse 1- of klasse 2-corticosteroïden. Bij ernstig eczeem heeft kortdurend dagelijks gebruik (tot 2 à 3 weken) met klasse 3-corticosteroïden de voorkeur, in het gezicht of in huidplooien hebben klasse 1- of klasse 2-corticosteroïden de voorkeur. Bij verbetering corticosteroïden afbouwen. Overweeg pulstherapie met klasse 2-corticosteroïden bij frequente recidieven van matig-ernstig of ernstig eczeem. Als lokale therapie onvoldoende effect heeft, kunnen in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen worden toegepast. Zie voor meer informatie de NVDV-richtlijn Constitutioneel eczeem.
Indifferente middelen met ureum kunnen volgens de NVDV-richtlijn Constitutioneel eczeem worden overwogen bij de behandeling van constitutioneel eczeem, vooral bij een ichthyosiforme droge huid, en als indifferente middelen zonder ureum onvoldoende werkzaam zijn.
Volgens het Zorginstituut is echter niet aangetoond dat dermatologische preparaten met 5–10% ureum effectiever zijn dan de standaardbehandeling met indifferente dermatologische basispreparaten zonder ureum bij de behandeling van een droge huid ten gevolge van een inflammatoire dermatose of ten gevolge van een verhoorningsstoornis.
Advies
Salicylzuurgel FNA kan worden toegepast bij hyperkeratotische afwijkingen zoals die onder andere voorkomen bij ichtyose. Rekening dient te worden gehouden met transdermale absorptie, zeker bij regelmatig gebruik.
Geef bij psoriasis altijd een indifferent middel als basisbehandeling. Overweeg een dikke schilferlaag te behandelen met een ontschilferingsmiddel vóór start van de lokale medicamenteuze behandeling. Start bij volwassenen bij laesies op de romp of extremiteiten met een klasse-3-corticosteroïd en bij laesies in lichaamsplooien of gelaat met een klasse-2-corticosteroïd. Combineer dit bij onvoldoende effect met een lokaal vitamine-D-analoog. Als een remissie of het maximaal haalbare behandeldoel is bereikt, blijft minder frequente of minder intensieve onderhoudsbehandeling vaak nodig. Bij onvoldoende resultaat van een lokale therapie, worden in de tweedelijnszorg intensievere vormen van lokale behandeling, lichttherapie of systemische middelen toegepast. Zie voor meer informatie de NVDV-richtlijn Psoriasis.
Als basisbehandeling van psoriasis kan bij een dikke schilferlaag op de behaarde hoofdhuid salicylzuur 10% in lanettezalf + cetiol V of salicylzuur 10% in vaselinelanettecrème FNA worden gebruikt. Bij een schilferlaag elders op het lichaam kan daarnaast ook salicylzuurzalf 10% FNA worden gebruikt.
Indicaties
- Droge hyperkeratotische huid (zoals bij keratosis pilaris en palmoplantaire keratosen);
- Droge huid bij constitutioneel eczeem;
- Hyperkeratotische nagels;
- Ichtyose.
Gerelateerde informatie
Indicaties
- Hyperkeratose (zalf FNA).
- Hyperkeratotisch eczeem van handpalmen en/of voetzolen (gel).
- Dikke schilferlaag bij psoriasis:
- op de behaarde hoofdhuid (lanettezalf + cetiol V (DMB), in Vaselinelanettecrème FNA);
- op het lichaam (zalf FNA, lanettezalf + cetiol V (DMB), in Vaselinelanettecrème FNA).
Voor de behandeling van hyperkeratotische nagels is een sterker preparaat beschikbaar, zie salicylzuur (bij wratten).
Gerelateerde informatie
Doseringen
Droge hyperkeratotische huid
Volwassenen en kinderen ≥ 1 jaar
(Vaseline)crème 5% en 10% : 2–3×/dag aanbrengen, nadat de huid met water is gereinigd. Indien de huid zacht en soepel is geworden, met grotere tussenpozen aanbrengen. Bij het wassen van de behandelde huid wordt de crème verwijderd en moet dan opnieuw worden aangebracht. (Vaseline)crème 5% en 10% is voldoende om de huid te rehydrateren, bij onvoldoende effect kan de (koel)zalf 5–10% worden geprobeerd.
Door kinderen wordt ureum vaak als prikkend ervaren, in dat geval de (vaseline)crème 5% gebruiken.
Droge huid bij constitutioneel eczeem
Volwassenen en kinderen ≥ 1 jaar
(Vaseline)crème 5% en 10% : ten minste 2×/dag aanbrengen, zo nodig vaker. Bij onvoldoende effect kan de (koel)zalf 5–10% worden geprobeerd.
Door kinderen wordt ureum vaak als prikkend ervaren, in dat geval de (vaseline)crème 5% gebruiken.
Hyperkeratotische nagels
Zalf watervrij 20% en 40%: 1×/dag aanbrengen op de aangetaste nagel en afdekken met een pleister, de zalfresten na 24 uur afwassen en de verweekte nagelsubstantie afschaven. De huid rondom de nagel beschermen met zinkoxidepasta of zinkoxidezalf. Behandelduur: 1–2 weken.
Ichtyose
Volwassenen en kinderen ≥ 1 jaar
(Vaseline)crème 5% en 10% : 2–3×/dag aanbrengen. Bij ernstige vormen de crème dik aanbrengen en 3–5 minuten laten inwerken, vervolgens uitsmeren en het teveel verwijderen. Indien de huid zacht en soepel is geworden, met grotere tussenpozen aanbrengen. Bij onvoldoende effect kan de (koel)zalf 5–10% worden geprobeerd.
Door kinderen wordt ureum vaak als prikkend ervaren, in dat geval de (vaseline)crème 5% gebruiken.
Toediening: Vermijd contact met de ogen; zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
Doseringen
Hyperkeratose
Volwassenen
Zalf 5% en 10% FNA: 1–2×/dag dun aanbrengen. Eventueel afdekken met een verband of gaasje. Eventueel de eerste paar dagen aanbrengen onder occlusie.
Kinderen > 2 jaar
Volgens het Kinderformularium van het NKFK: Zalf 5% en 10% FNA: alleen op kleine oppervlakken: 1–2×/dag dun aanbrengen (bij grote oppervlakken maximaal 3%); zie ook de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
Hyperkeratotisch eczeem van handpalmen en/of voetzolen
Volwassenen
Gel 6%: 1×/dag voor de nacht aanbrengen onder occlusie; 's morgens de huid afwassen. Vóór het aanbrengen de handen en/of voeten eerst 15 min in water weken en dunne huidgedeeltes, zoals pols en enkel, beschermen met zinkolie.
Dikke schilferlaag bij psoriasis
Volwassenen
Op de behaarde hoofdhuid: lanettezalf + cetiol V (DMB), salicylzuur 10% in vaselinelanettecrème FNA (bereiding in apotheek): 1× per dag 's avonds aanbrengen; 's morgens de schilfers door kammen verwijderen (dit moet voorzichtig gebeuren om beschadiging van de huid, en daarmee een vergroot risico op verergering van de psoriasis, te voorkomen). Vervolgens het haar uitwassen met gewone shampoo en ten slotte wassen met koolteershampoo; behandelen totdat de schilferlaag is verdwenen, dit is meestal binnen 2–3 dagen. Controleer na 2 weken; bij onvoldoende ontschilfering de toepassing max. een week voortzetten.
Op het lichaam: zalf 10% FNA, lanettezalf + cetiol V (DMB), salicylzuur 10% in vaselinelanettecrème FNA (bereiding in apotheek):1×/dag dun aanbrengen op de dikke schilferlaag. Controleer na twee weken; bij onvoldoende ontschilfering de toepassing max. een week voortzetten.
Toediening
- Contact met ogen (ook via vingers), gezicht, slijmvliezen, genitaliën en wondjes vermijden; zie voor meer informatie met betrekking tot de toepassing de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen.
- Na aanbrengen de handen wassen.
Bijwerkingen
Soms (0,1-1%): branderig of prikkelend gevoel, roodheid, pijn en andere irritatie.
Verder is gemeld: erytheem en pijn aan de huid.
Bijwerkingen
Jeuk, prikkeling of branderigheid enkele minuten na aanbrengen; dit verdwijnt doorgaans binnen enkele uren. Soms overgevoeligheidsreacties (huiduitslag, urticaria).
Systemische bijwerkingen (salicylaatintoxicatie) na toepassing op grote huidoppervlakken, op beschadigde huid en/of onder occlusie is mogelijk, zoals hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid, zweten, snellere ademhaling, oorsuizen, verwardheid. Kinderen zijn hier extra gevoelig voor.
Interacties
Ureum bevordert de penetratie van corticosteroïden.
Interacties
Niet gebruiken vlak voor een UVB-behandeling.
Salicylzuur bevordert de penetratie van corticosteroïden.
Zwangerschap
Teratogenese: Ruime ervaring bij de mens geeft geen aanwijzingen voor schadelijkheid. Ureum wordt in het lichaam gevormd bij de omzetting van eiwitten. Het lichaam is goed in staat ureum af te breken, daardoor is het niet toxisch voor de embryo.
Advies: Kan worden gebruikt.
Zwangerschap
Salicylaten passeren de placenta.
Teratogenese: Bij de mens, bij systemisch gebruik van lagere doseringen salicylaten (acetylsalicylzuur tot 160 mg/dag) geen aanwijzingen voor schadelijkheid; bij gebruik van hoge doses aanwijzingen tot schadelijkheid. Bij lokale toepassing treedt 9-25% absorptie op. De systemische blootstelling van salicylzuur is afhankelijk van de gebruikte concentratie, de gebruikte hoeveelheid, gebruik onder occlusie, de behandelduur en het behandelde huidoppervlak.
Advies: Kan kortdurend (max. 2 w.) worden gebruikt op kleine huidoppervlakken (bv. één tot twee plekken ter grootte van een handpalm).
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ureum wordt in het lichaam gevormd bij de omzetting van eiwitten en is van nature aanwezig in moedermelk.
Advies: Kan worden gebruikt. Bij gebruik op de borst, het middel eerst verwijderen vanwege de kans op irritatie van de gevoelige babyhuid bij aanraking van de borst.
Lactatie
Overgang in de moedermelk: Ja. Bij lokale toepassing treedt 9-25 % absorptie bij de moeder op, echter bij beperkt gebruik is het onwaarschijnlijk dat salicylzuur in een hoge concentratie in de moedermelk komt.
Advies: Kan kortdurend worden gebruikt op kleine huidoppervlakken.
Overig: Bij toepassing op de borst, het gebied rond de tepel vóór het voeden goed schoon maken. Vermijd contact tussen de huid van het kind en de behandelde huid van de moeder.
Contra-indicaties
- ontstoken of beschadigde huid;
- pasgeborenen en zuigelingen < 1 jaar in verband met irritatie en risico van uremie.
Contra-indicaties
- kinderen jonger dan 2 jaar (zie de rubriek Waarschuwingen en voorzorgen);
- overgevoeligheid voor salicylaten.
Waarschuwingen en voorzorgen
Niet gebruiken bij acuut eczeem.
Bij gebruik op het gezicht voorzichtig zijn vanwege meer kans op irritatie. Contact met en gebruik rond de ogen vermijden (via de handen); in geval van contact overvloedig spoelen met water.
Waarschuwingen en voorzorgen
Niet toepassen gedurende lange periode, op grote gedeelten van het lichaam , of op ontstoken of beschadigde huid in verband met het risico van salicylaatintoxicatie. Vermijd contact met ogen, slijmvliezen, gezicht, genitaliën en wondjes; indien contact optreedt direct uitspoelen met water. Wees voorzichtig bij gebruik op de extremiteiten bij een verminderde perifere doorbloeding vanwege een risico op huidulceratie.
Niet gebruiken bij kinderen < 2 jaar; wees voorzichtig bij kinderen 2–4 jaar. Vanwege het risico op salicylaatintoxicatie alleen toepassen op kleine huidoppervlakken. Wees voorzichtig bij kinderen met waterpokken, influenza of andere virale infecties vanwege een kans op het syndroom van Reye.
Comorbiditeit: Wees voorzichtig bij gebruik bij diabetes mellitus, nier- en/of leverinsufficiëntie.
Hulpstoffen: de gel bevat alcohol, ether en aceton en is ontvlambaar; vermijd contact met open vuur.
Overdosering
Bij toepassing gedurende lange perioden, op grote gedeelten van het lichaam, onder occlusie, op ontstoken of beschadigde huid of bij (jonge) kinderen kan een salicylaatintoxicatie optreden (zie ook onder Bijwerkingen). Voor verdere informatie over een salicylaatintoxicatie zie toxicologie.org/salicylaten en vergiftigingen.info.
Eigenschappen
Ureum heeft hydraterende eigenschappen; het verhoogt de waterbindende capaciteit van het stratum corneum en daardoor de hydratie van de huid. Daarnaast heeft ureum keratolytische eigenschappen, waardoor de dichte structuur van de hoornlaag wat losser wordt zodat de crème/zalf beter in de huid kan doordringen. Ten slotte heeft ureum een jeukstillend effect op de huid.
Eigenschappen
Salicylzuur heeft een keratolytische werking; ook heeft het enig antimycotisch en antibacterieel effect. Het vermindert de dichte structuur van de hoornlaag en maakt deze zacht. Bij hyperkeratose en psoriasisplekken met een dikke schilferlaag zorgt de keratolytische werking voor het ontschilferen van dikke plaques en neemt het doordringend vermogen van (vaseline)crème/-zalf en andere werkzame stoffen in de huid toe. Effect treedt op binnen enkele dagen. De gel is bedoeld voor hyperkeratotisch eczeem van handpalmen en/of voetzolen. Voor andere toepassingen lijkt een gel te veel uitdrogend op een toch vaak al droge huid en is behandeling met een crème of zalf meer op zijn plaats.
Kinetische gegevens
Resorptie | transdermaal 9–25%, gebruik onder occlusie verhoogt de absorptie. |
T max | 5–12 uur. |
V d | 0,15 l/kg. |
Metabolisering | glucuronidering en vorming van salicylurinezuur. |
Eliminatie | vnl. met de urine in de vorm van metabolieten. |
T 1/2el | 2–3 uur. |
Uitleg afkortingen
F | biologische beschikbaarheid (fractie van de dosis die in de systemische circulatie verschijnt) |
T max | tijdsduur tot maximale bloedspiegel na toediening |
V d | verdelingsvolume (fictief volume waarin een geneesmiddel zich verdeelt over het lichaam) |
T 1/2 | plasmahalfwaardetijd (tijd die nodig is om een bepaalde plasmaconcentratie te halveren) |
T 1/2el | plasmahalfwaardetijd in de eliminatiefase, terminale halfwaardetijd |
Groepsinformatie
ureum hoort bij de groep ureumpreparaten.
Groepsinformatie
salicylzuur (bij hyperkeratose) hoort bij de groep keratolytica.