XGVS	Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC	'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2	Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring	Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

Gardasil 9 XGVS Merck Sharp & Dohme bv

Toedieningsvorm: Suspensie voor injectie
Verpakkingsvorm: wegwerpspuit 0,5 ml

Bevat per dosis (0,5 ml): humaan papillomavirus (HPV) type 6-L1-eiwit 30 microg, type 11–L1-eiwit 40 microg, type 16–L1-eiwit 60 microg, type 18–L1-eiwit 40 microg, type 31-L1-eiwit 20 microg, type 33-L1-eiwit 20 microg, type 45-L1-eiwit 20 microg, type 52-L1-eiwit 20 microg, type 58-L1-eiwit 20 microg.

Uitleg symbolen

XGVS	Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC	'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2	Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring	Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

NeisVac-C XGVS Pfizer bv

Toedieningsvorm: Suspensie voor injectie
Sterkte: 20 microg/ml
Verpakkingsvorm: wegwerpspuit 0,5 ml

Bevat polysaccharide van Neisseria meningitidis groep C, geconjugeerd aan tetanustoxoïd en aluminiumhydroxide.

Uitleg symbolen

XGVS	Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC	'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2	Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring	Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

MMRVaxPro XGVS Merck Sharp & Dohme bv

Toedieningsvorm: Poeder voor injectievloeistof
Verpakkingsvorm: 1 dosis + 0,5 ml oplosmiddel

Bevat per dosis: levend verzwakt bofvirus (stam Jeryl Lynn) ten minste 12,5 × 10³ CCID ₅₀ (50% 'cell culture infective dose' ), levend verzwakt mazelenvirus (stam Enders' Edmonston) ten minste 1 × 10³ CCID ₅₀ , en levend verzwakt rubellavirus (stam Wistar RA 27/3) ten minste 1 × 10³ CCID ₅₀. Bevat tevens: sorbitol en sporen neomycinesulfaat en kippenei-eiwit.

Uitleg symbolen

XGVS	Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC	'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2	Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring	Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Samenstelling

Zie voor hulpstoffen de productinformatie van CBG/EMA of raadpleeg een apotheker.

MenQuadfi XGVS Aanvullende monitoring Sanofi Pasteur MSD nv

Toedieningsvorm: Injectievloeistof
Verpakkingsvorm: flacon 0,5 ml

Bevat per dosis à 0,5 ml: polysaccharide van meningokokkengroep A 10 microg, -groep C 10 microg, -groep W135 10 microg en -groep Y 10 microg, alle geconjugeerd aan tetanustoxoïddragereiwit.

Menveo XGVS GlaxoSmithKline bv

Toedieningsvorm: Poeder en oplossing voor injectievloeistof
Verpakkingsvorm: flacon + solvens 0,5 ml in flacon

Bevat per set flacons: oligosaccharide van meningokokkengroep A 10 microg, -groep C 5 microg, -groep W135 5 microg en -groep Y 5 microg, alle geconjugeerd aan difterietoxoïddragereiwit.

Nimenrix XGVS Pfizer bv

Toedieningsvorm: Poeder voor injectievloeistof
Verpakkingsvorm: flacon + wegwerpspuit 0,5 ml met solvens

Bevat per flacon: polysaccharide van meningokokkengroep A 5 microg, -groep C 5 microg, -groep W135 5 microg en -groep Y 5 microg, alle geconjugeerd aan tetanustoxoïddragereiwit.

Uitleg symbolen

XGVS	Dit geneesmiddel is niet opgenomen in het geneesmiddelen vergoedings systeem (GVS).
OTC	'Over the counter', dit geneesmiddel is een zelfzorgmiddel.
Bijlage 2	Aan de vergoeding van dit geneesmiddel zijn bepaalde voorwaarden verbonden, die zijn vermeld op bijlage 2 van de Regeling zorgverzekering.
Aanvullende monitoring	Dit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Extra aandacht wordt gevraagd voor onverwachte bijwerkingen. Meldt u dit via het meldformulier van het Lareb.

Advies

Voor tetanus post-expositieprofylaxe bij wonden zie het stroomschema in de bijlage Postexpositieprofylaxe bij tetanus op lci.rivm.nl. Kijk hier ook voor de bepaling van de vaccinatiegraad en een aanbeveling over de toediening van tetanusvaccin en tetanusimmunoglobuline (TIG). Verder staat in deze LCI-richtlijn Tetanus meer informatie over indicaties en de keuze van het vaccin.

Tetanusvaccinatie bij kinderen is in het Rijksvaccinatieprogramma opgenomen in combinatie met andere vaccinaties op de leeftijd van 6–9 weken, en op 3, 4 en 11 maanden (DKTP-Hib-HepB vaccin). Op de leeftijd van 4 en 9 jaar is er revaccinatie (DTP-vaccin). Voor kinderen die achterlopen op het basisschema geeft de Beslisboom inhaalprogramma's alternatieve schema's binnen het Rijksvaccinatieprogramma.

Advies

Voor dit 9-valente papillomavirusvaccin is geen advies vastgesteld over de plaats in de medicamenteuze behandeling.

De commissie Vaccinaties van de Gezondheidsraad adviseert bij de vaccinatie tegen HPV aan alle groepen twee doses vaccin te geven (offlabelgebruik). Voor de leeftijdsgroep van 15 jaar en ouder betekent dat een vermindering van 3 naar 2 doses. Voorwaarde is wel dat het interval tussen beide doses ten minste zes maanden bedraagt. Voor jongere kinderen blijft het aantal doses gelijk. Zie voor meer informatie Aanpassing doses HPV-vaccinatie van de Gezondheidsraad.

ZIN-rapport 2024 papillomavirusvaccin (9-valent) Gardasil 9® ter preventie van HPV-gerelateerde premaligne laesies en carcinomen bij vrouwen na behandeling van voorstadia van cervixcarcinoom (CIN 2-3)

Advies

Voor meningokokkenvaccin type C is geen advies vastgesteld over de plaats in de medicamenteuze behandeling.

Advies

Het bof-/mazelen-/rubella-vaccin is opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP).

Advies

Meningokokkenvaccin type A, C, W135 en Y maakt onderdeel uit van het Rijksvaccinatieprogramma. Naast de meningokokken ACWY-vaccinatie op de leeftijd van 14 maanden krijgen sinds 2020 14-jarigen standaard vanuit het Rijksvaccinatieprogramma een vaccinatie tegen meningokokkenziekte aangeboden. Het dragerschap van meningokokken neemt toe vanaf deze leeftijd. In deze leeftijd worden ook relatief veel ziektegevallen gezien. Vooral oudere tieners spelen een belangrijke rol in de verspreiding van de bacterie. Door juist deze groep te vaccineren, worden dus niet alleen zijzelf beschermd, maar wordt ook groepsbescherming opgebouwd.

Zie ook Meningokokken-ACWY-vaccinatie van het LCI.

Indicaties

Actieve immunisatie tegen tetanus:

primaire vaccinatie;
boostervaccinatie.

Tetanus profylaxe bij verwondingen (postexpositieprofylaxe):

bij personen waarbij risico bestaat op infectie met Clostridium tetani (open wond met (mogelijk) contact met straatvuil, aarde of mest, dierenbeet of diepe tweede- of derdegraads brandwonden) en geen of onvoldoende bescherming door eerdere vaccinaties of immuungecompromitteerd.

Indicaties

Actieve immunisatie van personen > 9 jaar tegen:
- Premaligne laesies en carcinomen van cervix, vulva, vagina en anus veroorzaakt door HPV-typen waartegen dit vaccin werkzaam is;
- Genitale wratten (condylomata acuminata) veroorzaakt door specifieke HPV-typen.

Indicaties

Actieve immunisatie ter preventie van invasieve ziekte veroorzaakt door Neisseria meningitidis type C bij kinderen vanaf 2 maanden en volwassenen.

Indicaties

Actieve immunisatie tegen bof, mazelen en rubella bij volwassenen en kinderen vanaf 6 maanden:
- In kader van het Rijksvaccinatieprogramma:
  - Kinderen op de leeftijd 14 maanden en rond de leeftijd van 3 jaar;
  - Kinderen tussen de 6 en 14 maanden die een reëel risico lopen op mazelen (vervroegde BMR-vaccinatie), bv. een reis naar een land waar mazelen veel voorkomt, contact met een mazelenpatiënt verblijf in een COA-opvanglocatie);
- Vrouwen met een kinderwens en zonder beschermende antistoffen tegen rodehond ter preventie van het congenitaal rubellasyndroom;
- Sommige reizigers die landen bezoeken waar mazelen veel voorkomt;
- Personen die beroepsmatig risico lopen op mazelen;
- Ongevaccineerde personen bij uitbraken en/of sommige contacten naar aanleiding van een geval en na blootstelling mazelen (postexpositieprofylaxe).

Zie voor meer informatie factsheet BMR en de LCI-richtlijnen bof, mazelen en rodehond op lci.rivm.nl.

Zie ook rubriek zwangerschap.

Indicaties

MenQuadfi

Kinderen ≥ 1 jaar en volwassenen: actieve immunisatie tegen invasieve meningokokkenziekten veroorzaakt door Neisseria meningitidis-groepen A, C, W135 en Y.

Menveo

Kinderen ≥ 2 jaar en volwassenen: actieve immunisatie tegen invasieve meningokokkenziekten veroorzaakt door Neisseria meningitidis-groepen A, C, W135 en Y.

Nimenrix

Kinderen ≥ 6 weken en volwassenen: actieve immunisatie tegen invasieve meningokokkenziekten veroorzaakt door Neisseria meningitidis-groepen A, C, W135 en Y.

Doseringen

Klap alles open Klap alles dicht

Actieve immunisatie tegen tetanus

Volwassenen en kinderen

Indien niet eerder tegen tetanus gevaccineerd (basisimmunisatie): driemaal één dosis van 0,5 ml volgens het schema 0, 1 en 7: de eerste injectie is op tijdstip 0, vervolgens op 1 en 7 maanden na de eerste toediening. Kinderen dienen na de 3 primaire doses op babyleeftijd nog 2 boosters te krijgen op de leeftijd van 4 en 9 jaar.

NB: Kinderen ontvangen hun basisimmunisatie door middel van een tetanustoxoïd-bevattend combinatievaccin volgens het Rijksvaccinatieprogramma.

Tetanus profylaxe bij verwondingen (postexpositieprofylaxe)

Volwassenen

Zie ook stroomschema 1 in Postexpositieprofylaxe bij tetanus van de LCI-richtlijn Tetanus. De incubatieperiode van tetanus is 24 uur tot 3 weken. Tetanusvaccinatie en eventueel tetanusimmunoglobuline (TIG) daarom zo snel mogelijk na de verwonding toedienen. Bij latere presentatie is het nog zinvol om dit tot 21 dagen na de verwonding te doen.

Personen die volledig zijn gevaccineerd (documentatie) en waarbij de laatste vaccinatie langer dan 10 jaar geleden is: één dosis à 0,5 ml.

Personen met een gestoorde immuunstatus en die volledig zijn gevaccineerd: tetanusimmunoglobuline en één dosis à 0,5 ml.

Vrouwen geboren in/na 1950 én ouder dan 20 jaar en mannen geboren in/na 1936 én ouder dan 20 jaar, die vermoedelijk volledig zijn gevaccineerd (zonder documentatie): één dosis à 0,5 ml.

Vrouwen geboren vóór 1950 en mannen geboren vóór 1936 die vermoedelijk volledig zijn gevaccineerd (zonder documentatie): tetanusimmunoglobuline en één dosis à 0,5 ml.

Personen die nooit of onvolledig zijn gevaccineerd: tetanusimmunoglobuline én een volledig tetanusvaccinatieschema/aanvullen ontbrekende vaccinaties.

Kinderen

Zie voor het beleid stroomschema 2 in Postexpositieprofylaxe bij tetanus van de LCI-richtlijn Tetanus.

Toediening

Vóór gebruik het vaccin zwenken;
Tetanusvaccin i.m. toedienen, bij voorkeur in de deltaspier. Bij gelijktijdige toepassing van tetanusimmunoglobuline (TIG), deze in verschillende ledematen toedienen.

Doseringen

De fabrikant adviseert een 3‑dosesschema. Het offlabelgebruik volgens een 2‑dosesschema is echter voldoende onderbouwd in de literatuur en in het advies van de Gezondheidsraad. Ook in het Rijksvaccinatieprogramma wordt bij de HPV-vaccinatie vanaf 2023 gevaccineerd volgens een 2‑dosesschema.

Klap alles open Klap alles dicht

Actieve immunisatie

Volwassenen en kinderen vanaf 9 jaar

Volgens advies Gezondheidsraad): i.m. 2 doses met minimaal 6 maanden ertussen. Bij voorkeur binnen 1 jaar toedienen. Bij het afmaken van een al eerder opgestart 3-dosesschema: 0, 1 en 6-maandenschema aanhouden. Het minimuminterval tussen de eerste en tweede vaccinatie is 3 weken (21 dagen); het minimuminterval tussen de tweede en derde vaccinatie is 120 dagen. Verkorte intervallen alleen in uitzonderingsgevallen, gebruik bij voorkeur de streefintervallen voor een optimale werking. Zie ook factsheet HPV-vaccinatie op lci.rivm.nl.

Immuungecompromitteerde personen en personen met HIV

Volgens LCI-richtlijn: i.m. drie doses (0, 1 en 6 maanden).

Toediening

De suspensie goed schudden voor gebruik;
Intramusculair toedienen, bij voorkeur toedienen in de deltaspier van de bovenarm of in het hogere anterolaterale gebied van de dij, Niet intravasculair, subcutaan of intradermaal toedienen;
Wees voorzichtig bij trombocytopenie en bloedstollingsstoornissen; intramusculaire bloedingen kunnen ontstaan na i.m.-injectie.

Doseringen

Klap alles open Klap alles dicht

Immunisatie tegen infecties veroorzaakt door meningokokken type C

Kinderen ≥ 12 maanden en volwassenen

i.m. één dosis van 0,5 ml. De noodzaak van een boosterdosis is nog niet vastgesteld.

Kinderen 4 tot 12 maanden

i.m. twee doses van 0,5 ml waarbij de tweede dosis ten minste 6 maanden na de eerste dosis wordt gegeven.

Kinderen 2 tot 4 maanden

i.m. drie doses, waarvan de eerste twee doses van elk 0,5 ml met een interval van ten minste 2 maanden worden gegeven en de derde dosis ten minste 6 maanden na de tweede dosis; tijdstip van toediening volgens officiële richtlijnen, de fabrikant geeft aan op een leeftijd van ca. 12-13 maanden.

Toediening

Intramusculair toedienen, bij zuigelingen bij voorkeur in de anterolaterale zijde van de dij, bij kinderen 12-24 maanden in de anterolaterale zijde van de dij of de deltaspier en bij oudere kinderen en volwassenen in de deltaspier.
Niet s.c. of i.v. toedienen.
Bij gelijktijdig toedienen van een ander vaccin, op verschillende injectieplaatsen toedienen.

Doseringen

Klap alles open Klap alles dicht

Actieve immunisatie tegen bof/mazelen/rubella

Volwassenen

i.m. of s.c. 1 dosis à 0,5 ml.

Voor medewerkers in de gezondheidszorg geldt een ander schema, zie Bescherming tegen mazelen in de gezondheidszorg op lci.rivm.nl.

Kinderen ≥ 14 maanden

In kader van het Rijksvaccinatieprogramma: 2 doses à 0,5 ml, waarvan de eerste dosis op de leeftijd van 14 maanden en de tweede dosis op de leeftijd rond 3 jaar (startcohort 2022).

Kinderen geboren in 2016 tot en met 2021 krijgen de tweede dosis op de leeftijd van 5 t/m 9 jaar, zie BMR inhaalcampagne.

Kinderen 6-13 maanden

In bepaalde gevallen is het wenselijk de BMR-vaccinatie eerder te geven, bijvoorbeeld bij reizen naar een regio waar mazelen frequent voorkomt, contact met een mazelenpatiënt en verblijf in een COA opvanglocatie. Bij leeftijd 12-13 maanden: de eerste dosis in kader van RVP vervroegd geven. Bij leeftijd 6-11 maanden: geef vervroegd een extra dosis (BMR-0) naast die op de leeftijd van 14 maanden en 3 jaar, vanwege de grotere kans op vaccinfalen ten gevolge van nog aanwezige maternale antistoffen en een verminderd immuunsysteem. Zie voor meer informatie Afweging BMR-vaccinatie gegeven voor de leeftijd van 14 maanden en de LCI-Richtlijn Mazelen op lci.rivm.nl.

Postexpositieprofylaxe mazelen

Volwassenen en kinderen vanaf 6 maanden

Zuigelingen tot de leeftijd van 9 maanden die gezinscontact zijn van een mazelenpatiënt, niet-immune zwangeren en immuungecompromitteerden passief immuniseren met immunoglobuline. Na toediening van immunoglobuline dient BMR-vaccinatie bij voorkeur minimaal 3 maanden te worden uitgesteld. Buiten deze groepen BMR-vaccinatie geven.

Vaccineer zo snel mogelijk, liefst < 72 uur maar anders ook daarna om herbesmetting en/of herintroductie op het kinderdagverblijf te voorkomen. Zie voor meer informatie Stroomschema maatregelen contacten op lci.rivm.nl. Bij 6-11 maanden: geef vervroegd een extra dosis (BMR-0) naast die op de leeftijd van 14 maanden en 3 jaar, vanwege de grotere kans op vaccinfalen ten gevolge van nog aanwezige maternale antistoffen en een verminderd immuunsysteem; Bij leeftijd 12-13 maanden: de eerste dosis in kader van RVP vervroegd geven. Zie de richtlijn Mazelen voor de geadviseerde PEP in verschillende situaties en voor het bepalen van de uiterste toedieningsdag.

Toediening

Subcutaan of intramusculair toedienen; bij trombocytopenie of een stollingsstoornis alleen s.c. toedienen. Niet intravasculair toedienen.
Bij jonge kinderen injecteren in het anterolaterale gebied van de dij; bij oudere kinderen, adolescenten en volwassenen injecteren in de deltaspier.

Doseringen

Klap alles open Klap alles dicht

MenQuadfi

Volwassenen en kinderen vanaf 1 jaar

i.m. één dosis van 0,5 ml. De noodzaak en timing van een boosterdosis na primaire immunisatie met 1 dosis zijn nog niet vastgesteld. MenQuadfi kan als boosterdosis worden gegeven aan personen die eerder een meningokokkenvaccin met dezelfde serogroepen hebben gekregen. Een boosterdosis overwegen bij een aanzienlijke kans op blootstelling aan meningokokken A, wanneer langer dan ongeveer een jaar eerder een dosis is ontvangen.

In het kader van het Rijksvaccinatieprogramma krijgen kinderen 1 dosis op de leeftijd van 14 maanden (MenQuadfi) en op de leeftijd van 14 jaar (Nimenrix).

Menveo

Volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar

i.m. één dosis van 0,5 ml. De noodzaak van een boosterdosis na primaire immunisatie met 1 dosis is nog niet vastgesteld. Een boosterdosis overwegen bij een aanzienlijke kans op blootstelling aan meningokokken A, wanneer meer dan ongeveer een jaar eerder een dosis is ontvangen. Menveo kan als boosterdosis worden gegeven aan personen die eerder zijn gevaccineerd met een ander meningokokkenvaccin.

Nimenrix

Zuigelingen van 6 weken tot 6 maanden

i.m. 3 doses van 0,5 ml, waarvan de eerste 2 doses met 2 maanden tussentijd worden gegeven en de derde dosis (booster) op de leeftijd van 12 maanden.

Kinderen 6-12 maanden

i.m. 2 doses van 0,5 ml, waarvan de tweede dosis (booster) op een leeftijd van 12 maanden wordt gegeven, ten minste 2 maanden na de eerste dosis. Overweeg bij een verhoogd risico op invasieve meningokokkenziekte als gevolg van blootstelling aan serogroep W135 en Y een schema van 3 doses, waarvan de eerste 2 doses met 2 maanden tussentijd worden gegeven en de derde dosis (booster) op een leeftijd van 12 maanden, ten minste 2 maanden na de tweede dosis.

Volwassenen en kinderen vanaf 12 maanden

i.m. 1 dosis van 0,5 ml. Overweeg een tweede dosis van 0,5 ml bij kinderen 12-14 maanden met een verhoogd risico op invasieve meningokokkenziekte als gevolg van blootstelling aan serogroep W135 en Y na een tussenperiode van 2 maanden. Overweeg bij eerder gevaccineerde personen een boosterdosis van 0,5 ml in de volgende gevallen: als de dosis langer dan ca. een jaar geleden is gegeven én er een verhoogd risico is op blootstelling aan meningokokken A; als de eerste dosis is gegeven op de leeftijd van 12-23 maanden én er een verhoogd risico is op blootstelling aan meningokokken A, C, W-135 en Y. Nimenrix kan worden gegeven aan personen die eerder zijn gevaccineerd met een ander meningokokkenvaccin.

In het kader van het Rijksvaccinatieprogramma krijgen kinderen 1 dosis op de leeftijd van 14 maanden (MenQuadfi) en op de leeftijd van 14 jaar (Nimenrix).

Toediening

Intramusculair toedienen in de anterolaterale zijde van de dij (heeft de voorkeur bij kinderen < 1 jaar) of in de deltaspier in de bovenarm; niet s.c. of i.v. toedienen;
Bij toediening samen met andere vaccins verschillende injectieplaatsen gebruiken;
Wees voorzichtig bij personen met trombocytopenie of een bloedstollingsstoornis; intramusculaire bloedingen kunnen ontstaan na i.m.-injectie.

Bijwerkingen

Soms (0,1-1%): uitslag of zwelling op de injectieplaats. Malaise.

Zelden (0,01-0,1%): koorts.

Zeer zelden (< 0,01%): neuropathie.

Verder is gemeld: verharding, warmte en pijn op de injectieplaats, apneu bij zeer premature kinderen (geboren ≤ 28 weken zwangerschap), misselijkheid.

Bijwerkingen

Zeer vaak (> 10%): reacties op de injectieplaats zoals erytheem, pijn en zwelling. Hoofdpijn.

Vaak (1-10%): reactie op de injectieplaats zoals hematoom, jeuk. Koorts. Duizeligheid. Vermoeidheid. Misselijkheid.

Soms (0,1-1%): lymfadenopathie. Syncope (soms gepaard gaand met tonisch-klonische bewegingen). Braken. Urticaria. Artralgie, myalgie. Asthenie, rillingen, malaise, knobbeltje op de injectieplaats.

Zelden (0,01-0,1%): overgevoeligheid.

Verder zijn gemeld (bij quadrivalent HPV-vaccin met gemeenschappelijke L1-HPV-eiwitten van 4 HPV-typen): cellulitis op de injectieplaats. Immuungemedieerde trombocytopenie. Anafylactoïde reacties, bronchospasme. Acute gedissemineerde encefalomyelitis, Guillain-Barré-syndroom.

Bijwerkingen

Algemeen

Gemeld zijn: anafylaxie, angio-oedeem (waaronder gelaatsoedeem), immuungemedieerde trombocytopenie, Stevens-Johnson-syndroom, erythema multiforme, petechie, purpura, urticaria, verharding op injectieplaats, dermatitis, apneu, dyspneu, piepen, koortsstuipen, meningisme, hypersomnie, hypotone-hyporesponsieve episode, recidief nefrotisch syndroom bij kinderen.

Kinderen 2-17 maanden

Zeer vaak (> 10%): roodheid, lokale pijn en oedeem op de injectieplaats. Prikkelbaarheid, vermoeidheid, koorts. Braken. Huilen, slaperigheid, sedatie. Verminderde eetlust.

Vaak (1-10%): faryngitis, rinitis. Agitatie, rusteloosheid, slaapstoornis. Hoesten. Diarree. Huiduitslag, hyperhidrose.

Soms (0,1-1%): overmatig blozen. Buikpijn, dyspepsie. Roodheid. Pijn in extremiteit. Perifeer oedeem, malaise, koude rillingen.

Zelden (0,1-0,01%): overgevoeligheid (waaronder bronchospasme). Ooglidoedeem. Circulatoire collaps. Ecchymose. Spierstijfheid (waaronder nekstijfheid, gewrichtsstijfheid).

Kinderen 3,5-17 jaar

Zeer vaak (> 10%): roodheid, lokale pijn en oedeem op de injectieplaats. Hoofdpijn.

Vaak (1-10%): faryngitis, rinitis. Duizeligheid, slaperigheid, sedatie. Hoesten. Misselijkheid, buikpijn, braken, diarree. Jeuk, ecchymose, dermatitis. Pijn in extremiteit. Koorts, malaise, vermoeidheid.

Soms (0,1-1%): lymfadenopathie. Overgevoeligheidsreacties (waaronder bronchospasme). Verminderde eetlust. Agitatie. Gevoelsstoornissen (zoals hypo-esthesie, paresthesie, branderig gevoel), convulsie, syncope, huilen. Spierstijfheid, nekpijn, spierpijn, artralgie, rugpijn. Ooglidoedeem. Neusverstopping. Huiduitslag, hyperhidrose, overmatig blozen. Gewrichtspijn. Prikkelbaarheid, asthenie, perifeer oedeem, koude rillingen. Griepachtige verschijnselen.

Zelden (0,1-0,01%): circulatoire collaps.

Volwassenen

Zeer vaak (> 10%): roodheid, lokale pijn en oedeem op de injectieplaats. Hoofdpijn.

Vaak (1-10%): braken. Myalgie. Malaise, koorts.

Soms (0,1-1%): lymfadenopathie, griepachtige verschijnselen.

Bijwerkingen

Zeer vaak (> 10%): reactie op de injectieplaats, koorts. Artralgie, artritis (zelden chronisch; bij volwassen vrouwen meest frequent, bij kinderen minst frequent).

Vaak (1–10%): huiduitslag.

Soms (0,1-1%): infectie van de bovenste luchtwegen. Diarree, braken. Urticaria.

Verder zijn gemeld: prikkelbaarheid. Hoofdpijn, encefalopathie, (febriele) convulsie, ataxie, paresthesie, polyneuropathie, duizeligheid, syncope, Guillain–Barrésyndroom. Optische neuritis (o.a. retrobulbaire neuritis, papillitis), conjunctivitis, retinitis. Sensorineurale doofheid, otitis media. Regionale lymfadenopathie, trombocytopenie. Anafylactische reacties, purpura, jeuk, huidverharding, Stevens–Johnsonsyndroom. Panniculitis, vasculitis. Spierpijn. Malaise, perifeer oedeem. Aseptische meningitis, orchitis, epididymitis, parotitis, mazelen, bof, rodehond. Hoest, bronchospasmen, pneumonie.

Abusievelijke toediening bij personen met een ernstig verzwakt immuunsysteem heeft geleid tot mazelen-encefalitis, pneumonitis en overlijden.

Bijwerkingen

Zeer vaak (> 10%): koorts, vermoeidheid, slaperigheid, prikkelbaarheid, hoofdpijn, malaise. Spierpijn. Verlies van eetlust. Reactie op de injectieplaats (pijn, zwelling; roodheid of een verharding van ≤ 5 cm).

Vaak (1-10%): maag-darmstoornissen zoals misselijkheid, braken, diarree. Artralgie. Rillingen. Huiduitslag. Hematoom op de injectieplaats, verharding of roodheid van meer dan 5 cm.

Soms (0,1-1%): overgevoeligheid. Duizeligheid, hypo-esthesie. Slapeloosheid, huilen. Andere reactie op de injectieplaats (induratie, jeuk, warmte, verdoofd gevoel). Jeuk elders, urticaria. Pijn in de ledematen.

Zelden (0,01- 0,1%): lymfadenopathie. Koortsstuip.

Verder zijn gemeld: anafylaxie. Tonische convulsie, syncope, paresthesie, hypotonie. Uitgebreide zwelling van het gevaccineerde ledemaat, vaak met erytheem en soms inclusief een nabijgelegen gewricht, of zwelling van het gehele ledemaat.

Bij kinderen van 12-23 maanden ook zeer vaak sufheid.

Interacties

Bij gelijktijdige behandeling met immunosuppressiva kunnen mogelijk onvoldoende hoge antistoftiters worden bereikt.

Interacties

Gelijktijdig gebruik van immunosuppressiva kan resulteren in een onvoldoende respons op de vaccinatie.

Interacties

Bij gelijktijdig gebruik met immunosuppressiva, ontstaat mogelijk een verminderde immunologische respons.

Interacties

Gelijktijdig gebruik van immunosuppressiva of van immunoglobulinen kan resulteren in een onvoldoende respons op de vaccinatie. Combinatie met een immunosuppressieve therapie is gecontra–indiceerd, uitgezonderd corticosteroïden die lokaal óf in een lage dosis parenteraal worden toegediend.

Na bloed- of plasmatransfusies of na de toediening van humane immunoglobulinen de vaccinatie minstens 3 maanden uitstellen; humane immunoglobulinen zo mogelijk niet eerder dan 1 maand ná vaccinatie met bof–, mazelen–, rubellavaccin geven.

Het vaccin kan de gevoeligheid van de huid voor tuberculine tijdelijk onderdrukken; een tuberculinetest vóór, tijdens of 4–6 weken ná de vaccinatie uitvoeren.

Kan gelijktijdig met hepatitis A-vaccin, pneumokokkenconjugaatvaccin en andere vaccinaties voor kinderen worden toegediend. Bij gelijktijdig toedienen van een ander levendvirusvaccin, de vaccins op verschillende injectieplaatsen toedienen, anders een tussentijd van ten minste vier weken aanhouden.

Interacties

Immunosuppressieve middelen verminderen mogelijk de werkzaamheid.

Menveo: Er zijn geen gegevens over de veiligheid en immunogeniciteit indien gelijktijdig toegediend met andere kindervaccinaties bij kinderen van 2 tot 10 jaar.

MenQuadfi kan bij kinderen van 10-17 jaar gelijktijdig worden toegediend met difterie-, tetanus-, kinkhoest- en poliovaccin (DKT of DKTP vaccin) en 4- of 9-valent HPV-vaccin. Er zijn verminderde titerresponsen waargenomen, maar de klinische relevantie is onduidelijk. Overweeg om MenQuadfi opeenvolgend toe te dienen met DKTP en 9-valent HPV (bv. bij kinderen met een hoger risico).

Waar mogelijk Nimenrix gelijktijdig toedienen met een tetanustoxoïd (TT)-bevattend vaccin; anders Nimenrix ten minste één maand vóór het TT-bevattend vaccin toedienen.

Zwangerschap

Teratogenese: Er is ruime ervaring met dit vaccin tijdens de zwangerschap. Er zijn geen nadelige effecten bekend van vaccins met ontgifte toxinen. Volgens Lareb TIS zijn er geen aanwijzingen dat de kleine hoeveelheid thiomersal (conserveermiddel in dit vaccin) nadelige effecten heeft op het ongeboren kind en is er dus geen reden om zwangeren niet te vaccineren.

Advies: Kan worden gebruikt.

Overig: Volgens het LCI en het NHG is echter terughoudendheid geboden bij gebruik tijdens de zwangerschap; de voorkeur gaat uit naar het DTP-combinatievaccin.

Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Advies: Kan worden gebruikt. De fabrikant adviseert de vaccinatie uit te stellen tot na de zwangerschap.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Teratogenese: Onbekend. Er zijn geen gevallen van congenitaal rubellasyndroom gemeld bij vrouwen die onbewust zwanger waren terwijl ze werden gevaccineerd met een rubellabevattend vaccin. In post-marketingonderzoek werd congenitaal rubellasyndroom vastgesteld die in verband gebracht werd met een rubellavaccinstam na onbedoelde vaccinatie met een BMR-vaccin.

Advies: Gebruik is volgens fabrikant gecontra-indiceerd. Lareb ontraadt vaccinatie met een verzwakt levend virus vaccin.

Overig: De fabrikant adviseert een vruchtbare vrouw anticonceptieve maatregelen te nemen tot één maand na de vaccinatie. Een vaccinatie bij vrouwen die onbewust zwanger waren is geen reden om de zwangerschap te beëindigen.

Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Vaccin-geïnduceerde maternale antistoffen kunnen de placenta passeren.

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. De beperkte hoeveelheid gegevens bij dieren laten geen aanwijzingen voor schadelijkheid zien.

Advies: Kan bij een reële kans op een besmetting tijdens de zwangerschap worden toegediend, omdat de ziekte een mogelijk risico inhoudt voor moeder of kind.

Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. De door de moeder gemaakte antistoffen kunnen mogelijk de zuigeling beschermen. Het is onwaarschijnlijk dat de kleine hoeveelheid thiomersal via de borstvoeding een nadelig effect op de zuigeling heeft.

Advies: Kan (voor zover bekend zonder gevaar) volgens voorschrift worden gebruikt.

Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. Ervaring bij ruim 90 lacterende vrouwen liet geen nadelige effecten bij de zuigeling zien.

Advies: Kan waarschijnlijk veilig worden gebruikt.

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend.

Advies: Kan worden gebruikt.

Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. Het is wel bekend dat het rubellavirus overgaat in de moedermelk.

Advies: Als een moeder geen of onvoldoende antistoffen heeft tegen rode hond (rubella), kan zij gevaccineerd worden met BMR (bof, mazelen en rode hond) vaccin tijdens de borstvoedingsperiode. Dit kan al vlak na de bevalling.

Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend. Doorgaans gaan vaccin-geïnduceerde maternale immunoglobulinen over in de moedermelk. Deze kunnen bijdragen aan de bescherming van het kind tegen meningokokkenziekten.

Overig: Het is onwaarschijnlijk dat deze antistoffen uitgescheiden in de moedermelk schadelijk zouden zijn voor het borstgevoede kind.

Advies: Kan worden gebruikt.

Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

Overgevoeligheid voor thiomersal.

Contra-indicaties

Acute, ernstige ziekte met koorts.

Contra-indicaties

overgevoeligheid voor tetanustoxoïd.

Contra-indicaties

Acute infecties met koorts;
Actieve, onbehandelde tuberculose;
Bloeddyscrasieën, leukemie, lymfoom of andere maligne neoplasma van het bloed– of lymfestelsel;
Ernstige stoornissen in het afweermechanisme, waaronder humorale of cellulaire (primaire of verworven) immunodeficiëntie met inbegrip van:
- gecombineerde immunodeficiëntie;
- agammaglobulinemie;
- AIDS of symptomatische HIV–infectie;
- een leeftijdspecifiek CD4+ T–lymfocytenpercentage < 25% (leeftijd < 12 mnd.), < 20% (12–35 mnd.) en < 15% (leeftijd 36–59 mnd.);
Familiaire geschiedenis van congenitale of erfelijke immunodeficiëntie, tenzij ontvanger van vaccin aangetoond immunocompetent is.

Zie ook de rubrieken Zwangerschap en Interacties.

Contra-indicaties

acute, (ernstige) febriele infectieziekte;
overgevoeligheid voor tetanus- of difterietoxoïd.

Waarschuwingen en voorzorgen

De immunologische respons kan verminderd zijn bij gelijktijdige immunosuppressieve behandeling en bij immuungecompromitteerden. Aangeraden wordt de vaccinatie uit te stellen of de respons op de vaccinatie te controleren.

Bij zeer premature kinderen (geboren ≤ 28 weken zwangerschap), met name met een niet volledig ontwikkeld ademhalingsstelsel, het risico van apneu beoordelen en de noodzaak om de ademhalingsfunctie gedurende 48–72 uur te monitoren.

Waarschuwingen en voorzorgen

Vaccinatie is geen vervanging voor routinematige cervicale screening of voor voorzorgsmaatregelen tegen blootstelling aan HPV en soa's.

Vaccinatie is alleen voor profylactisch gebruik en heeft geen effect op actieve HPV-infecties of al aanwezige ziekte veroorzaakt door HPV; het voorkomt dus geen laesies ten gevolge van HPV bij personen die ten tijde van vaccinatie al met HPV zijn besmet.

Gebruik voor het hele vaccinatieschema dezelfde vaccins; er zijn geen gegevens rond veiligheid, immunogeniciteit of werkzaamheid bij overstap naar bivalente of quadrivalente HPV-vaccins. Bij eerdere vaccinatiereeks met 3 doses van een quadrivalent vaccin tegen HPV-typen 6, 11, 16 en 18, kan gevaccineerd worden met 3 doses Gardasil 9.

De volledige duur van de bescherming is nog niet vastgesteld.

Er zijn onvoldoende gegevens over het gebruik bij personen met een verzwakte immuunrespons. Deze personen kunnen mogelijk onvoldoende reageren op het vaccin.

Veiligheid en werkzaamheid zijn niet vastgesteld bij kinderen < 9 jaar en bij vrouwen ≥ 27 jaar.

Waarschuwingen en voorzorgen

Stel vaccinatie uit bij een acute ernstige ziekte die gepaard gaat met koorts. Deze kan verergeren door de bijwerkingen of kan interfereren bij interpretatie mogelijke bijwerkingen.

Het vaccin biedt uitsluitend bescherming tegen meningitis veroorzaakt door Neisseria meningitidis type C, niet tegen andere typen Neisseria meningitidis.

Patiënten met een immunodeficiëntie (door immunosuppressiva of genetisch defect) kunnen een verminderde immunologische respons vertonen.

Bij petechie, purpura en/of symptomen van meningisme zoals nekpijn/stijfheid van de nek of fotofobie na inenting, zowel besmettelijke als niet-besmettelijke oorzaken overwegen, alsmede de mogelijkheid van gelijktijdig optredende meningitis.

Bij familiaire complementdeficiënties (bv. C5- of C3-deficiënties) of behandelingen die terminale complementactivatie remmen (bv. eculizumab) is er een vergroot risico op invasieve ziekte door Neisseria meningitidis serogroep C, ook na antilichaamontwikkeling na vaccinatie.

Immunisatie met dit vaccin vervangt niet de standaard immunisatie tegen tetanus.

Bij de toediening aan zeer premature kinderen (geboren ≤ week 28 van de zwangerschap) ademhalingscontrole gedurende 48–72 uur overwegen vanwege het potentiële risico van apneu, vooral bij kinderen met een voorgeschiedenis van onvoldoende rijping van de longen; aangezien het voordeel van vaccinatie groot is bij deze groep kinderen, de vaccinatie niet onthouden of uitstellen.

De veiligheid en werkzaamheid bij volwassen > 65 jaar en bij kinderen < 2 maanden zijn niet vastgesteld.

Waarschuwingen en voorzorgen

Wees voorzichtig bij allergische aandoeningen, anafylactoïde reacties ten gevolge van kippenei-eiwit, convulsies of hersenletsel in de (familie)anamnese en tevens bij recente trombocytopenie.

Indien het vaccin binnen 72 uur na blootstelling aan natuurlijke mazelen wordt toegediend, kan nog een beperkte bescherming worden verkregen.

Kinderen < 1 jaar geven soms onvoldoende reactie op het vaccin vanwege circulerende antilichamen afkomstig van de moeder en/of onvoldoende ontwikkeling van het immuunsysteem. Het kan echter nodig zijn toch extra te vaccineren, bv. bij uitbraaksituaties of reizen naar een regio waar mazelen frequent voorkomt. Zie Afweging BMR-vaccinatie gegeven voor de leeftijd van 14 maanden.

Waarschuwingen en voorzorgen

Het vaccin biedt geen bescherming tegen andere Neisseria meningitidis-groepen dan A, C, W135 en Y. Patiënten met een immunodeficiëntie of die met immunosuppressiva worden behandeld, kunnen een verminderde of helemaal geen immunologische respons vertonen. Immunisatie met dit vaccin vervangt niet de standaard immunisatie tegen difterie of tetanus.

Bij familiaire complementdeficiënties (bv. C5- of C3-deficiënties) of behandelingen die terminale complementactivatie remmen (bv. eculizumab) is er een vergroot risico op invasieve ziekte door Neisseria meningitidis A, C, W135 en Y, ook na antilichaamontwikkeling na vaccinatie.

Overweeg een boostervaccinatie bij een bijzonder risico op blootstelling aan serogroep A en het langer dan ongeveer een jaar geleden is dat een quadrivalent vaccin is toegediend. Afname van bactericide antilichaamtiters tegen serogroep A is gemeld; de klinische relevantie hiervan is onbekend.

De veiligheid en werkzaamheid Menveo bij kinderen jonger dan 2 jaar en bij ouderen > 65 jaar zijn niet vastgesteld.

De veiligheid en werkzaamheid MenQuadfi bij kinderen jonger dan 1 jaar zijn nog niet vastgesteld.

Eigenschappen

Vaccinatie leidt tot de vorming van antistoffen tegen het toxine gevormd door Clostridium tetani. Stimuleert het immunologische geheugen. Een antistofniveau van 0,01 IE/ml wordt beschouwd als beschermend. Na de derde dosis van de basisimmunisatie of de laatste geldige revaccinatie duurt de bescherming ten minste 10 jaar.

Eigenschappen

Humaan papillomavirusvaccin. Recombinant vaccin, bereid van de gezuiverde virusachtige deeltjes ('viruslike particles' = VLP) van het hoofdcapside-L1-eiwit van HPV type 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 en 58. Uit dierexperimenteel onderzoek wordt verondersteld dat de werkzaamheid van L1 VLP-vaccins gemedieerd wordt door de ontwikkeling van een humorale immuunrespons. Het eiwit is geadsorbeerd op amorf aluminiumhydroxyfosfaatsulfaat adjuvans. De verwachting is dat Gardasil 9 bescherming biedt tegen de HPV-typen die verantwoordelijk zijn voor circa 90% van de gevallen van cervixcarcinoom, meer dan 95% van de gevallen van adenocarcinoom in situ (AIS), 75–85% van de gevallen van hooggradige cervicale intra-epitheliale neoplasie (CIN 2/3), 85–90% van de gevallen van aan HPV gerelateerd vulvacarcinoom, 90–95% van de gevallen van aan HPV gerelateerde hooggradige vulvaire intra-epitheliale neoplasie (VIN 2/3), 80–85% van de gevallen van aan HPV gerelateerd vaginacarcinoom, 75–85% van de gevallen van aan HPV gerelateerde hooggradige vaginale intraepitheliale neoplasie (VaIN 2/3), 90–95% van de gevallen van aan HPV gerelateerd anuscarcinoom, 85–90% van de gevallen van aan HPV gerelateerde hooggradige anale intra-epitheliale neoplasie (AIN 2/3) en 90% van de gevallen van genitale wratten. De volledige duur van de bescherming is nog niet vastgesteld.

Eigenschappen

Groep C meningokokken polysaccharide vaccin geconjugeerd aan tetanustoxoïd. Het induceert de vorming van bactericide antilichamen tegen polysaccharide van Neisseria meningitidis type C. Werkingsduur: onbekend.

Eigenschappen

Vaccin met levend-verzwakte virale antigenen. Werkt immuniserend tegen bof, mazelen en rubella (rodehond). De werking berust op de vorming van circulerende antistoffen en een immunologisch geheugen.

Eigenschappen

Quadrivalent meningokokkenvaccin; capsulaire oligo- of polysacchariden geconjugeerd aan dragereiwit. Induceert (complementgemedieerd) de productie van bactericide antilichamen tegen capsulaire oligo/polysacchariden van groep A, C, W135 en Y. Een maand na vaccinatie is bij 70–99% van de gevaccineerden een bactericide antistofrespons opgewekt afhankelijk van de leeftijd en serogroep. Volgens het LCI is het nog onduidelijk hoe lang een meningokokken ACWY-vaccin bescherming biedt; de hoeveelheid antistoffen lijkt 3 tot 5 jaar na vaccinatie af te nemen, zeker als kinderen al jong zijn gevaccineerd, evenals de vaccineffectiviteit. Na toediening op de leeftijd van 11 jaar of ouder is de werkingsduur van het vaccin minimaal 10 jaar.

tetanusvaccin

papillomavirusvaccin (9-valent)

meningokokkenvaccin type C

bof-/​mazelen-/​rubellavaccin

meningokokkenvaccin type A, C, W135, Y

Samenstelling

Tetanusvaccin Bilthoven Biologicals

Uitleg symbolen

Samenstelling

Gardasil 9 XGVS Merck Sharp & Dohme bv

Uitleg symbolen

Samenstelling

NeisVac-C XGVS Pfizer bv

Uitleg symbolen

Samenstelling

MMRVaxPro XGVS Merck Sharp & Dohme bv

Uitleg symbolen

Samenstelling

MenQuadfi XGVS Aanvullende monitoring Sanofi Pasteur MSD nv

Menveo XGVS GlaxoSmithKline bv

Nimenrix XGVS Pfizer bv

Uitleg symbolen

Advies

Advies

Advies

Advies

Advies

Indicaties

Actieve immunisatie tegen tetanus:

Tetanus profylaxe bij verwondingen (postexpositieprofylaxe):

Indicaties

Indicaties

Indicaties

Indicaties

MenQuadfi

Menveo

Nimenrix

Doseringen

Actieve immunisatie tegen tetanus

Volwassenen en kinderen

Tetanus profylaxe bij verwondingen (postexpositieprofylaxe)

Volwassenen

Kinderen

Toediening

Doseringen

Actieve immunisatie

Volwassenen en kinderen vanaf 9 jaar

Immuungecompromitteerde personen en personen met HIV

Toediening

Doseringen

Immunisatie tegen infecties veroorzaakt door meningokokken type C

Kinderen ≥ 12 maanden en volwassenen

Kinderen 4 tot 12 maanden

Kinderen 2 tot 4 maanden

Toediening

Doseringen

Actieve immunisatie tegen bof/mazelen/rubella

Volwassenen

Kinderen ≥ 14 maanden

Kinderen 6-13 maanden

Postexpositieprofylaxe mazelen

Volwassenen en kinderen vanaf 6 maanden

Toediening

Doseringen

MenQuadfi

Volwassenen en kinderen vanaf 1 jaar

Menveo

Volwassenen en kinderen vanaf 2 jaar

Nimenrix

Zuigelingen van 6 weken tot 6 maanden

Kinderen 6-12 maanden

Volwassenen en kinderen vanaf 12 maanden

Toediening

Bijwerkingen

Bijwerkingen

Bijwerkingen

Algemeen

Kinderen 2-17 maanden

Kinderen 3,5-17 jaar

Volwassenen

bof-/mazelen-/rubellavaccin