Samenstelling

Samenstelling

Advies

Voor de preventie of behandeling van reisziekte hebben niet-medicamenteuze adviezen de voorkeur boven medicamenteuze behandeling. Als niet-medicamenteuze adviezen onvoldoende helpen kan bij relatief ernstige, aanhoudende klachten een licht-sederend antihistaminicum (zoals cyclizine, cinnarizine of meclozine) overwogen worden. Bewijs voor de effectiviteit bij reisziekte is echter zeer beperkt, om deze reden wordt gebruik bij kinderen ontraden. Transdermale scopolamine kan worden overwogen bij volwassenen, indien langdurige preventie van reisziekte (zoals tijdens een lange zeereis) gewenst is.

Voor de symptomatische behandeling van misselijkheid en braken komen domperidon en metoclopramide in aanmerking. Om de bijwerkingen te minimaliseren gelden voor zowel domperidon als metoclopramide strikte doseringsadviezen.

Advies

In het algemeen: Bij de keuze van een antihistaminicum gaat de voorkeur uit naar een niet-sederend antihistaminicum. Bij aandoeningen waarbij niet-sederende antihistaminica niet of onvoldoende effectief zijn gebleken (bv. constitutioneel eczeem) kunnen klassieke sederende antihistaminica (zoals clemastine) van nut zijn.

Bij anafylaxie kan i.v.-toepassing van clemastine aangewezen zijn.

Vermijd bij allergische rinitis zoveel mogelijk de prikkels die klachten veroorzaken. Incidentele klachten kunnen medicamenteus behandeld worden met een niet-sederend antihistaminicum (oraal of nasaal) vanwege de snelle werking. Bij intermitterende en milde klachten kan een niet-sederend antihistaminicum (oraal of nasaal) of een nasaal corticosteroïd worden gebruikt. Bij een verstopte neus en bij persisterende en matig-ernstige tot ernstige klachten, gaat de voorkeur uit naar een nasaal corticosteroïd dat bij onvoldoende effect kan worden gecombineerd met een antihistaminicum (oraal niet-sederend of nasaal). Faalt ook de combinatietherapie en zijn de klachten ernstig, dan kan een allergeen-specifieke immunotherapie in aanmerking komen, na zorgvuldige afweging van de voor- en nadelen samen met de patiënt.

Vanwege meer kans op sedatie en interacties bij gebruik van een sederend antihistaminicum, gaat de voorkeur uit naar een niet-sederend antihistaminicum. Het gebruik van een sederend antihistaminicum wordt afgeraden.

Offlabel: De aanpak bij chronische jeuk van onbekende oorsprong is gericht op symptoombestrijding. Lokale indifferente middelen hebben een verzachtende, verkoelende en jeukstillende werking. Voeg eventueel levomenthol en/of een lokaal anestheticum toe. Start orale antihistaminica bij onvoldoende effect. Bij falen van lokale middelen en orale antihistaminica kunnen in de tweedelijnszorg enkele andere opties overwogen worden.

Vermijd bij urticaria in eerste instantie uitlokkende factoren indien bekend. Start bij jeuk bij urticaria met lokale anti-jeukmiddelen. Geef vervolgens een tweedegeneratie-antihistaminicum, bij voorkeur levocetirizine of desloratadine en verdubbel de dosering bij onvoldoende effect. Overweeg bij aanhoudende, ernstige klachten van acute urticaria bij volwassenen ondanks een dubbele dosering antihistaminicum, eenmalig een kuur prednisolon. Doseer bij chronische spontane urticaria in de tweedelijnszorg tweedegeneratie-antihistaminica tot viermaal de geregistreerde dosis. Bij onvoldoende effect, overweeg als zijstap om te switchen tussen tweedegeneratie-antihistaminica, de toevoeging van montelukast en/of een korte kuur orale corticosteroïden. Vervolgens kan omalizumab en/of ciclosporine worden overwogen.

Eerstegeneratie-antihistaminica (clemastine, hydroxyzine en promethazine) kunnen kortdurend worden toegevoegd bij verstoring van de nachtrust door hevige jeuk bij urticaria bij volwassenen.

Indicaties

• Profylaxe en behandeling van reisziekte.
• Profylaxe en behandeling van misselijkheid en braken ten gevolge van diverse oorzaken.

Gerelateerde informatie

• misselijkheid en/of braken
• reisziekte

Indicaties

Allergische aandoeningen

• Oraal:
  • profylaxe en symptomatische behandeling van allergische aandoeningen (zoals hooikoorts, niet-seizoengebonden allergische rinitis, urticaria) en andere dermatosen berustend op allergie van het directe type (insectensteken, prurigo), geneesmiddelenexanthemen en als adjuvans bij andere vormen van eczeem;
  • profylaxe van allergische bijwerkingen van hyposensibilisatiekuren;
  • adjuvans bij allergisch astma.
• Parenteraal:
  • adjuvans bij de behandeling van anafylaxie en bij angio-oedeem;
  • profylaxe van allergische reacties bij diagnostisch onderzoek, zoals bijvoorbeeld anafylactoïde reacties ten gevolge van contrastmiddelen.

Gerelateerde informatie

• allergische rinitis
• jeuk
• urticaria

Doseringen

Doseringen

Ouderen: geen dosisaanpassing nodig. Vermijd gebruik bij ouderen met verwarring; zie voor meer informatie Waarschuwingen en voorzorgen.

Toedieningsinformatie: De tabletten bij voorkeur vóór de maaltijd met water innemen. De breukstreep is alleen om het inslikken makkelijker te maken, niet om de tablet in gelijke doses te verdelen.

De i.v.-injectie zeer langzaam toedienen (2–3 min/ampul). Ook kan de oplossing voor injectie met een isotone NaCl-oplossing of een 5%-glucose-oplossing in een verhouding 1:5 worden verdund. Intra-arteriële injectie vermijden.

Bijwerkingen

Depressie van het centrale zenuwstelsel met als gevolg sedatie, slaperigheid, duizeligheid en coördinatiestoornissen. Droge mond, neus en keel. Accommodatiestoornissen. Urineretentie, dysurie. Tachycardie. In hoge doses stimulering van het centrale zenuwstelsel (slapeloosheid, irritatie, tremoren, nachtmerries, hallucinaties). Cholestatische icterus.

Verder zijn gemeld: huidverschijnselen. Maag-darmstoornissen, anorexie. Gegeneraliseerde chorea. Bloedbeeldafwijkingen (agranulocytose, hemolytische anemie, aplastische anemie). Allergische hepatitis.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Bijwerkingen

Vaak (1-10%): hoofdpijn, vermoeidheid, slaperigheid, slapeloosheid.

Soms (0,1-1%): duizeligheid.

Zelden (0,01-0,1%): overgevoeligheidsreacties gepaard gaande met dyspneu en/of shock (soms bij injectie). Prikkelbaarheid (voornamelijk bij kinderen), paradoxale stimulatie van het centrale zenuwstelsel (vooral bij kinderen). Droge mond, gastralgie, misselijkheid, diarree, en obstipatie (zeer zelden bij injectie). Huiduitslag.

Zeer zelden (< 0,01%): palpitaties, transpiratie.

• Informatie van Lareb over dit middel
• Meldformulier bijwerkingen

Interacties

Alcohol en andere centraal dempende stoffen kunnen de centrale werking van antihistaminica versterken. Cyclizine kan door het anti-emetisch effect de toxiciteit van alcohol doen toenemen.

MAO-remmers kunnen de parasympathicolytische werking van antihistaminica verlengen en versterken. De werking van parasympathicolytica kan toenemen.

Verschijnselen van ototoxiciteit door geneesmiddelen (bv. cisplatine, salicylaten, vancomycine) kunnen gemaskeerd worden.

Interacties

Alcohol en andere centraal dempende stoffen zoals hypnotica, (tricyclische) antidepressiva, MAO-remmers, parasympathicolytica, narcotische analgetica en anxiolytica) versterken het sedatieve effect. MAO-remmers verlengen en versterken het anticholinerg effect.

Antihistaminica beïnvloeden immunotherapie bij allergie.

Zwangerschap

Teratogenese: Bij de mens, onvoldoende gegevens. Bij dieren teratogeen.

Advies: Kan worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Zwangerschap

Antihistaminica passeren de placenta.

Teratogenese: Zowel bij de mens als bij dieren geen aanwijzingen voor schadelijkheid.

Farmacologisch effect: Houd rekening met sedatie van de pasgeborene bij gebruik vlak voor de partus.

Advies: Kan worden gebruikt.

• Informatie van Lareb over dit middel bij zwangerschap

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Onbekend.

Advies: Alleen op strikte indicatie gebruiken.

Overig: Cyclizine kan de lactatie remmen.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Lactatie

Overgang in de moedermelk: Ja.

Farmacologisch effect: Mogelijke effecten op het centraal zenuwstelsel. Sufheid, nekstijfheid en overprikkeling bij de zuigeling zijn gemeld.

Advies: Het gebruik van dit geneesmiddel óf het geven van borstvoeding ontraden.

• Informatie van Lareb over dit middel bij lactatie

Contra-indicaties

• nauwe-kamerhoekglaucoom.

Contra-indicaties

• acute porfyrie.

Waarschuwingen en voorzorgen

Voorzichtigheid is geboden bij prostaathyperplasie, epilepsie, obstructieve aandoeningen van het maag-darmstelsel (bv. pylorusstenose), hypertensie en ernstig hartfalen (hierbij kan cyclizine het hartminuutvolume doen dalen, gepaard gaand met toename van de hartfrequentie, gemiddelde arteriële bloeddruk en pulmonale wigdruk). Dit middel kan door pupilverwijding de oogdruk verhogen en een aanval van acuut glaucoom veroorzaken.

Dit middel kan invloed hebben op de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen. Raadpleeg ‘Rij Veilig met Medicijnen’ van het IVM.

• Rij Veilig met Medicijnen

Waarschuwingen en voorzorgen

Vermijd het gebruik bij ouderen met verwarring. Wees extra voorzichtig bij ouderen vanwege het grotere risico van bijwerkingen (bv. anticholinerge bijwerkingen en paradoxale opwinding).

Wees voorzichtig bij prostaathyperplasie, pylorusstenose, stenoserend ulcus pepticum, epilepsie (focale cerebrale corticale laesies), cardiovasculaire aandoeningen en hypertensie.

Dit middel kan een aanval van acuut glaucoom veroorzaken.

Antihistaminica beïnvloeden de uitslagen van allergietesten.

Er is weinig ervaring met het gebruik van clemastine bij kinderen < 1 jaar.

Dit middel kan invloed hebben op de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen. Raadpleeg ‘Rij Veilig met Medicijnen’ van het IVM.

• Rij Veilig met Medicijnen

Overdosering

Symptomen

Slaperigheid, duizeligheid, coördinatiestoornissen, slapte, convulsies, hyperpyrexie, ademhalingsdepressie. Agitatie, ataxie, desoriëntatie, euforie, cognitieve stoornissen en hallucinaties treden soms op.

Neem voor meer informatie over een vergiftiging met cyclizine contact op met het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum.

Overdosering

Symptomen

Acuut: verwardheid, misselijkheid en braken. CZS-effecten variëren van sterke sedatie tot excitatie (bij kinderen eerst excitatieverschijnselen), hallucinaties, convulsie. Anticholinerge symptomen: onder andere droge mond, wijde lichtstijve pupillen, hartkloppingen, temperatuurverhoging, urineretentie.

Zie voor meer informatie over symptomen en behandeling de monografie eerste generatie H₁-antihistaminica via vergiftigingen.info (zoek op clemastine).

Eigenschappen

Histamine H₁-receptorblokker met zwak sederende, zwak anticholinerge en sterk anti-emetische eigenschappen. Anti-emetische werking: binnen een half uur; houdt 4 tot 6 uur aan.

Kinetische gegevens

Eigenschappen

Langwerkend antihistaminicum (van de 1^e generatie) met centraal aangrijpingspunt en een zwak sederende werking: max. binnen 5–7 uur. Werkingsduur: tot 12 uur.

Kinetische gegevens

Groepsinformatie

cyclizine hoort bij de groep antihistaminica, systemisch.

• acrivastine (R06AX18) Vergelijk
• cetirizine (R06AE07) Vergelijk
• chloorcyclizine/cinnarizine (N07CA52) Vergelijk
• cinnarizine (N07CA02) Vergelijk
• clemastine (R06AA04) Vergelijk
• desloratadine (R06AX27) Vergelijk
• doxylamine/pyridoxine (R06AA59) Vergelijk
• ebastine (R06AX22) Vergelijk
• fexofenadine (R06AX26) Vergelijk
• hydroxyzine (N05BB01) Vergelijk
• ketotifen (oraal) (R06AX17) Vergelijk
• levocetirizine (R06AE09) Vergelijk
• loratadine (R06AX13) Vergelijk
• meclozine (R06AE05) Vergelijk
• meclozine/pyridoxine (R06AE55) Vergelijk
• mizolastine (R06AX25) Vergelijk
• promethazine (R06AD02) Vergelijk
• rupatadine (R06AX28) Vergelijk

Groepsinformatie

clemastine hoort bij de groep antihistaminica, systemisch.

• acrivastine (R06AX18) Vergelijk
• cetirizine (R06AE07) Vergelijk
• chloorcyclizine/cinnarizine (N07CA52) Vergelijk
• cinnarizine (N07CA02) Vergelijk
• cyclizine (R06AE03) Vergelijk
• desloratadine (R06AX27) Vergelijk
• doxylamine/pyridoxine (R06AA59) Vergelijk
• ebastine (R06AX22) Vergelijk
• fexofenadine (R06AX26) Vergelijk
• hydroxyzine (N05BB01) Vergelijk
• ketotifen (oraal) (R06AX17) Vergelijk
• levocetirizine (R06AE09) Vergelijk
• loratadine (R06AX13) Vergelijk
• meclozine (R06AE05) Vergelijk
• meclozine/pyridoxine (R06AE55) Vergelijk
• mizolastine (R06AX25) Vergelijk
• promethazine (R06AD02) Vergelijk
• rupatadine (R06AX28) Vergelijk

Kosten

Kosten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• antihistaminica, systemisch

Indicaties

• misselijkheid en/of braken
• reisziekte

Externe links

• Medicijnkosten.nl
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten

Zie ook

Geneesmiddelgroep

• antihistaminica, systemisch

Indicaties

• allergische rinitis
• jeuk
• urticaria

Externe links

• Officiële productinformatie CBG/EMA
• Medicijnkosten.nl
• GIPdatabank
• Geneesmiddelinformatie voor patiënten
• Kinderformularium (NKFK)